TIN VẮN

Ngày 15 – 11 – 2023

* Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden ngày 15/11 gặp nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình lần đầu tiên sau một năm trong những cuộc thảo luận có thể giảm bớt va chạm giữa hai siêu cường về xung đột quân sự, buôn lậu ma túy và trí tuệ nhân tạo. Ông Biden đã chào đón nhà lãnh đạo Trung Quốc tại điền trang Filoli, một ngôi nhà và khu vườn nông thôn cách San Francisco khoảng 48 km về phía nam, nơi họ sẽ di chuyển sau đó để tham dự hội nghị thượng đỉnh của diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC). Hai nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc sẽ tìm cách giảm bớt va chạm trong mối quan hệ mà nhiều người coi là quan trọng nhất thế giới, nhưng tiến bộ sâu sắc về những khác biệt to lớn giữa họ có thể phải đợi thêm một ngày nữa.

* Phó trưởng Ban Dân nguyện của Quốc hội, ông Lưu Bình Nhưỡng bị cáo buộc vể tội cưỡng đoạt tài sản, theo khoản 4 Điều 170 BLHS. Công an tỉnh Thái Bình đã ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam ông Nhưỡng tối 14/11, khi ông vừa xuống sân bay Nội Bài. Ông Nhưỡng bị điều tra về vai trò đồng phạm của nhóm giang hồ cưỡng đoạt tiền của nhiều doanh nghiệp khai thác cát. Ông Lưu Bình Nhưỡng cũng bị khám xét nhà ngay sau đó.

* Quân đội Israel tìm thấy một trung tâm chỉ huy tác chiến và tài sản của các chiến binh Hamas tại bệnh viện lớn nhất của Gaza, quân đội Israel cho biết ngày 15/11. Bệnh viện Al Shifa ở Thành phố Gaza đã trở thành mục tiêu chính trong cuộc tấn công của lực lượng Israel vào lãnh thổ Gaza. Israel nói “đầu não” hoạt động của các chiến binh Hamas có trụ sở chính trong các đường hầm bên dưới bệnh viện, điều mà Hamas phủ nhận.

* Sự ủng hộ của công chúng Hoa Kỳ đối với cuộc chiến của Israel chống lại phiến quân Hamas ở Gaza đang bị xói mòn và hầu hết người Mỹ cho rằng Israel nên tuyên bố ngừng bắn trong cuộc xung đột đã bùng nổ thành một cuộc khủng hoảng nhân đạo, theo cuộc thăm dò mới của Reuters/Ipsos.

* Cơ quan gián điệp kỹ thuật số của Úc xác định Trung Quốc là nước hỗ trợ chính cho các vụ tấn công nghiêm trọng nhắm vào các công ty và cơ sở hạ tầng quan trọng của Úc. Tổng cục Tín hiệu Úc, hay ASD, ngày 15/11 công bố phúc trình về mối đe dọa mạng trong năm qua. ASD tuyên bố rằng số cuộc tấn công nghiêm trọng vào các cơ quan chính phủ liên bang hoặc cơ sở hạ tầng quan trọng dẫn đến “sự xâm phạm rộng rãi” dữ liệu nhạy cảm đã tăng từ hai vụ lên năm vụ trong năm qua.

* Tiếp nối làn sóng biểu tình tại hội nghị APEC 2023, hôm 15/11 các nhóm cộng đồng người Mỹ gốc Việt đến trung tâm thành phố San Francisco để phản đối phái đoàn Việt Nam do Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng dẫn đầu đang tham gia sự kiện này, yêu cầu chính quyền Việt Nam cải thiện đời sống người dân, tuân thủ các cam kết quốc tế, mở rộng dân chủ và tôn trọng nhân quyền.

* Việt Nam đã đối mặt với việc ách tắc xuất khẩu tôm hùm bông sang Trung Quốc trong vài tháng qua và mới chỉ được Trung Quốc cho biết lý do ngừng nhập khẩu loại hải sản này khi các cơ quan liên quan của hai phía làm việc với nhau hôm 13/11. Truyền thông trong nước cho biết từ tháng 8 đến nay, Trung Quốc đã ngưng nhập khẩu tôm hùm bông từ Việt Nam khiến nhiều doanh nghiệp phải đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn của quốc gia Đông Nam Á hỗ trợ tháo gỡ việc ách tắc.

* Hai ngày sau khi quân nổi dậy ở bang Chin của Myanmar chiếm được hai căn cứ của chính quyền quân sự gần biên giới với Ấn Độ, họ vừa chiếm thêm quyền kiểm soát một chốt cửa khẩu nữa giữa hai nước phía bên kia bang Mizoram nhỏ bé của Ấn Độ. Hầu hết trong số gần 5.000 người dân Myanmar sơ tán sang Ấn Độ để tránh giao tranh dữ dội giữa quân nổi dậy và quân đội Myanmar kể từ sáng sớm ngày 13/11 đã trở về nhà khi tình hình lắng dịu, các lãnh đạo địa phương cho biết.

* Các thẩm phán Pháp đã ban hành lệnh bắt Tổng thống Syria Bashar al-Assad, anh trai ông là Maher al-Assad và hai quan chức cấp cao khác của Syria do họ đã sử dụng vũ khí hóa học bị cấm nhắm vào thường dân ở Syria, một nguồn tin tư pháp cho biết hôm 15/11. Lệnh bắt này – vốn đề cập đến cáo trạng đồng lõa với tội ác chống nhân loại và đồng lõa với tội ác chiến tranh – xảy ra sau cuộc điều tra hình sự về các cuộc tấn công hóa học ở thị trấn Douma và quận Đông Ghouta hồi tháng Tám năm 2013, giết chết hơn 1.000 người.

* Hội đồng Bảo an LHQ thông qua nghị quyết đầu tiên kể từ khi chiến sự Gaza bùng phát, kêu gọi các bên “tạm dừng giao tranh vì mục đích nhân đạo”. Nghị quyết về xung đột Israel – Hamas, do Malta đệ trình, được Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (LHQ) thông qua hôm 15/11 với 12 phiếu thuận và ba phiếu trắng từ Mỹ, Nga và Anh.

* Qatar đang thúc đẩy thỏa thuận yêu cầu Hamas thả 50 con tin khỏi Dải Gaza để đổi lấy việc Israel ngừng bắn ba ngày và thả một số người Palestine. Quan chức Qatar giấu tên ngày 15/11 tiết lộ với Reuters rằng các nhà đàm phán nước này đang cùng Mỹ thảo luận về một thỏa thuận giữa Israel và Hamas. Ngoài điều khoản thả 50 con tin khỏi Dải Gaza để đổi lấy ba ngày ngừng bắn trong khu vực, thỏa thuận còn có điều kiện rằng Israel sẽ thả một số tù nhân người Palestine và tăng nguồn viện trợ nhân đạo được phép vào Dải Gaza.

Ngày 14 – 11 – 2023

* Truyền thông Nga hôm thứ Hai đăng tải rồi nhanh chóng rút lại thông tin Nga rút quân khỏi các vị trí ở tả ngạn (bờ đông) sông Dnipro. Các tường thuật dẫn lời Bộ Quốc phòng Nga thông báo quân đội đang được chuyển “đến các vị trí thuận lợi hơn” ở tả ngạn – tức là bờ đông – nơi Nga đang chiếm đóng. Các tường thuật đó đã nhanh chóng được thu hồi. Bộ Quốc phòng Nga đổ lỗi là có “báo cáo sai” về tình hình Ukraine.

* Thủ tướng Anh Rishi Sunak đang tiến hành một cuộc cải tổ nội các của ông bằng quyết định không dễ dàng là “sai thải” bà Suella Braverman khỏi chức Bộ trưởng Nội Vụ (Home Secretary). Nhưng tin tức dư luận chú ý là lại việc ông David Cameron, cựu thủ tướng của đảng Bảo thủ, năm nay 57 tuổi, được mời lại tham gia nội các ở cương vị tân Bộ trưởng Ngoại giao. Ông David Cameron từng làm lãnh đạo đảng Bảo thủ từ 2005 đến 2016 và đắc cử lên làm Thủ tướng Anh từ 2010 tới 2016.
,Br> * Nguy cơ núi lửa phun trào ở Iceland đang gia tăng, đe dọa tới một thị trấn hiện đã được sơ tán, các chuyên gia nói. Iceland đã ban bố tình trạng khẩn cấp sau hàng loạt trận động đất. Nhà chức trách đã ra lệnh cho hàng nghìn người sống ở thị trấn Grindavík phía tây nam nước này rời đi để đề phòng rủi ro. Cơ quan Khí tượng Iceland (IMO) cho biết nguy cơ núi lửa phun trào là khá cao.

* Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby cho biết Israel sẽ bắt đầu thực hiện việc tạm dừng các hoạt động quân sự trong 4 giờ đồng hồ hàng ngày tại các khu vực phía bắc Gaza. Tuy nhiên, Bộ trưởng Quốc phòng Israel nhấn mạnh đây chỉ là “các biện pháp cục bộ và có chọn lọc” để “không làm ảnh hưởng đến cuộc chiến”. Tổng thống Biden cho biết sẽ có hai “lối đi nhân đạo” cho phép người dân rời khỏi khu vực xung đột. Hôm 9/11 đã có những cuộc giao tranh khốc liệt xung quanh được ghi nhận hai bệnh viện lớn ở thành phố Gaza.

* Kho nhiên liệu tại Gaza của Cơ quan Liên hiệp quốc hỗ trợ người tị nạn Palestine tại Gaza và Cận Đông (UNRWA) đã cạn kiệt và trong vòng vài ngày nữa, UNRWA sẽ không còn khả năng tiếp tế cho các bệnh viện, xử lý nước thải và cung cấp nước uống, người đứng đầu UNRWA cho biết ngày 13/11.

* Các nhà lãnh đạo trong diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương gồm 21 thành viên sẽ tập trung trong tuần này tại San Francisco để tham dự hội nghị thượng đỉnh APEC lần thứ 30, nơi tâm điểm sẽ là cuộc gặp hiếm hoi giữa Tổng thống Mỹ và Chủ tịch Trung Quốc.

* Hà Nội vừa khởi công xây dựng một khu đô thị mới ở phía bắc được gọi là ‘thành phố thông minh’ với sự hỗ trợ của một tập đoàn Nhật, có số vốn đầu tư lên tới 4,2 tỉ đô la Mỹ, theo truyền thông trong nước. Tin cho hay thành phố thông minh vừa được triển khai hôm 11/11 này có diện tích 270 hectare nằm trên ba xã của huyện Đông Anh, ngay bờ bắc sông Hồng, dưới chân cầu Nhật Tân và dọc theo trục đường Võ Nguyên Giáp kết nối trung tâm Hà Nội tới sân bay Nội Bài.

* Tân Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Mike Johnson phải đối mặt với trận chiến lập pháp lớn đầu tiên trong tuần này khi ông cố vận động các dân biểu đảng Cộng hòa của mình, hiện chiếm thế đa số nhưng bị chia rẽ, hãy ủng hộ một kế hoạch nhằm tránh việc chính phủ đóng cửa một phần từ ngày 18/11, theo Reuters.

* Quân nổi dậy dân tộc thiểu số vừa phát động các cuộc tấn công vào các chốt an ninh ở miền tây bắc Myanmar hôm 13/11, Reuters dẫn lời người dân và quân nổi dậy cho hay. Đó là giao tranh nổ ra trên mặt trận mới chống lại chính phủ quân sự đang phải đối mặt với thử thách lớn nhất kể từ cuộc đảo chính năm 2021.

* Ứng viên đảng Cộng hòa Tim Scott tuyên bố dừng tranh cử tổng thống Mỹ, vài tuần sau khi cựu phó tổng thống Mike Pence thông báo rút lui. “Tôi dừng chiến dịch tranh cử. Tôi nghĩ các cử tri, những người đáng để tâm nhất hành tinh, đã thực sự gửi thông điệp tới tôi rằng: ‘Giờ chưa phải lúc đâu Tim'”, ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa Tim Scott ra tuyên bố hôm 12/11.

Ngày 9 – 11 – 2023

* Đại sứ Trung Quốc ở Estonia, bà Quách Hiểu Mai nói việc nước chủ nhà cho mở Văn phòng Đại diện của Đài Loan, “có thể sẽ khiến bà phải rời Estonia”, các báo châu Âu đưa tin. Tại cuộc gặp với Chủ tịch nhóm nghị sĩ quốc hội Estonia-Trung Quốc, ông Toomas Kivimägi hôm 07/11, bà Quách đã nêu ra lời cảnh báo như vậy, trang Postimees hôm 9/11/2023 đưa tin. Estonia nêu quan điểm rằng như một số nước EU khác, họ đồng ý cho mở Văn phòng Đại diện Đài Bắc để thúc đẩy quan hệ kinh tế, văn hóa với Đài Loan, nhưng vẫn công nhận nguyên tắc “Một nước Trung Hoa”.

* Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba ngày 9/11 cự tuyệt bất kỳ lời kêu gọi nào về việc đàm phán với Nga giữa cuộc xâm lược của Nga tại Ukraine. “Những ai cho rằng Ukraine nên thương lượng với Nga bây giờ thì họ hoặc là thiếu thông tin hoặc là bị ngộ nhận, hoặc họ về phe Nga và muốn Putin được nghỉ xả hơi trước khi có một cuộc xâm lược lớn hơn,” Ngoại trưởng Ukraine viết trên X. Ông Kuleba nhấn mạnh Ukraine “chớ nên và sẽ không rơi vào cái bẫy này.” Điện Kremlin hôm 8/11 tuyên bố sẽ tham gia vào các cuộc đàm phán.

* Tòa Bạch Ốc cho biết Israel đã đồng ý tạm dừng các hoạt động quân sự ở các khu vực phía bắc Gaza 4 giờ mỗi ngày, kể từ 9/11, làm dấy lên hy vọng sau hơn một tháng giao tranh khiến hàng ngàn người thiệt mạng và khơi mào lo ngại về xung đột khu vực. Người phát ngôn an ninh quốc gia Tòa Bạch Ốc, John Kirby, cho biết các đợt tạm dừng này sẽ cho phép mọi người chạy lánh nạn dọc theo hai hành lang nhân đạo và có thể được sử dụng để phóng thích con tin. Ông Kirby nói đây là những bước đi quan trọng đầu tiên.

* Lần thứ ba, các đối thủ của ông Donald Trump trong cuộc tranh cử tổng thống của Đảng Cộng hòa bước vào cuộc tranh luận tối ngày 8/11 khi ông vắng mặt, tìm cách đánh bật vị cựu tổng thống khỏi vị trí dẫn đầu trong các cuộc thăm dò dư luận. Trong khi các ứng cử viên như Thống đốc Florida Ron DeSantis và cựu Đại sứ Liên Hợp Quốc Nikki Haley chỉ trích sơ qua ông Trump, nhưng việc này dường như không có khả năng thay đổi chiều hướng của cuộc đua mà ông Trump đã chiếm thế áp đảo trong nhiều tháng qua.

* Một chuyến bay bị hoãn lại ở sân bay Đà Nẵng vào tối 7/11 do hai người đàn ông đùa giỡn với nhau, đề cập đến súng trong hành lý, và một trong hai người là trung tá công an, Thanh Niên, Tuổi Trẻ, Lao Động và nhiều báo khác đưa tin. Riêng Thanh Niên cho hay hôm 9/11 rằng nhà chức trách xác định danh tính của hai người gây ra vụ việc là Nguyễn Đức Trọng, 30 tuổi, và Lê Xuân Quang, 40 tuổi, đều là người của tỉnh Thái Bình. Ông Lê Xuân Quang, còn được viết tắt là L.X.Q trong các bài báo của Tuổi Trẻ, Lao Động…, là trung tá, phó trưởng phòng an ninh mạng, thuộc công an tỉnh Thái Bình, theo các bản tin trong nước.

* Chủ tịch Việt Nam Võ Văn Thưởng cùng phu nhân sẽ tới Mỹ vào ngày 14/11 trong chuyến công du 4 ngày để tham dự Thượng đỉnh APEC ở San Francisco cũng như có các hoạt động song phương với Mỹ, phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết. Chuyến đi Mỹ của ông Thưởng nối tiếp các hoạt động thăm viếng cao cấp dồn dập giữa hai nước trong thời gian qua, sau chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Joe Biden đến Việt Nam hôm 10/9 để nâng cấp quan hệ hai nước lên đối tác chiến lược toàn diện và chuyến đi New York Thủ tướng Phạm Minh Chính hồi cuối tháng 9 để phát biểu trước Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc kết hợp với chuyến thăm Mỹ.

* Sau khi Reuters đưa tin hãng sản xuất chip Intel của Mỹ quyết định không đầu tư thêm để tăng công suất ở Việt Nam, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng bày tỏ “tiếc nuối” hôm 9/11, đồng thời cho hay Intel đã nêu ra lý do rằng Việt Nam bị “thiếu điện và thủ tục hành chính rườm rà”. Thông tin kể trên được vị bộ trưởng của Việt Nam chia sẻ với báo giới trong nước bên lề phiên họp quốc hội, Lao Động, VTC News và nhiều báo trong nước đưa tin. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Dũng, vấn đề thiếu điện “chỉ là một lý do” vì tình trạng đó “mới chỉ xảy ra ở cục bộ một số nơi, thời gian”, các báo dẫn lời ông cho hay. Ông Dũng cho rằng còn có các yếu tố khác dẫn đến việc Intel gác lại kế hoạch mở rộng đầu tư tại Việt Nam, đó là “nguyên nhân như địa chính trị, cạnh tranh giữa các quốc gia và chính sách thuế tối thiểu toàn cầu”, Lao Động, VTC News và một số báo tường thuật.

