TIN VẮN

Ngày 30 – 11 – 2022

* Một ngôi chùa nhỏ ở Thái Lan đã bị bỏ hoang, không còn nhà sư nào sau khi tất cả các sư nhà chùa bị bãi nhiệm vì dương tính với ma túy, các quan chức địa phương nói. Bốn nhà sư, trong đó gồm cả sư trụ trì, ở tỉnh Phetchabun phía bắc Thái Lan có kết quả xét nghiệm dương tính đối với methamphetamine, một quan chức nói với hãng tin AFP. Ông Boonlert Thintapthai cho biết các sư sau đó đã được đưa đến một trung tâm y tế để cai nghiện ma túy. Cuộc bố ráp chùa diễn ra trong bối cảnh Thái Lan đang có chiến dịch toàn quốc tấn công nạn buôn bán ma túy.

* Các cuộc biểu tình trên đường phố vốn rất hiếm khi xảy ra, đã bùng phát tại các thành phố ở Trung Quốc cuối tuần rồi. Reuters dẫn lời một số chuyên gia Trung Quốc cho thấy đây được xem là một cuộc trưng cầu ý dân nhằm vào chính sách zero-Covid của Tập Cận Bình và là sự phản kháng mạnh mẽ nhất từ công chúng cho đến nay trong sự nghiệp chính trị của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc. Nếu Tập Cận Bình hướng tới thay đổi chính sách Covid trước khi Trung Quốc sẵn sàng thì có thể dẫn đến dịch bệnh lan rộng, số ca tử vong tăng, hệ thống y tế quá tải, và những hậu quả này thật khó để chấp nhận. Nhưng nếu ông ta bất chấp trước khi tìm ra một cách để tuyên bố chiến thắng và kiềm chế, ông ta đối mặt với các rủi ro là người dân giận dữ thêm khi ngày càng bất mãn trong khi nền kinh tế thì bị suy yếu.

* Hoa Kỳ và các đồng minh NATO hứa cung cấp thêm vũ khí cho Kyiv và thiết bị để giúp khôi phục điện và hệ thống sưởi ấm của Ukraine trước các cuộc tấn công bằng phi đạn và máy bay không người lái của Nga. Các đồng minh NATO cho biết họ sẽ giúp Ukraine sửa chữa cơ sở hạ tầng năng lượng bị hư hại nặng nề sau một loạt oanh tạc của Nga trong điều mà người đứng đầu NATO nói là Moscow đang sử dụng cái lạnh mùa đông làm “vũ khí chiến tranh”.

* Trung Quốc có thể sẽ có kho dự trữ 1.500 đầu đạn hạt nhân vào năm 2035 nếu nước này tiếp tục với tốc độ gầy dựng hạt nhân hiện tại, theo một báo cáo do Ngũ Giác Đài công bố ngày 29/11. Con số này nhấn mạnh mối lo ngại ngày càng tăng của Hoa Kỳ về ý định mở rộng kho vũ khí hạt nhân của Trung Quốc, mặc dù các dự báo không cho thấy Trung Quốc đang đẩy nhanh tốc độ phát triển đầu đạn hạt nhân vốn đã rất nhanh của mình.

* Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol cảnh báo sẽ có một phản ứng chung chưa từng có với các đồng minh nếu Triều Tiên tiến hành một vụ thử hạt nhân, đồng thời kêu gọi Trung Quốc giúp ngăn cản Triều Tiên theo đuổi phát triển vũ khí hạt nhân và phi đạn bị cấm.

* Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden ngày 29/11 tuyên bố việc đảm bảo tài trợ cho Ukraine và COVID là những ưu tiên của ông trước khi đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát Hạ viện vào đầu năm tới. Ông Biden đã hội đàm với các nhà lãnh đạo của Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa ở Hạ viện và Thượng viện về những việc có thể làm trong những tuần còn lại khi đảng Dân chủ còn kiểm soát cả hai viện.

