ÁNH HÀO QUANG CUỐI NGÀY

Lê Tán Tài

Ở một thị trấn nhỏ nép mình giữa hai ngọn đồi phủ sương, có một tiệm sửa đồng hồ cũ kỹ, nơi thời gian như ngưng đọng lại trong từng nhịp tích tắc. Tấm biển gỗ mờ chữ, lớp sơn bạc phếch theo năm tháng, tựa hồ một ký ức bị lãng quên. Chủ tiệm là một người đàn ông tóc bạc trắng như sương sớm, tên Thạnh. Ông ít nói, thường mặc chiếc áo sơ mi trắng đã ngả màu ngà, và mỗi chiều, đúng năm giờ rưỡi, ông lại dừng tay, rót một chén trà ấm, ngồi yên lặng nhìn ra con hẻm nhỏ trước hiên.
Người trong phố bảo ông từng là một nghệ nhân lừng danh, từng đứng dưới ánh đèn sân khấu, từng được nhiều người ngưỡng mộ. Nhưng rồi một ngày, ông biến mất khỏi vầng hào quang ấy, trở về nơi này, sống một cuộc đời lặng lẽ như chiếc đồng hồ cổ treo trên tường – chậm rãi, khiêm nhường, không cần ai hay biết.
Người ta thì thầm rằng ông đã mất “ánh hào quang.” Ông Thạnh chỉ mỉm cười, đáp: “Có những thứ ánh sáng không chiếu vào mắt, mà thấm vào tâm hồn.”

Một ngày cuối thu, cô gái trẻ tên Vân Anh – sinh viên ngành thiết kế – bước vào tiệm. Cô mang theo chiếc đồng hồ đeo tay của ông nội, một món kỷ vật đã ngừng chạy từ ngày ông qua đời. Ở thành phố, không ai còn sửa những thứ “lỗi thời” như thế, nên cô tìm về thị trấn nhỏ này, nơi ký ức dường như vẫn còn sống trong từng hơi thở của thời gian.
Tiệm đồng hồ của ông Thạnh giống như một thế giới khác. Ánh chiều tà lọc qua ô cửa kính phủ bụi, rải những vệt vàng mờ lên hàng trăm chiếc đồng hồ treo trên tường. Tiếng tích tắc nhịp nhàng, mỗi chiếc một âm điệu riêng, như một bản giao hưởng thì thầm của thời gian.
Ông Thạnh ngẩng đầu khỏi chiếc kính lúp, đôi mắt sâu thẳm nhìn Vân Anh như đang đọc một trang sách cũ. Cô đưa chiếc đồng hồ ra bằng cả hai tay, như trao gửi một mảnh hồn.
“Của ông nội cháu…” – giọng cô khẽ khàng – “Nó ngừng chạy từ ngày ông mất.”
Ông Thạnh nhận lấy chiếc đồng hồ, lật nhẹ mặt kính, những ngón tay gầy guộc chạm vào từng vết xước như đang lần theo dấu vết của một đời người.
“Đồng hồ cũng có ký ức,” ông nói, giọng trầm ấm như tiếng quả lắc. “Có khi chúng ngừng lại không phải vì hỏng, mà vì không còn ai lắng nghe nhịp đập của chúng nữa.”