* “Người Arab chết đi” là tiếng hô tức giận của đám đông bao vây ngoài ký túc xá đại học của sinh viên gốc Arab ở miền trung Israel. “Tôi đến giờ vẫn chưa hết sốc và lo lắng”, một sinh viên Israel gốc Arab giấu tên cho biết hôm 8/11, kể về lần mình cùng hàng chục người phải cố thủ bên trong ký túc xá của Đại học Netanya hồi cuối tháng 10. Người gốc Arab chiếm khoảng 20% dân số Israel. Khi xung đột Israel – Hamas bước sang tháng thứ hai, họ cho biết đang sống trong bất an vì số vụ tấn công và phạm tội do thù ghét nhắm vào người Arab đang gia tăng.

* Tổ chức Jihad Hồi giáo Palestine thông báo sẵn sàng thả hai con tin đang giữ ở Dải Gaza khi các điều kiện liên quan được đáp ứng. “Chúng tôi sẵn sàng thả Hanna Katzir vì lý do nhân đạo và sức khỏe, do không thể điều trị y tế cho bà ấy vì thiếu thuốc men, nhiên liệu và điện. Chúng tôi cũng sẵn sàng trả tự do cho thiếu niên Yagil Jabob vì lý do nhân đạo”, phát ngôn viên lữ đoàn Quds, cánh vũ trang của nhóm Jihad Hồi giáo Palestine (PIJ), cho biết ngày 9/11.

* Syed Saddiq, cựu bộ trưởng 30 tuổi, bị tòa tuyên 7 năm tù, phạt đánh hai roi với tội danh tham nhũng, nhưng được hoãn thi hành khi kháng cáo. Phó công tố viên Wan Shaharuddin Wan Ladin hôm nay cho biết tòa sơ thẩm đã tuyên nghị sĩ Syed Saddiq Abdul Rahman, cựu bộ trưởng Bộ Thanh niên và Thể thao Malaysia, có tội với loạt cáo buộc gồm vi phạm tín nhiệm, tham nhũng và rửa tiền.

* Robot đè chết người đàn ông tại trung tâm phân phối nông sản tỉnh Nam Kyungsang, dường như do gặp trục trặc và nhầm nạn nhân là thùng hàng. Người đàn ông ngoài 40 tuổi là nhân viên một công ty chế tạo robot và tới trung tâm phân phối nông sản ở tỉnh Nam Gyeongsang, đông nam Hàn Quốc, đêm 8/11 để kiểm tra cảm biến của con robot.

* Bộ Ngoại giao cho biết 166 người Việt được giải cứu từ các sòng bạc lừa đảo ở phía bắc Myanmar, công tác bảo hộ gặp khó khăn vì chiến sự. “Về tình hình người Việt được giải cứu từ các sòng bạc lừa đảo ở Myanmar, cho đến nay đã xác định được 166 công dân Việt Nam trong số người nước ngoài được giải cứu, những người này đã được đưa về khu vực an toàn ở biên giới phía bắc Myanmar, giáp với Trung Quốc”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng cho biết khi trả lời câu hỏi của VnExpress tại cuộc họp báo thường kỳ hôm nay.

* Ngoại trưởng Mỹ cho rằng Palestine nên quản lý Dải Gaza khi Israel kết thúc cuộc chiến với Hamas, thay vì để Tel Aviv phụ trách an ninh khu vực. “Không tái chiếm đóng Gaza sau khi xung đột kết thúc. Không phong tỏa hay bao vây Gaza. Không thu hẹp lãnh thổ Gaza”, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken phát biểu tại cuộc họp báo ở Tokyo, Nhật Bản ngày 8/11.Theo ông Blinken, có thể sẽ cần “một giai đoạn chuyển tiếp” vào cuối cuộc xung đột Israel – Hamas, nhưng việc quản lý Dải Gaza hậu chiến sự cần có tiếng nói từ phía Palestine.

Ngày 8 – 11 – 2023

* Một trong những ca sĩ nổi tiếng nhất nước Nga từ thời Liên Xô, bà Alla Pugacheva vừa về nước sau một thời gian dài sống ở nước ngoài. Theo các báo Nga hôm 03/11/2023, đây là lần thứ hai bà Pugacheva, 74 tuổi, về thăm quê hương sau khi sang Israel sống cùng chồng, một nghệ sĩ Nga gốc Do Thái, kể từ khi Kremlin xâm lăng Ukraine. Bà Pugacheva được mệnh danh là “nữ hoàng nhạc pop thời Liên Xô” và nổi tiếng ở cả các nước XHCN cũ- trên mạng xã hội VN hiện vẫn còn nhiều video bà hát bài Triệu Đóa Hoa Hồng. Hồi tháng 9/2022, nửa năm sau khi Nga đánh Ukraine, bà công khai lên tiếng phê phán cuộc chiến của ông Vladimir Putin. Nay, khi nghe tin bà quay lại Nga, người phát ngôn của Giáo hội Chính thống Nga, Vakhtang Kipshidze, yêu cầu “những kẻ bỏ nước ra đi, lại còn phỉ báng nhân dân, cần phải ngay lập tức xin lỗi”, hãng RIA-Novosti đưa tin. Ông Kipshidze còn nói rõ, yêu cầu xin lỗi đó “áp dụng với cả Alla Borisovna”, theo cách gọi tên thứ nhì của bà theo tên cha.

* Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken sẽ đến Seoul vào thứ Tư để hội đàm với người đồng cấp Hàn Quốc, các đồng minh tăng cường hợp tác trước những lo ngại ngày càng trỗi lên về mối quan hệ quân sự chặt chẽ giữa Bắc Hàn với Nga, theo Reuters. Chuyến thăm của ông Blinken dự kiến kéo dài hai ngày. Đây là chuyến công du đầu tiên của Ngoại trưởng Hoa Kỳ sau hai năm rưỡi, thuộc một phần trong chuyến công tác châu Á mở rộng của Blinken, bao gồm các cuộc gặp với các đối tác G7, các cuộc đàm phán song phương với các quan chức Nhật Bản tại Tokyo, và chuyến thăm Ấn Độ giữa bối cảnh xung đột Israel-Hamas. Chuyến thăm Seoul diễn ra trong bối cảnh Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản lên án điều mà họ gọi là việc Bắc Hàn cung cấp vũ khí và thiết bị quân sự cho Nga.

* Tổng thư ký Liên hiệp quốc Antonio Guterres ngày 8/11 nói số thường dân thiệt mạng ở Dải Gaza cho thấy có điều gì đó “rõ ràng là sai” trong các hoạt động quân sự của Israel chống lại các phần tử hiếu chiến người Palestine trong nhóm Hamas. Israel đã thề sẽ tiêu diệt Hamas, lực lượng cai trị Dải Gaza, sau khi các phần tử hiếu chiến giết chết 1.400 người và bắt hơn 240 con tin trong một cuộc đột kích vào miền Nam Israel hôm 7/10. Israel tấn công trả đũa vào Gaza – vùng đất có 2,3 triệu dân – từ trên không, áp đặt lệnh bao vây và tiến hành một cuộc xâm lược trên bộ.

* Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy hôm 8/11 ca ngợi khuyến nghị của Ủy ban châu Âu mời Kyiv bắt đầu đàm phán về tư cách thành viên ngay khi nước này đáp ứng các điều kiện cuối cùng là ‘bước đi lịch sử’, ngay cả khi Kyiv đang chiến đấu để đẩy lùi quân Nga khỏi đất nước. Khuyến nghị của Ủy ban châu Âu là một cột mốc quan trọng trên con đường hội nhập với phương Tây của Kyiv và là canh bạc địa chính trị đối với EU khi Ukraine chiến đấu chống lại cuộc xâm lược quy mô lớn của Nga kể từ tháng 2/2022.

* Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Việt Nam Nguyễn Hòa Bình khẳng định trước Quốc hội rằng ngành tư pháp của quốc gia Đông Nam Á đã xử lý đúng người đúng tội và không có ai bị kết án oan sai. Ông Bình khẳng định điều này giữa lúc có hàng trăm người đang kêu gọi các lãnh đạo Việt Nam điều tra lại ba vụ án mà cả gia đình và công chúng đều cho là oan sai đối với các tử tù Hồ Duy Hải, Nguyễn Văn Chưởng và Lê Văn Mạnh.

* Bamboo Airways bị cơ quan thuế cấp tỉnh ở Việt Nam ra quyết định phong tỏa tài khoản ngân hàng vì hãng hàng không non trẻ đang gặp khó khăn này nợ hơn 100 tỷ đồng tiền thuế quá thời gian quy định, theo truyền thông trong nước. Việc phong tỏa diễn ra không lâu sau khi Bamboo Airways thông báo ngừng các đường bay quốc tế giữa lúc tái cơ cấu và chủ tịch hãng, Trịnh Văn Quyết, bị đề nghị truy tố sau một năm rưỡi bị bắt giam.