* Sau nhiều lần hứa hẹn với các quan chức địa phương về kế hoạch giải quyết vấn đề giao thông cốt lõi, công ty của Elon Musk đã âm thầm rút lui và bỏ mặc nhiều kế hoạch dang dở. Boring – công ty xây dựng của Elon Musk – đề xuất xây dựng đường hầm nối sân bay quốc tế Ontario (Los Angeles, California) với hệ thống đường sắt liên bang vào tháng 1/2020. Đối với cơ quan quản lý giao thông địa phương, đề nghị này giống như một tấm vé vàng. Bị hấp dẫn bởi những lời khoe khoang về việc “cách mạng hóa” công nghệ đào hầm của Boring, cùng sức hấp dẫn từ cơ hội hợp tác với tỷ phú hàng đầu thế giới, Cơ quan Quản lý giao thông quận San Bernardino (California) đã hủy bỏ kế hoạch ban đầu và chấp nhận đường hầm tương lai của Boring. Song cho đến nay, chính quyền San Bernardino và nhiều địa phương khác vẫn đang bị công ty của tỷ phú Musk “ngó lơ”.

* Truyền thông quốc tế đưa tin tỷ phú Jack Ma được cho là đang sống kín tiếng tại Tokyo trong thời gian qua. Ông hạn chế các tiếp xúc với công chúng. Nhà sáng lập tập đoàn Alibaba, đã sống ở Tokyo trong 6 tháng qua, Financial Times đưa tim hôm 29/11. Tờ báo dẫn lời các nguồn tin cho biết ông Ma sống trong một khu nghỉ dưỡng ở ngoại ô Tokyo cùng gia đình. Nhà sáng lập Alibaba thường xuyên có các chuyến đi tới Mỹ và Israel. Tại Tokyo, ông Ma có đầu bếp cá nhân và đội ngũ an ninh riêng. Vị tỷ phú hạn chế tối thiểu mọi hoạt động trước công chúng và cố gắng kín tiếng nhất có thể.

* Theo ước tính các nhà phân tích của Barclays, tổng cộng 35 tỷ USD sẽ được đặt cược hợp pháp vào Giải vô địch bóng đá thế giới 2022, tăng 65% so với kỳ tổ chức trước đó. Các nhà phân tích dự đoán sự gia tăng nhảy vọt trong cá cược bóng đá hợp pháp sẽ thúc đẩy lợi nhuận của Entain Plc, công ty mà Barclays cho biết có nhiều hoạt động tham dự World Cup hơn so với Flutter Entertainment Plc, nhờ sự hiện diện mạnh mẽ của công ty này ở cả châu Âu và Mỹ Latin, Bloomberg đưa tin hôm 28/11.

* Nhà Trắng hôm 28/11 cho biết họ đang giám sát mạng xã hội Twitter, hiện dưới sự quản lý của tỷ phú Elon Musk, liên quan đến vấn đề về thông tin sai lệch. Theo bà Jean-Pierre, trách nhiệm của các nền tảng truyền thông xã hội là đảm bảo sẽ hành động “khi có thông tin sai lệch, khi có sự thù ghét mà chúng ta đang chứng kiến”.

* Giới chức đảng Cộng hòa ở một quận của Arizona hôm 28/11 từ chối xác nhận kết quả bầu cử giữa kỳ, mặc dù không có bằng chứng về những sai lệch trong quá trình kiểm phiếu. Tại quận Cochise, một thành trì bảo thủ ở phía đông nam Arizona, hai thành viên đảng Cộng hòa trong hội đồng giám sát gồm ba người đã bỏ phiếu hoãn xác nhận kết quả bầu cử của quận này, Reuters đưa tin. Họ khẳng định muốn xem xét thêm bằng chứng từ những người cho rằng máy kiểm phiếu của quận đã không được chứng nhận hợp lệ, mặc dù không có bằng chứng rõ ràng về điều này.

* Tỷ phú Elon Musk hôm 28/11 cáo buộc Apple đe dọa xóa Twitter khỏi kho ứng dụng App Store mà không đưa ra lý do cho hành động này. Tỷ phú Elon Musk đề cập tới khả năng Twitter bị cấm trên App Store thông qua loạt thông báo trên mạng xã hội này. “Apple đe dọa từ chối Twitter trên kho ứng dụng App Store, nhưng không cho chúng tôi lời giải thích”, Guardian dẫn lời ông chủ mới của Twitter. Ông Musk xác nhận việc Twitter kiểm duyệt nội dung là vấn đề đối với Apple. Khi được hỏi liệu Apple có đang “đe dọa sự hiện diện của Twitter trên App Store, hay nói cách khác là đưa ra yêu cầu kiểm duyệt”, vị tỷ phú trả lời “có”.

* Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Nga đã tạm dừng cuộc đàm phán thỏa thuận kiểm soát vũ khí hạt nhân giữa 2 nước, dự kiến được tổ chức tại Ai Cập từ ngày 29/11, CNN đưa tin. “Mỹ và Nga dự kiến tổ chức một cuộc gặp của Ủy ban Tham vấn (BBC) của Hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân New START tại thủ đô Cairo của Ai Cập vào hôm 29/11. Phía Nga đã thông báo cho Mỹ rằng nước này sẽ đơn phương hủy cuộc họp và sẽ đề xuất một ngày khác cho sự kiện này”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết vào hôm 28/11. “Mỹ sẵn sàng dời cuộc họp sang thời gian sớm nhất có thể do quá trình thanh sát vũ khí hạt nhân là yếu tố then chốt để duy trì việc thực hiện hiệp ước kiểm soát vũ khí New START”, người phát ngôn bổ sung.

* Một số dòng dung nham cao tới 60 mét bắn ra từ miệng núi lửa Mauna Loa, Hawaii, sau khi nó phun trào hôm 28/11, lần đầu tiên trong gần 40 năm. 4 vết nứt đã mở ra trên ngọn núi khổng lồ, theo các nhà địa chất. Những đám khói và hơi nước lớn không ngừng bốc lên từ ngọn núi, chiếm một nửa Đảo Lớn của Hawaii. “Ước tính dòng dung nham lớn nhất cao từ 30 đến 60 m”, nhưng hầu hết đều nhỏ hơn, Cục Khảo sát Địa chất Mỹ cập nhật hôm 29/11. “Có thể nhìn thấy một luồng khí từ các khe nứt cùng các dòng dung nham, với luồng khí chủ yếu được thổi về phía tây bắc”.

* Lầu Năm Góc duyệt thương vụ trị giá một tỷ USD cung cấp cho Qatar UAV cỡ nhỏ và các tổ hợp chống loại vũ khí này. “Thương vụ được đề xuất sẽ cải thiện năng lực của Qatar trong đối phó các mối đe dọa hiện tại và tương lai với việc cung cấp khả năng hạ máy bay không người lái (UAV) bằng động năng lẫn điện tử”, Cơ quan Hợp tác An ninh Quốc phòng (DSCA) thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ ngày 29/11 thông báo. Bộ Ngoại giao Mỹ trước đó phê duyệt thương vụ vũ khí cho Qatar và DSCA đã nộp tờ trình lên quốc hội Mỹ để cơ quan này ký duyệt.

* Stewart Rhodes, người sáng lập nhóm cực hữu Oath Keepers, bị kết tội nổi loạn vì chỉ thị các thành viên gây náo loạn Đồi Capitol ngày 6/1/2021. Rhodes, 57 tuổi, cựu quân nhân, người tốt nghiệp Trường Luật Yale, cùng 4 thành viên của nhóm bị cáo buộc âm mưu nổi loạn vũ trang nhằm thay đổi kết quả cuộc bầu cử tổng thống tháng 11/2020 sau khi ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden đánh bại đối thủ đảng Cộng hòa Donald Trump để giành chiến thắng cuối cùng. Kelly Meggs, một thành viên khác của nhóm này, bị kết tội giống Rhodes trong khi ba đồng phạm còn lại được tha bổng với cùng tội danh, có mức án lên tới 20 năm tù.

* Giới chức bang Minnesota (Mỹ) giải cứu thành công khoảng 200 người đi câu và mắc kẹt trên một tảng băng trôi giữa hồ Upper Red. Lực lượng khẩn cấp nhận cuộc gọi cầu cứu vào khoảng 11h30 ngày 28/11 từ một nhóm người đi câu trên băng ở hồ Upper Red, theo thông báo từ văn phòng cảnh sát trưởng hạt Beltrami. Họ nói tảng băng nơi họ đứng đã tách khỏi bờ và đang trôi dần ra xa. “Cảnh sát hạt Beltrami cùng lực lượng khẩn cấp tới hiện trường và thấy nhóm người mắc kẹt trên tảng băng đã cách bờ khoảng 27 m”, phó cảnh sát trưởng Jarrett Walton nói. Một số người còn không nhận ra họ đang bị trôi dạt.