Vân Anh nhìn quanh tiệm. Mọi thứ ở đây đều mang một vẻ đẹp cũ kỹ nhưng ấm áp: chiếc chuông gió khẽ rung trên cửa, cây quạt trần quay chậm rãi, những chiếc đồng hồ cổ nằm im trong tủ kính như những linh hồn đang ngủ. Không gian này không phải là nơi thời gian bị lãng quên, mà là nơi nó được tôn thờ, được lắng nghe.
“Cháu nghĩ ánh hào quang là gì?” – ông Thạnh bỗng hỏi, mắt vẫn đăm đăm vào chiếc đồng hồ.
Vân Anh bối rối. Câu hỏi ấy bất ngờ, nhưng lại khiến lòng cô chùng xuống.
“Là… khi người ta được nhìn thấy, được ghi nhận?” – cô ngập ngừng đáp.
Ông Thạnh mỉm cười, một nụ cười như gió thoảng qua lá. Ông cẩn thận tháo từng bánh răng, lau chùi chúng bằng một miếng vải mềm.
“Có những ánh hào quang rực rỡ như pháo hoa, nhưng cũng có những ánh sáng âm thầm cháy suốt đời, chỉ mình ta biết.” Ông ngừng lại, nhìn Vân Anh. “Hào quang đích thực không nằm ở những tràng vỗ tay, mà ở cách một người sống với chính mình, trong im lặng, trong những lựa chọn không cần ai thấu hiểu.”
Ông Thạnh nhìn ra cửa sổ, nơi bóng chiều đang dần phủ xuống con hẻm nhỏ.
“Đôi khi, ánh sáng dịu dàng nhất lại đến từ những nơi ta tưởng là bóng tối.”
Và trong khoảnh khắc ấy, tiệm đồng hồ cũ kỹ bỗng trở thành nơi chứa đựng cả một vũ trụ – nơi thời gian không phải để đo đếm, mà để lắng nghe.
Vân Anh không trả lời. Cô nhìn ông Thạnh tỉ mỉ tra dầu vào bánh răng nhỏ xíu, đôi tay gầy guộc nhưng vững vàng như đang nâng niu một mảnh ký ức. Mùi dầu đồng hồ thoang thoảng trong không gian, thứ mùi quen thuộc khiến cô bất chợt nhớ đến ông nội – người luôn nói rằng thời gian không phải để đếm, mà để cảm nhận.
Từ ngày ông nội mất, cô đã giấu chiếc đồng hồ vào ngăn kéo, như chôn vùi đi những buổi chiều ngồi bên ông, lắng nghe tiếng tích tắc đều đặn – thứ âm thanh từng khiến cô tưởng tượng đó là nhịp thở của thời gian. Giờ đây, cô chợt nhận ra, có lẽ chiếc đồng hồ ngừng chạy không phải vì nó hỏng, mà vì chính cô đã ngừng lắng nghe.
“Hình như tôi thấy Ông từng xuất hiện trên tivi, phải không?” – Vân Anh hỏi, giọng nhẹ như gió thoảng qua kẽ lá, nhưng đầy sự chân thành.
Ông Thạnh khựng lại. Một thoáng im lặng trôi qua, chỉ có tiếng kim đồng hồ trên tường đếm nhịp. Rồi ông gật đầu, chậm rãi, như người lật lại một trang sách cũ.
“Lúc đó tôi còn trẻ,” ông nói, mắt nhìn xa xăm. “Nghĩ rằng giá trị của đời người được đo bằng những tràng vỗ tay.”
“Rồi sao ông lại bỏ đi?”
Ông đặt chiếc tua vít xuống, nhìn ra khoảng trời cuối ngày đang loang màu tím nhạt sau ô cửa sổ nhỏ.
“Có một lần,” giọng ông chùng xuống như sợi dây đàn căng thẳng, “tôi sửa một chiếc đồng hồ quý, vật báu của kẻ giàu sang. Tay thoăn thoắt, mắt dán vào từng chi tiết nhỏ, nhưng trái tim thì tê dại. Ngoài kia, thế giới vẫn quay – luật lệ nguyên vẹn, xe cộ hối hả – tựa chiếc đồng hồ kia vẫn đều đều tích tắc dù lò xo đã đứt. Nó vẫn chạy, nhưng linh hồn đã tắt. Cái đạo lý nuôi dưỡng nó cũng tan biến tự bao giờ…”
Vân Anh lặng im. Cô hiểu cái cảm giác ấy – cảm giác sống như đang đóng vai chính trong đời người khác, nhưng lại là nhân vật phụ trong chính cuộc đời mình.
“Ông có hối hận không?”
Ông Thạnh nheo mắt, những vết chân chim trên gương mặt hằn sâu hơn. “Không,” giọng ông ấm như nắng tháng mười, “vì tôi đã tìm thấy thứ ánh sáng khác. Không chói chang, không ồn ào, chỉ dịu dàng như nắng chiều xuyên qua lá.”
Ông chậm rãi rót trà, hơi nước bốc lên tựa màn sương ký ức. “Hào quang thực sự là khi ta ngừng đuổi theo nó.”
Bên ngoài, hoàng hôn đang dệt tơ vàng lên căn tiệm nhỏ. Ánh nắng cuối ngày len qua kẽ cửa, biến những chiếc đồng hồ thành muôn ngôi sao lấp lánh.
Ông Thạnh rót thêm trà. Hơi nước bốc lên, tan vào không khí như những mảnh ký ức.
“Con người ta,” ông nói, giọng trầm ấm, “đôi khi cần phải biến mất khỏi ánh đèn sân khấu, mới có thể tìm thấy ánh sáng của chính mình.”
Và trong cái khoảnh khắc ấy, Vân Anh hiểu ra rằng có những thứ ánh sáng không cần phô diễn – chúng chỉ cần tồn tại, lặng lẽ và bền bỉ, như chiếc đồng hồ cũ kỹ vẫn kiên nhẫn đếm nhịp thời gian trong căn tiệm nhỏ này.
Chiều dần tàn. Ánh nắng cuối cùng của ngày chiếu xiên qua cửa sổ, in bóng hai con người lên bức tường đầy đồng hồ – một bức tranh tĩnh lặng mà sâu sắc, như chính triết lý về ánh hào quang mà ông Thạnh đã dành cả đời để thấu hiểu.