* Chính quyền Đăk Lăk vừa câu lưu và thẩm vấn bốn tín đồ Tin lành độc lập trong suốt gần 5 ngày liền vào tuần trước, đồng thời cưỡng ép họ từ bỏ đức tin của mình. Ông Y Thinh Niê, một trong những người bị câu lưu, nói với VOA hôm 8/11: “Họ thẩm vấn tôi trong 5 ngày liền”, ông Y Thinh Niê nói thêm, đồng thời cho biết bốn người được cho về nhà vào ngày 4/11.

* Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg kêu gọi Hungary không trì hoãn thêm quá trình phê chuẩn Thụy Điển gia nhập liên minh. “Chính phủ Hungary nhiều lần tuyên bố họ sẽ là thành viên NATO cuối cùng phê chuẩn Thụy Điển gia nhập liên minh. Giờ đây tôi đang đợi Hungary tuân thủ cam kết đó. Quốc hội Hungary nên bỏ phiếu phê chuẩn vấn đề này ngay lập tức”, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nói với Tổng thống Hungary Katalin Novak trong cuộc gặp ở Brussels hôm 8/11. Tổng thống Novak nói rằng bà ủng hộ nỗ lực gia nhập NATO của Thụy Điển, nhưng việc phê duyệt là do quốc hội Hungary quyết định. “Một số nghị sĩ cho rằng Thụy Điển đang hoặc đã chỉ trích công việc của quốc hội Hungary”, bà Novak nói.

* Mỹ không kích kho vũ khí của Vệ binh Hồi giáo Iran và dân quân thân Tehran ở miền đông Syria để trả đũa những cuộc tấn công gần đây. “Theo mệnh lệnh của Tổng thống Joe Biden, hai tiêm kích F-15 đã tiến hành đòn tấn công mang tính tự vệ nhằm vào kho vũ khí được Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) và các nhóm thân cận sử dụng ở miền đông Syria. Đây là biện pháp trả đũa loạt cuộc tập kích nhằm vào binh sĩ Mỹ ở Syria và Iraq”, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cho biết ngày 8/11.

* Ukraine tuyên bố đứng sau vụ đánh bom xe ám sát ông Mikhail Filiponenko, nghị sĩ được Nga bổ nhiệm ở Lugansk. Các điều tra viên Nga hôm 8/11 cho biết Mikhail Filiponenko, nghị sĩ do nước này bổ nhiệm ở tỉnh Lugansk, đã thiệt mạng trong vụ nổ xe ôtô. “Phương tiện của ông ấy bị gài thiết bị nổ chưa xác định”, một điều tra viên cho hay. Vài giờ sau khi xảy ra sự việc, Cơ quan Tình báo Quốc phòng Ukraine (GUR) tuyên bố nhận trách nhiệm, nói rằng họ đã “thực hiện chiến dịch đặc biệt để hạ Filiponenko” và cảnh báo sẽ tiếp tục nhắm vào những quan chức được Nga bổ nhiệm.

* Ivanka xuất hiện tại tòa án New York để cung cấp lời khai trong vụ kiện xoay quanh cáo buộc Tập đoàn Trump gian lận. Ivanka Trump ngày 8/11 xuất hiện tại tòa án ở Manhattan, New York, theo lệnh triệu tập của thẩm phán Arthur Engoron. Ivanka trình diện tòa với tư cách nhân chứng, không nằm trong danh sách bị đơn như bố và hai anh em trai.

* Mỹ không ủng hộ lực lượng Israel chiếm đóng lâu dài ở Gaza, sau khi Thủ tướng Netanyahu tuyên bố sẽ “chịu trách nhiệm an ninh” với khu vực này hậu xung đột. “Chúng tôi không ủng hộ việc Israel tái chiếm đóng Gaza”, phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Vedant Patel nói ngày 7/11. “Quan điểm của chúng tôi là người Palestine là bên chịu trách nhiệm quyết định vấn đề này. Gaza là đất của người Palestine và vẫn sẽ như vậy”.

Ngày 7 – 11 – 2023

* Một quả lựu đạn được tặng làm quà sinh nhật đã phát nổ và giết chết phụ tá thân cận của Tổng tư lệnh Quân đội Ukraine, tướng Valery Zaluzhny. Thiếu tá Hennadiy Chastyakov, 39 tuổi, vừa về tới căn hộ, mang theo quà sinh nhật từ các đồng đội và mở quà cùng con trai thì quả lựu đạn nổ tung. Ông Chastyakov chết và con trai 13 tuổi bị thương nặng. Bộ trưởng Nội vụ Ihor Klymenko cho biết con trai vị thiếu tá lúc mở quà đã bắt đầu kéo chốt an toàn. * Chính phủ Đức vừa nói họ muốn xem xét cách xử lý đơn tỵ nạn ở nước ngoài như Anh muốn làm ở Rwanda. Thủ tướng Đức Olaf Scholz trong phát biểu trên truyền thông vào đêm 06/11 đã nêu cam kết sẽ “xem xét cách thức cứu xét đơn tỵ nạn ở nước ngoài”, thay vì làm trên lãnh thổ Đức. Đây là dấu hiệu thái độ của Đức thay đổi, trở nên cứng rắn hơn trước vấn đề người nhập cư lậu nhưng chính phủ của ông Scholz chưa hề nói nước thứ ba nào sẽ được chọn để người xin tỵ nạn “tạm cư”. Bối cảnh chính trị chung là các đảng ở Đức đều phải bận tâm tới chuyện di dân và một số đảng cực hữu ở các tiểu bang tìm cách giành phiếu trong bầu cử bằng lá bài chống di dân.

* Khi Trung Quốc cuối cùng dỡ bỏ các hạn chế zero Covid vào tháng 1/2023, cho phép công dân của họ đi du lịch nước ngoài, Thái Lan đã đặt nhiều hy vọng. Họ kỳ vọng sự phát triển mạnh mẽ trong hoạt động kinh doanh sẽ giúp ngành du lịch của họ phục hồi phần lớn vị thế bị mất trong đại dịch Covid. Chính phủ Thái dự đoán sẽ có 5 triệu lượt khách du lịch Trung Quốc tới nước này vào cuối năm nay – vẫn chưa bằng một nửa trong số gần 11 triệu người vào năm 2019. Nhưng đây là một bước cải thiện lớn so với năm ngoái, khi chỉ có 250.000 lượt khách. Kịch bản màu hồng này hóa ra lại quá lạc quan. Trong chín tháng đầu năm 2023, số khách Trung Quốc đến Thái Lan ít hơn 2,5 triệu người.

* Israel ngày 7/11 tuyên bố lực lượng của họ đang tiến sâu vào Thành phố Gaza, nơi người dân cho biết xe tăng đã được bố trí ở ngoại ô để chuẩn bị cho một cuộc tấn công tiềm tàng vào khu trung tâm đô thị của Gaza. Thiếu tướng Yaron Finkelman, chỉ huy Bộ Tư lệnh phía Nam của Lực lượng Phòng vệ Israel IDF, nói với các phóng viên gần biên giới Gaza: “Lần đầu tiên sau nhiều thập niên, Lực lượng Phòng vệ Israel đang chiến đấu ở trung tâm Thành phố Gaza. Tại trung tâm của chủ nghĩa khủng bố”.

* Chiến dịch tái tranh cử của Tổng thống Joe Biden hôm 6/11 cho biết họ không lo lắng sau khi một cuộc thăm dò chính trị ở Hoa Kỳ cho thấy cựu Tổng thống Donald Trump dẫn trước đương kim Tổng thống Biden tại các tiểu bang chiến trường quan trọng trong cuộc đua vào Tòa Bạch Ốc 2024. Trong cuộc thăm dò, các cử tri nêu ra những lo ngại lâu nay của họ về tuổi cao của ông Biden và nền kinh tế, nhưng cũng có những lo ngại mới về cuộc xung đột gần đây giữa Israel và Hamas.

* Các chiến binh đối lập đã chiếm được một thị trấn ở miền trung Myanmar vốn là trung tâm hành chính của một quận sau khi đánh bại quân đội nắm quyền, chính phủ đối lập và truyền thông địa phương cho biết hôm 7/11. Chính phủ Thống nhất Quốc gia (NUG) của Myanmar ca ngợi đây là chiến thắng quan trọng, mặc dù một phân tích gia cảnh báo quân kháng chiến có thể sẽ rất khó khăn để nắm quyền kiểm soát thị trấn Kawlin với dân số khoảng 25.000 người.

* Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper nói Nghĩa trang Quân đội Biên Hòa, nay là Bình An, nơi an nghỉ của những tử sỹ Việt Nam Cộng hòa, cần được đại trùng tu sau khi Dân biểu Hoa Kỳ Michelle Steel nêu quan ngại về tình trạng “đáng buồn” của nơi được xem là một di sản của Chiến tranh Việt Nam.

* Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy hôm 7/11 đã kêu gọi người dân đoàn kết, vài ngày sau khi xuất hiện rạn nứt giữa văn phòng của ông và tổng tư lệnh quân đội khi cuộc chiến chống quân Nga đang tiếp diễn. Trong bài phát biểu vào cuối ngày 6/11, nhà lãnh đạo Ukraine, vốn cũng nói rằng lúc này không phải là thời điểm thích hợp để tổ chức bầu cử thời chiến, đã kêu gọi người dân Ukraine củng cố đất nước và không bị đẩy vào đấu đá nội bộ nguy hiểm vốn có thể gây hại cho nỗ lực kháng chiến chống quân Nga.

* Lực lượng Mỹ triển khai tại Iraq và Syria tiếp tục bị tấn công bằng UAV và rocket, sau khi hứng chịu nhiều đợt tập kích vài tuần qua. Cơ quan chống khủng bố của khu tự trị người Kurd ở Iraq ngày 7/11 thông báo ba máy bay không người lái (UAV) đã liên tục tấn công lực lượng liên minh quốc tế đóng quân ở khu vực này. Trong đợt tấn công đầu tiên, hai UAV bị bắn hạ khi lao vào căn cứ quân sự ở sân bay Erbil, chiếc còn lại rơi và không phát nổ. Lầu Năm Góc sau đó xác nhận thông tin về các đợt tấn công UAV nhằm vào lực lượng Mỹ tại khu vực do người Kurd quản lý ở Iraq, cho biết không có thương vong hay thiệt hại liên quan. Tuy nhiên, cơ quan này chỉ đề cập tới vụ một UAV rơi và không phát nổ, không nhắc tới hai chiếc bị bắn hạ.

Ngày 6 – 11 – 2023

* Thủ tướng Úc Anthony Albanese và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã gặp gỡ thảo luận tại Bắc Kinh nhằm giảm bớt căng thẳng đã kéo dài nhiều năm qua. Đến Thượng Hải vào hôm thứ Bảy, ông Albanese là nhà lãnh đạo Australia đầu tiên đến thăm Trung Quốc kể từ năm 2016. Chuyến thăm được coi là thời điểm then chốt làm tan băng mối quan hệ sau một loạt tranh chấp thương mại và an ninh giữa hai quốc gia. Thương mại sẽ đứng đầu chương trình nghị sự – ông Albanese đang kêu gọi dỡ bỏ thuế quan của Trung Quốc đối với hàng hóa Úc.

* Khi Tổng thống Mỹ Joe Biden gần đây ký thông qua khoản tài trợ 80 triệu USD cho Đài Loan để mua thiết bị quân sự của Mỹ, Trung Quốc cho biết họ “lấy làm tiếc và phản đối” những gì Washington đã làm. Đối với người quan sát bình thường, đây không có vẻ là một khoản tiền quá lớn. Nó ít hơn giá của một chiếc máy bay chiến đấu hiện đại. Đài Loan đã đặt hàng thiết bị quân sự trị giá hơn 14 tỷ USD của Mỹ. Lần đầu tiên sau hơn 40 năm, Mỹ sử dụng tiền của mình để gửi vũ khí đến một nơi mà họ không chính thức công nhận. Điều này đang diễn ra theo một chương trình gọi là tài chính quân sự nước ngoài (FMF).

* Myanmar nên hợp tác với Trung Quốc để duy trì sự ổn định trên biên giới chung, một quan chức Trung Quốc ngày 6/11 nói, sau khi giao tranh gia tăng ở Myanmar giữa lực lượng quân đội và quân nổi dậy làm rung chuyển khu vực. Tuần trước, quân đội cầm quyền của Myanmar cho biết đang cố gắng lập lại trật tự gần biên giới sau khi một liên minh quân đội dân tộc thiểu số đấu tranh giành quyền tự quyết đã phát động một loạt cuộc tấn công phối hợp vào các mục tiêu của chính quyền quân sự.

* Tối cao Pháp viện đã đồng ý vào ngày 3/11, là sẽ xem xét để quyết định liệu lệnh cấm bán phụ kiện giúp bắn nhanh, hỗ trợ cho vũ khí bán tự động bắn nhanh như súng máy, có vi phạm luật liên bang hay không. Các thẩm phán sẽ nghe tranh luận vào đầu năm tới về một quy định do Bộ Tư pháp đưa ra sau vụ xả súng hàng loạt ở Las Vegas vào năm 2017.

* Một dự án xây dựng khu đô thị bị xem là xâm phạm Vịnh Hạ Long, di sản thiên nhiên thế giới, đã bị chính quyền sở tại ra lệnh tạm ngưng để rà soát sau khi bị phát hiện là thi công không đảm bảo quy định. Hôm 6/11, ông Nguyễn Mạnh Cường, chủ tịch thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh, yêu cầu Công ty Đỗ Gia Capital, chủ đầu tư dự án, ngưng thi công để chờ nhà chức trách rà soát, kiểm tra để khắc phục những thiếu sót.

* Hàng trăm người đã ký tên vào một thỉnh nguyện thư do các luật sư thảo ra để yêu cầu các lãnh đạo cao nhất của Việt Nam cùng các cơ quan có thẩm quyền xem xét và điều tra lại các vụ án mà họ cho là oan sai đối với các tử tù Hồ Duy Hải, Nguyễn Văn Chưởng và Lê Văn Mạnh, trong đó ông Mạnh đã bị hành quyết.

* Chiến hạm Nga bị hư hại ở mạn trái, một số khu vực lộ ra ngoài sau khi Ukraine tập kích tên lửa nhà máy đóng tàu tại Crimea. “Tàu tên lửa Askold của Nga thuộc Đề án 22800 Karakurt bị hư hại trong đợt tập kích nhằm vào hạ tầng hàng hải và nhà máy đóng tàu tại bán đảo Crimea”, quân đội Ukraine ngày 6/11 thông báo. “Theo thông tin nhận được, con tàu bị hư hại đáng kể và có khả năng không thể sửa chữa được”.

* Tehran thông báo đã phối hợp với Taliban ở Afghanistan bắt ba đặc vụ Mossad, cơ quan tình báo Israel, với cáo buộc chuẩn bị tập kích vào Iran. Hãng thông tấn Iran IRNA hôm 5/11 cho hay chiến dịch phản gián được tiến hành tại vùng núi nằm giữa Iran và Afghanistan. Ba đặc vụ Mossad bị bắt khi đang lên kế hoạch thực hiện vụ tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) tự sát vào lãnh thổ Iran từ vùng biên giới Afghanistan.

* Israel nói chiến dịch trên bộ của quân đội nước này đã cắt Gaza làm hai phần, nhưng vẫn cho phép dân thường sơ tán khỏi miền bắc. “Hôm nay, Gaza đã bị chia làm hai phần phía bắc và phía nam”, Daniel Hagari, người phát ngôn Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), ngày 5/11 cho biết, thêm rằng đơn vị trinh sát của Lữ đoàn Golani đã tiến đến bờ biển Địa Trung Hải và đang trấn giữ vị trí này.

* Kết quả thăm dò cho thấy ông Trump dẫn trước Tổng thống Biden 4 đến 10 điểm phần trăm ở 5 bang chiến trường trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2024. Tờ New York Times và Đại học Sienna ở New York hôm 5/11 công bố kết quả thăm dò tại các bang chiến trường quan trọng trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm sau. Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump dẫn trước người kế nhiệm Joe Biden từ 4 đến 10 điểm phần trăm ở 5 bang Nevada, Georgia, Arizona, Michigan và Pennsylvania.

* Ngoại trưởng Mỹ Blinken tới thành phố Ramallah, trung tâm Bờ Tây, gặp Tổng thống Chính quyền Palestine Abbas trong bối cảnh xung đột Israel – Hamas ngày càng leo thang. Theo thông báo của Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 5/11 về cuộc gặp kéo dài khoảng một tiếng, Ngoại trưởng Antony Blinken đã thảo luận với người đứng đầu Chính quyền Palestine Mahmoud Abbas về “những nỗ lực nhằm khôi phục yên bình và ổn định ở Bờ Tây, trong đó có yêu cầu phải ngăn chặn bạo lực cực đoan đối với người Palestine”.

Ngày 3 – 11 – 2023

* Cử tri Cộng hòa hy vọng tân Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson có thể đoàn kết nội bộ Đảng và làm việc được với phe Dân chủ để giải quyết những vấn đề cấp bách của nước Mỹ còn cử tri Dân chủ nghi ngại về lập trường quá bảo thủ của ông và cho rằng ông sẽ chỉ gây ồn ào và ‘phá rối’, theo tìm hiểu của VOA.

* Hoa Kỳ sẽ cung cấp thêm vũ khí và thiết bị trị giá 425 triệu đô la cho Ukraine để phục vụ cuộc chiến chống Nga xâm lược, chính quyền Biden tuyên bố ngày 3/11. Gói này sử dụng khoản tiền cuối cùng trong Sáng kiến Hỗ trợ An ninh Ukraine (USAI), một quỹ trị giá hơn 18 tỷ đô la cho phép chính quyền Biden mua vũ khí từ ngành công nghiệp, thay vì lấy từ kho vũ khí của Mỹ.