Vân Anh ngồi yên, để tiếng tích tắc đồng hồ dẫn lối tâm hồn mình vào nhịp chảy trầm lắng. Trong không gian ấy, thời gian không còn là những con số vội vã trên mặt đồng hồ, mà trở thành dòng suối trong veo chảy qua kẽ tay.
Cô chợt nhận ra mình đã sống bao năm như chiếc kim giây cuồng quay – luôn vội vã chạy theo những tràng vỗ tay, những lượt” like”, những ánh nhìn ngưỡng mộ. Mỗi thiết kế của cô đều mang theo nỗi khát khao được thấy, được công nhận. Nhưng càng chạy, cô lại càng thấy mình lạc trong một mê cung ánh sáng, như chiếc đồng hồ bị lên dây cót quá chặt – luôn chạy mà không bao giờ tới. Mỗi lời khen như một chớp sáng – lóe lên rồi tắt, để lại một khoảng tối không tên.
Cô tự hỏi: từ bao giờ mình đã sợ những khoảng lặng?
Một cơn gió nhẹ luồn qua khe cửa, mang theo hương cỏ dại và mùi gỗ cũ. Ông Thạnh vừa hoàn thành việc lắp ráp. Chiếc đồng hồ nằm yên trên lòng bàn tay ông, như một con chim nhỏ đang ngủ. Ông khẽ đặt nó xuống bàn. Rồi, trong khoảnh khắc tưởng như không ai chú ý, một tiếng “tích” vang lên, rồi thêm một tiếng nữa – nhẹ nhàng như hơi thở đầu tiên của buổi bình minh. Kim giây bắt đầu chuyển động, từ tốn và đều đặn, như bước chân của thời gian khi đi qua những điều đáng quý.Vân Anh cầm chiếc đồng hồ lên, lần đầu tiên sau bao năm, cô lại nghe thấy tiếng tích tắc quen thuộc – giờ đây nó không còn là lời nhắc về sự mất mát. Tiếng tích tắc trở lại, nhẹ nhàng như một lời thì thầm từ quá khứ rằng những điều đẹp đẽ nhất thường đến từ sự lắng nghe sâu lắng, từ những khoảnh khắc tưởng chừng rất bình thường. Ánh nắng cuối ngày len qua khe cửa, rọi lên chiếc đồng hồ đang dần được hồi sinh. Cô hiểu ra rằng, có những thứ ánh sáng không cần tỏa rạng, chỉ cần đủ để soi rọi một góc nhỏ trong tâm hồn. Và có lẽ, đó mới là thứ ánh hào quang đẹp nhất.
Vân Anh cúi đầu cảm ơn, nhưng ông lão chỉ mỉm cười, đôi mắt sâu như hai vì sao chiều.
“Cháu không nợ gì tôi đâu,” giọng ông ấm như nắng tháng mười, “đôi khi, chúng ta chỉ cần ai đó nhắc nhở mình dừng lại để nghe tiếng trái tim mình đập.”

Trên đường về, Vân Anh bước chậm. Chiếc đồng hồ trong tay cô như trở nên ấm áp lạ thường. Cô không vội kiểm tra điện thoại, không bật nhạc, chỉ lặng lẽ để hồn mình hòa vào nhịp thành phố đang lên đèn. Những ánh đèn neon rực rỡ kia giờ đây không còn làm cô choáng ngợp nữa – bởi trong lòng cô đã có một thứ ánh sáng khác, dịu dàng và bền bỉ hơn.
Đêm đó, Vân Anh đặt chiếc đồng hồ cạnh cửa sổ. Ánh trăng len qua song cửa, in bóng những chiếc kim lên tường như một chiếc đồng hồ khổng lồ. Cô ngồi xuống, không vội vã, không lo toan, chỉ đơn giản là hiện diện trong khoảnh khắc này – nơi thời gian không phải để tranh đua, mà để thưởng thức.
Ngoài kia, thành phố vẫn rực rỡ ánh đèn, vẫn hối hả những bon chen. Nhưng trong căn phòng nhỏ này, Vân Anh đã tìm thấy một thứ ánh sáng khác – thứ ánh sáng không cần phô trương, không cần so đo, chỉ lặng lẽ tỏa chiếu như ngọn đèn dầu trong đêm tĩnh lặng.
Có lẽ, hạnh phúc thực sự không nằm ở những gì ta có được, mà ở những gì ta có thể buông bỏ. Không phải ở chỗ ta tỏa sáng thế nào trước mặt người khác, mà ở chỗ ta có thể lặng yên với chính mình ra sao.
Và trong khoảnh khắc ấy, khi tiếng tích tắc đồng hồ hòa cùng nhịp thở đều đặn, Vân Anh chợt hiểu rằng câu chuyện của cô không phải đang kết thúc…
Mà chỉ mới vừa bắt đầu.

Lê Tấn Tài