* Các tay trung gian người Trung Quốc rửa tiền thu được từ các vụ trộm mạng của tin tặc Triều Tiên trong khi các tàu Trung Quốc vận chuyển hàng hóa Triều Tiên bị trừng phạt đến các cảng Trung Quốc. Các công ty Trung Quốc giúp người lao động Triều Tiên – từ lao động giá rẻ đến chuyên gia công nghệ thông tin được trả lương cao – tìm việc làm ở nước ngoài. Một phòng trưng bày nghệ thuật ở Bắc Kinh thậm chí còn ‘PR’ cho các họa sĩ Triều Tiên rằng làm việc 12 giờ mỗi ngày trong khu phức hợp được giám sát chặt chẽ để sáng tạo ra những bức tranh mô phỏng những viễn cảnh bình dị về cuộc sống dưới chế độ cộng sản mà mỗi bức được bán với giá hàng nghìn đô la.

* Nhật Bản mong muốn hợp tác với Việt Nam về sản xuất chất bán dẫn, khai thác đất hiếm và phát triển trí tuệ nhân tạo, một bộ trưởng nước này được dẫn lời nói với Thủ tướng Phạm Minh Chính trong cuộc gặp vào chiều ngày 3/11. Ông Nishimura Yasutoshi, Bộ trưởng Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản, đang ở Việt Nam để cùng chủ trì kỳ họp thứ 6 của Ủy ban hỗn hợp về hợp tác công nghiệp, thương mại và năng lượng cùng với người tương nhiệm Việt Nam Nguyễn Hồng Diên.

* Hôm thứ Sáu 3/11, các nhà lãnh đạo của Nhật Bản và Philippines đồng ý bắt đầu đàm phán về một thỏa thuận cho phép binh sĩ hai bên được tiếp cận lãnh thổ của nhau, nhằm tăng cường hợp tác quân sự giữa hai đồng minh châu Á thân cận nhất của Hoa Kỳ. Trong chuyến thăm chính thức Philippines, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida cho hay ông và Tổng thống Ferdinand Marcos (con) đã đồng ý hợp tác chặt chẽ với Hoa Kỳ, và cả hai đều quan ngại về những nỗ lực “không thể chấp nhận được” nhằm “đơn phương thay đổi nguyên trạng bằng vũ lực” ở Biển Hoa Đông và Biển Đông, với ngầm ý ám chỉ Trung Quốc.

* Hoa Kỳ vẫn tập trung vào Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương bất chấp những thách thức toàn cầu khác, các nhà ngoại giao hàng đầu của Hoa Kỳ cho biết ngày 2/11 khi Ngoại trưởng Antony Blinken chuẩn bị tới châu Á sau chuyến đi Trung Đông trong bối cảnh xung đột Israel-Hamas. Ông Blinken tới Israel trong tuần này để đàm phán về xung đột Trung Đông và sẽ dừng chân ở Jordan trước khi tới Nhật Bản để gặp các đối tác G7 và đàm phán song phương với các quan chức Nhật Bản cũng như dừng chân ở Hàn Quốc và Ấn Độ. Chuyến đi kéo dài đến ngày 10/11.

* Một chính trị gia kỳ cựu của Thái Lan cho hay hôm thứ Sáu 3/11 rằng ông đã đàm thoại trực tiếp với nhóm Hamas của người Palestine nhằm tìm cách giải thoát an toàn các con tin Thái Lan mà nhóm này đang giam giữ, giữa lúc chính phủ Thái Lan đang có nhiều hoạt động ngoại giao ráo riết. Chính trị gia Areepen Uttarasin cho Reuters biết rằng cuộc đàm thoại đường cửa sau kéo dài khoảng 2 giờ, trong đó, hai bên ngồi trực diện với nhau ở thủ đô Tehran của Iran hôm 26/10 và các quan chức Hamas cho hay các con tin Thái Lan vẫn an toàn và được chăm sóc tốt.

* Trận động đất mạnh 5,6 độ xảy ra tại vùng núi Himalaya của Nepal, làm sập nhiều nhà, khiến ít nhất 69 người thiệt mạng. Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) cho biết trận động đất xảy ra lúc 23h47 ngày 3/11 (1h02 ngày 4/11 giờ Hà Nội), phá hủy những ngôi nhà khung tre vách đất ở huyện miền núi Jajarkot, nơi có dân số 190.000 người, thuộc tỉnh Karnali ở phía tây Nepal. Hình ảnh trên mạng xã hội cho thấy dân địa phương nỗ lực đào bới, kéo những người sống sót ra khỏi các đống đổ nát. Giới chức Nepal sáng nay thông báo ít nhất 69 người thiệt mạng.

* Thượng viện Mỹ phê chuẩn đô đốc Lisa Franchetti làm Tư lệnh hải quân, đánh dấu lần đầu lực lượng này có chỉ huy là phụ nữ. Thượng viện Mỹ hôm 3/11 phê chuẩn ba vị trí lãnh đạo cấp cao của quân đội, trong đó đô đốc Lisa Franchetti được bổ nhiệm làm Tư lệnh hải quân với 95 phiếu ủng hộ và một phiếu chống. Động thái này khiến bà Franchetti trở thành nữ tư lệnh đầu tiên trong lịch sử hải quân Mỹ, cũng là người phụ nữ đầu tiên có ghế trong Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, cơ quan gồm 8 tướng lĩnh hàng đầu quân đội có nhiệm vụ cố vấn cho Tổng thống Mỹ về các vấn đề quân sự.

* Tổng thống Ukraine bổ nhiệm lãnh đạo mới của đặc nhiệm Ukraine, nhưng tướng Viktor Horenko, người bị thay thế, chỉ biết tin qua truyền thông. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong phát biểu qua video đêm 3/11 thông báo bổ nhiệm đại tá Serkiy Lupanchuk làm tư lệnh mới cho lực lượng đặc nhiệm thuộc quân đội. Ông mô tả Lupanchuk là “sĩ quan nhiều kinh nghiệm, đã kinh qua trận mạc và phù hợp để chỉ huy” lực lượng tinh nhuệ này.

* Lữ đoàn 143 buông súng đầu hàng nhóm nổi dậy ở bang Shan, trước khi quân đội Myanmar thông báo mất quyền kiểm soát thị trấn Chinshwehaw ở biên giới. Phát ngôn viên nhóm nổi dậy Quân đội Liên minh Dân chủ Quốc gia Myanmar (MNDAA) hôm 1/11 cho biết lữ đoàn bộ binh 143 của quân đội Myanmar đã đầu hàng Liên minh Huynh đệ, lực lượng tập hợp các nhóm nổi dậy đang hoạt động ở miền bắc Myanmar. Liên minh Huynh đệ, gồm các nhóm phiến quân MNDAA, Quân đội Giải phóng Quốc gia Ta’ang (TNLA) và Quân đội Arakan (AA), hôm 27/10 phát động Chiến dịch 1027, tấn công loạt căn cứ của quân đội Myanmar tại bang Shan và Kachin. Đây được coi là đợt tấn công lớn nhất của các nhóm nổi dậy chống lại chính quyền quân sự Myanmar kể từ sau cuộc đảo chính năm 2021.

* Tòa án Minnesota bắt đầu xử vụ kiện đề nghị loại ông Trump khỏi phiếu bầu tổng thống ở bang này, sau khi bang Colorado có động thái tương tự. Tổ chức phi lợi nhuận, phi đảng phái Tự do Ngôn luận vì Người dân hồi tháng 9 đệ đơn kiện lên tòa án tối cao bang Minnesota cho rằng cựu tổng thống Donald Trump không đủ tiêu chuẩn để tranh cử theo Mục 3, Tu chính án thứ 14 của hiến pháp Mỹ.

Ngày 2 – 11 – 2023

* Nga đã bắn phá 118 thị trấn và làng mạc của Ukraine trong 24 giờ, đánh dấu ngày pháo kích dữ dội nhất trong năm nay, theo Bộ trưởng Nội vụ Ukraine Ihor Klymenko. Ông cho biết 10 trong số 27 vùng của Ukraine đã bị pháo kích và cuộc tấn công dữ dội đã khiến nhiều người chết và bị thương. Nhiều khu dân cư bị tấn công nằm gần tiền tuyến ở phía đông và phía nam. Trong nhiều tuần, Nga đã nhắm phần lớn hỏa lực quân sự của mình vào Avdiivka, một thị trấn có ý nghĩa chiến lược ở khu vực phía đông Donetsk.

* Hoa Kỳ ngày 2/11 áp đặt các biện pháp mới sâu rộng chống lại Moscow liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine, nhắm vào khả năng năng lượng trong tương lai của Nga, việc trốn tránh các lệnh trừng phạt và máy bay không người lái tự sát vốn là mối đe dọa đối với quân đội và thiết bị của Ukraine, cùng nhiều thứ khác, bằng các chế tài đối với hàng trăm người và thực thể.

* Bà Vân Trần, một ủy viên hội đồng thành phố ở bang Georgia, trở thành phụ nữ gốc Việt đầu tiên ra tranh cử cho một chức thị trưởng ở tiểu bang này. Bà sẽ đối đầu với đương kim thị trưởng John Lampl trong ngày bầu cử 7/11 sắp tới. Hồi tháng 7, 2023, bà Vân tranh đấu cho lá phiếu đa ngôn ngữ, trong đó có tiếng Việt, nhằm giúp cử tri thiểu số hiểu rõ lập trường và đường lối của những ứng cử viên trong thành phố Morrow. Theo một nghị quyết vào tháng 9, thành phố sẽ cho phép sử dụng các phiếu bầu đa ngôn ngữ trong các cuộc bầu cử từ năm 2025.

* Lực lượng công binh Israel đang bắt đầu chiến dịch quy mô lớn nhằm phá hủy đường hầm của Hamas ở Dải Gaza bằng robot và thuốc nổ. Truyền thông Israel cho biết các đơn vị công binh nước này đang sử dụng nhiều loại robot điều khiển từ xa cùng thiết bị nổ để dò tìm và phá hủy hệ thống đường hầm mà nhóm Hamas xây dựng bên dưới Dải Gaza. Họ cũng dùng thuốc nổ phá hủy các bẫy mìn mà Hamas bố trí trong các đường hầm. “Ban đầu họ có thể quấy rối, bắn phá chúng tôi từ các miệng đường hầm. Nhưng sau khi chúng tôi kiểm soát được khu vực, chiến dịch của lực lượng công binh đã bắt đầu”, một sĩ quan cấp cao của Bộ Tư lệnh Miền nam Israel nói.

* Quân đội Myanmar cho biết đã mất quyền kiểm soát thị trấn chiến lược ở biên giới với Trung Quốc sau nhiều ngày đụng độ ba nhóm phiến quân vũ trang. “Chính quyền, các cơ quan hành chính và tổ chức an ninh không còn hiện diện” tại thị trấn Chinshwehaw, giáp với tỉnh Vân Nam của Trung Quốc, phát ngôn viên quân đội Myanmar Zaw Min Tun hôm nay thông báo. Theo ông, đụng độ giữa quân đội và các nhóm nổi dậy đã xảy ra tại 10 địa điểm trên khắp bang Shan ở miền bắc trong 6 ngày qua, song không cung cấp thông tin về thương vong. Ông cáo buộc ba nhóm vũ trang “cho nổ các nhà máy điện, phá hủy cầu và các tuyến đường giao thông”.

* Bộ Ngoại giao Trung Quốc thông báo sẽ cử phái đoàn sang Washington để đàm phán kiểm soát vũ khí hạt nhân với Mỹ. “Trung Quốc và Mỹ sẽ tổ chức các cuộc tham vấn cấp cao về hiệp ước kiểm soát vũ khí, không phổ biến vũ khí hạt nhân tại Washington vào tuần sau”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân hôm nay cho biết. Đây là cuộc đàm phán về vũ khí hạt nhân đầu tiên giữa hai nước kể từ thời cựu tổng thống Barrack Obama.

Ngày 1 – 11 – 2023

* Cuộc di cư của hàng chục nghìn người có nghề nghiệp chuyên môn ra khỏi Hong Kong bởi chiến dịch đàn áp các quyền tự do dân sự đang được bù đắp bởi những người mới đến: cư dân Trung Quốc đại lục thích chuyển tới sinh sống tại thuộc địa cũ của Anh.

* Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken sẽ tới Israel và Jordan ngày 2/11 trong lúc Israel tăng cường tấn công trả đũa vào các mục tiêu của Hamas ở Gaza. Sau đó, ông Blinken tiếp tục tới Nhật Bản vào tuần tới để tham dự cuộc họp của các Bộ trưởng Ngoại giao G7 tại Tokyo, sau đó là các chuyến thăm Hàn Quốc và Ấn Độ. Đây là chuyến đi thứ hai của ông Blinken tới Israel kể từ vụ tấn công chết người của Hamas vào ngày 7/10. Hoa Kỳ đã hỗ trợ Israel trong cuộc chiến chống lại các phần tử hiếu chiến Hamas và tạo điều kiện viện trợ nhân đạo cho người Palestine ở Gaza.

* Một nhóm dân sự sơ tán đầu tiên từ Gaza đã đến Ai Cập theo thỏa thuận do Qatar làm trung gian ngày 1/11 trong khi lực lượng Israel ném bom vùng đất Palestine từ đất liền, trên biển và trên không trong cuộc tấn công chống lại các phần tử hiếu chiến Hamas. Một vụ nổ khác làm rung chuyển Jabalia, trại tị nạn lớn nhất ở Gaza, trong ngày 1/11, một ngày sau khi các quan chức y tế Palestine cho biết một cuộc không kích của Israel đã giết chết khoảng 50 người và làm bị thương 150 người trong khi Israel nói họ đã giết chết một chỉ huy Hamas trong vụ tấn công.

* Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump lẽ ra có thể huy động Vệ binh Quốc gia và các cơ quan liên bang khác để bảo vệ Điện Capitol sau khi bạo loạn nổ ra vào ngày 6/1/2021, một giáo sư luật hôm 31/10 đưa ra lập luận trong lúc vụ kiện nhằm cấm đưa tên ông Trump lên phiếu bầu trong cuộc bầu cử năm 2024 chuyển sang giai đoạn mới. Ông William Banks, giáo sư luật tại Đại học Syracuse và là chuyên gia về luật an ninh quốc gia, nói rằng khi cuộc tấn công vào Điện Capitol bắt đầu, ông Trump đã có những lựachọn mà ông không sử dụng.

* Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ ca ngợi khoản đầu tư mới trị giá 5 tỷ đô la phục vụ lợi ích của người dân vùng nông nghiệp của Mỹ trong chuyến thăm một trang trại gia đình ở bang Minnesota hôm 1/11, điểm dừng chân đầu tiên trong chuyến công cán mà Nhà Trắng quảng bá là chuyến đi thăm các nông trại trong hai tuần.

* Các nước như Mỹ, Anh, Pháp, Australia xác nhận công dân đã rời Dải Gaza an toàn và tới Ai Cập thông qua cửa khẩu Rafah. Bộ Ngoại giao Anh hôm 1/11 thông báo một số công dân nước này đã qua cửa khẩu Rafah vào Ai Cập, song không nêu số lượng, thêm rằng danh sách các công dân muốn rời Dải Gaza đã được thống nhất với chính quyền Ai Cập và Israel từ trước. “Biên giới sẽ mở trong thời gian giới hạn và có kiểm soát, cho phép những công dân nước ngoài cùng những người bị thương nặng rời đi”, chính phủ Anh cho hay.

* Quân đội Israel thông báo lực lượng nước này đã xuyên qua phòng tuyến của Hamas tại Dải Gaza và chiến dịch trên bộ diễn ra đúng kế hoạch. “Kế hoạch được chuẩn bị kỹ càng, tin tình báo chính xác và những đợt tập kích hiệp đồng từ nhiều hướng đã giúp lực lượng Israel xuyên thủng phòng tuyến của Hamas ở phía bắc Dải Gaza. Chiến dịch tiến công trên bộ đang diễn ra đúng tiến độ”, phát ngôn viên quân đội Israel Daniel Hagari cho biết hôm 1/11.

* Tổng thống Zelensky vẫn miệt mài cố gắng thuyết phục đồng minh duy trì viện trợ cho Ukraine, nhưng nhiệm vụ của ông ngày càng trở nên khó khăn hơn. Hồi cuối tháng 9, hàng trăm người, trong đó có các lãnh đạo quốc hội và quan chức hàng đầu chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden, được mời tới Cơ quan Lưu trữ Quốc gia ở Washington nghe bài phát biểu của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

* Một bài đăng Twitter gây tranh cãi cuối tuần qua của Thủ tướng Netanyahu đã khiến các vết nứt xuất hiện trong nội bộ Israel giữa xung đột với Hamas. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nửa đêm 28/10 đăng bài trên mạng xã hội X, tên mới của Twitter, rằng ông chưa bao giờ được cảnh báo về cuộc tấn công của Hamas vào nước này ngày 7/10. Ông dường như đổ trách nhiệm vụ tấn công khiến 1.400 người thiệt mạng lên vai các lãnh đạo quân đội và tình báo Israel. “Tất cả quan chức an ninh, trong đó có người đứng đầu cơ quan tình báo quân sự và người đứng đầu cơ quan an ninh nội địa Shin Bet, đều tin rằng Hamas đã bị kiềm chế và sẵn sàng thỏa hiệp”, ông nói.

Ngày 31 – 10 – 2023

* Mỹ bác bỏ, gọi tuyên bố của Nga là “ngu xuẩn” khi Moscow cho rằng cuộc bạo loạn nhắm vào người Israel tại sân bay Dagestan hôm Chủ nhật là do Ukraine và Phương Tây đứng đằng sau. Trong cuộc họp trên truyền hình hôm thứ Hai 30/10, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết vụ việc là một phần trong nỗ lực gieo rắc “sự hỗn loạn” ở Nga. Hàng trăm người đã xông vào sân bay Makhachkala trước khi chuyến bay từ thủ đô Tel Aviv của Israel hạ cánh. Nhiều người vẫy cờ Palestine và hô vang các khẩu hiệu bài Do Thái.

* Tại Los Angeles, một người đàn ông hét to “giết người Do Thái” rồi tìm cách đột nhập vào nhà của một gia đình. Ở London, các bé gái trong sân chơi bị cho là “người Do Thái hôi hám” và không nên chơi cầu trượt. Ở Trung Quốc, những bài đăng so sánh người Do Thái với những loài ký sinh, ma cà rồng hay rắn tràn lan trên mạng xã hội, thu hút hàng nghìn lượt “thích”. Đây là những ví dụ về các vụ việc bài Do Thái, đã gia tăng trên toàn cầu kể từ cuộc tấn công của các tay súng Hamas vào miền nam Israel hôm 7/10 dẫn tới cuộc chiến của Israel nhắm vào nhóm Hồi giáo Hamas ở Dải Gaza.

* Bộ trưởng Quốc phòng Singapore kêu gọi Trung Quốc, với tư cách là cường quốc thống trị ở châu Á, hãy đi đầu trong việc giảm căng thẳng trong khu vực, đồng thời cảnh báo rằng một cuộc xung đột quân sự như ở Ukraine hay chiến tranh Israel-Hamas sẽ tàn phá lục địa này và tương lai của nó.

* Bốn mươi quốc gia trong liên minh do Hoa Kỳ lãnh đạo có kế hoạch ký cam kết không bao giờ trả tiền chuộc cho tội phạm mạng và nỗ lực loại bỏ cơ chế kiếm tiền của tin tặc, một quan chức cấp cao của Nhà Trắng cho biết hôm thứ Ba 31/10. Sáng kiến Chống mã độc tống tiền Quốc tế được đưa ra khi số vụ tấn công bằng mã độc tống tiền ngày càng gia tăng trên toàn thế giới. Anne Neuberger, phó cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ trong chính quyền Biden về công nghệ mạng và mới nổi, nói với các phóng viên trong một cuộc họp báo rằng cho đến nay, Hoa Kỳ là quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất, hứng chịu 46% các cuộc tấn công như vậy.

* Trung Quốc hôm thứ Ba 31/10 đặt ra kế hoạch phát triển một khu vực thương mại tự do ở khu vực Tân Cương thuộc miền tây bắc, bắt nguồn từ Sáng kiến Vành đai và Con đường đầy tham vọng của Chủ tịch Tập Cận Bình nhằm kết nối nước này với châu Âu thông qua các hành lang kinh tế.

* Một số bang Mỹ đang khởi kiện Trump theo Tu chính án thứ 14 quy định về tội “nổi loạn”, điều có thể khiến ông bị gạt khỏi cuộc đua tổng thống. Tòa án Quận Denver, bang Colorado ngày 30/10 bắt đầu xét xử vụ kiện do 6 cử tri đệ trình hồi tháng 9, cáo buộc Donald Trump có hành vi “tham gia cuộc nổi loạn chống lại hiến pháp” trong vụ bạo loạn Đồi Capitol ngày 6/1/2021. Nguyên đơn cho rằng điều này khiến ông Trump không thể tiếp tục giữ vị trí trong chính quyền theo Mục 3 Tu chính án thứ 14.

* Bolivia cho biết quốc gia Nam Mỹ đã cắt quan hệ ngoại giao với Israel, cáo buộc nước này “phạm tội ác chống nhân loại” khi tấn công Dải Gaza. Thứ trưởng Ngoại giao Bolivia Freddy Mamani trong cuộc họp báo ngày 31/10 cho hay nước này đã cắt quan hệ ngoại giao với Israel để “phản đối và lên án” cuộc tấn công quân sự mà Tel Aviv đang tiến hành ở Dải Gaza. Bolivia kêu gọi ngừng bắn và chấm dứt nỗ lực chặn nguồn cung thực phẩm, nước uống và nhu yếu phẩm cho người dân khu vực.

* Bộ Tình báo Israel soạn thảo “kế hoạch giả định” chuyển toàn bộ 2,3 triệu dân Gaza đến bán đảo Sinai của Ai Cập, khi chiến sự ở khu vực leo thang. Văn phòng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngày 30/10 xác nhận Bộ Tình báo nước này đã soạn thảo tài liệu về kế hoạch di dời dân Gaza tới Sinai. Tài liệu 10 trang được hãng tin địa phương Sicha Mekomit công bố hôm 28/10. Theo tài liệu được soạn thảo ngày 13/10, Bộ Tình báo Israel, cơ quan chuyên nghiên cứu chính sách cho chính phủ, đề ra ba biện pháp “thay đổi đáng kể tình hình dân sự” ở Dải Gaza sau chiến dịch tấn công khu vực.

Ngày 30 – 10 – 2023

* Israel kêu gọi Nga bảo vệ “tất cả công dân của mình và tất cả người Do Thái” sau khi một đám đông lớn hô khẩu hiệu bài Do Thái xông vào sân bay ở Dagestan. Đoạn video trên mạng xã hội cho thấy đám đông giận dữ chạy trong sân bay ở Makhachkala tìm kiếm những người đến trên chuyến bay từ Tel Aviv. Một số trong đám đông chạy ra đường băng và bao vây máy bay ở đó. Cơ quan hàng không Nga Rosaviatsia cho biết các lực lượng an ninh sau đó đã kiểm soát được tình hình.

* Kể từ khi Hamas tấn công Israel vào 7/10 và các cuộc không kích của Israel vào Dải Gaza để trả đũa, ít nhất 29 nhà báo đã thiệt mạng, theo tổ chức phi chính phủ, Ủy ban Bảo vệ Nhà báo (CPJ). Số người chết bao gồm 24 người Palestine, bốn người Israel và một nhà báo người Lebanon trong khoảng thời gian tính đến 29/10.

* Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngày 30/10 tuyên bố Israel sẽ không đồng ý đình chiến với Hamas ở Dải Gaza và sẽ xúc tiến kế hoạch tiêu diệt nhóm này. Ông Netanyahu cho biết tất cả các cuộc chiến đều có thương vong dân sự ngoài ý muốn và cuộc tấn công của Israel vào Gaza, nơi Hamas kiểm soát, là cuộc chiến giữa “nền văn minh với sự man rợ”, đồng thời kêu gọi các đồng minh ủng hộ Israel.

* Một tòa án Hong Kong vừa tuyên trắng án đối với Thượng nghị sĩ bang Hoa Kỳ Jeff Wilson về tội tàng trữ trái phép súng ở thành phố do Trung Quốc cai trị nếu như ông này không phạm tội gì trong hai năm tới. Ông Wilson, thành viên Thượng viện bang Washington đại diện cho quận 19, bị bắt tại Hong Kong vào ngày 21/10 khi ông đến sân bay với một khẩu súng lục trong hành lý xách tay. Là thành viên đảng Cộng hòa, ông đã phục vụ tại thượng viện bang từ năm 2021 và cũng là ủy viên khu vực Port of Longview.

* Tư lệnh lục quân Ukraine nói rằng Nga đang tăng viện cho Bakhmut, giúp lực lượng ở đây chuyển từ thế phòng thủ sang tiến công. “Đối phương đã tăng cường đáng kể sức mạnh cho lực lượng tại Bakhmut và chuyển từ trạng thái phòng thủ sang hành động chủ động. Tình hình gần thành phố Kupyansk cũng rất khó khăn, quân đội Nga đang cố tiến quân đồng thời trên nhiều hướng”, tư lệnh lục quân Ukraine Oleksandr Syrsky cho biết hôm 30/10. “Hành động chủ động” là cụm từ thường được Nga và Ukraine dùng để mô tả những đợt tiến công quy mô nhỏ quanh phòng tuyến hoặc mặt trận cụ thể.

* Quan chức Hamas nói rằng các tay súng đã buộc đơn vị xe tăng Israel rút khỏi ngoại ô thành phố Gaza, khẳng định đối phương không tiến quân được vào khu dân cư. “Hoàn toàn không có động thái tiến quân trên bộ nào diễn ra tại các khu dân cư ở Dải Gaza. Một số xe tăng và một xe ủi Israel xuất hiện trên phố Salah al-Din, nã đạn vào hai ôtô của dân thường và phá hủy mặt đường, trước khi lực lượng kháng chiến buộc họ rút lui”, Salama Maarouf, lãnh đạo văn phòng điều hành của Hamas ở Dải Gaza, cho biết hôm nay.