Ngày 28 – 11 – 2022

* Chính phủ Đức đang chuẩn bị một dự luật đơn giản hóa thủ tục nhập tịch cho người nước ngoài muốn thành công dân Đức và chấp nhận song tịch cho người không phải công dân EU. Cuối tuần qua, các báo Đức và châu Âu rộ lên tin về một chương trình tạo điều kiện cho hàng triệu người đã sống ở CHLB Đức trở thành công dân nước này. Các nguồn tin hôm thứ Sáu 25/11 nói Bộ Nội vụ Đức đang soạn dự luật cho ngoại kiều sống ở Đức sau 5 năm có thể thi để nhập tịch. Thời hạn hiện nay là cần 8 năm sống hợp pháp ở Đức thì ngoại kiều mới có quyền xin thi và nhập tịch.

* Ngày 27/11, Canada đã công bố chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, vốn được chờ đợi đã lâu, trong đó có bao gồm cam kết đối phó với một Trung Quốc “gây vấn đề”. Chiến lược phác thảo số tiền 2,3 tỷ đôla Canada (tương đương 1,7 tỷ USD) trong mức chi tiêu nhằm tăng cường an ninh mạng và quân sự trong khu vực, và cam kết đối phó với một Trung Quốc “gây vấn đề”, bên cạnh cùng làm việc với Bắc Kinh đối với các vấn đề biến đổi khí hậu và thương mại. Bản kế hoạch được nêu chi tiết trong tài liệu dài 26 trang, có nội dung Canada sẽ siết chặt các điều luật đầu tư nước ngoài để bảo vệ tài sản trí tuệ và ngăn chặn các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc thu gom ồ ạt nguồn khoáng sản quan trọng.

* Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn từ chức lãnh đạo Dân Tiến Đảng sau khi đảng này có kết quả kém trong cuộc bầu cử địa phương. Đảng đối lập Quốc Dân Đảng (Kuomintang – KMT) chiến thắng một số cuộc đua quan trọng vào thứ Bảy 26/11, bao gồm tại thủ đô Đài Bắc. Cuộc bỏ phiếu đã thu hút dư luận toàn cầu trong bối cảnh Đài Loan trở thành điểm nóng địa chính trị giữa Trung Quốc và Mỹ. Tổng thống Thái Anh Văn xác định đây là cuộc bầu cử dân chủ trong bối cảnh gia tăng căng thẳng với Trung Quốc.

* Tổng thống Ukraine nói sáu triệu hộ gia đình vẫn không có điện sau các cuộc tấn công của Nga tuần qua. “Cho tới tối nay, tình trạng cắt điện vẫn tiếp tục ở hầu hết các vùng và ở Kyiv,” ông Volodymyr Zelensky nói trong bài phát biểu hàng đêm. Số hộ gia đình bị ảnh hưởng đã giảm một nửa kể từ thứ Tư tuần trước, ông nói thêm. Nhưng hàng triệu người vẫn không có điện, nước và sưởi khi mùa đông ngày càng thêm lạnh.

* Hãng tin BBC của Anh cho biết một trong những nhà báo của họ ở Trung Quốc đã bị công an bắt giữ và đánh đập khi đang đưa tin về các cuộc biểu tình vào hôm 27/11 phản đối chính sách Zero COVID của nước này, theo AFP. Hàng trăm người đã xuống đường ở các thành phố lớn của Trung Quốc hôm 27/11 trong một làn sóng phẫn nộ hiếm hoi của công chúng đối với nhà nước.

* Sự công phẫn ở Trung Quốc đối với việc mở rộng phong tỏa do đại dịch COVID-19 trên khắp đất nước đã bùng nổ thành các cuộc biểu tình hiếm hoi ở khu vực Tân Cương thuộc miền tây Trung Quốc và thủ đô Bắc Kinh của nước này, khi số ca nhiễm toàn quốc lập kỉ lục mới. Đám đông xuống đường vào tối ngày thứ Sáu tại thủ phủ Urumqi của Tân Cương, hô vang khẩu hiệu đòi chấm dứt phong tỏa và giơ nắm đấm lên trời, sau khi một vụ hỏa hoạn chết người ngày thứ Năm khơi lên phẫn nộ về việc họ bị phong tỏa COVID-19 kéo dài, theo các video lan truyền trên mạng xã hội Trung Quốc vào tối ngày thứ Sáu.

* Nhà Trắng hôm 28/11 chỉ trích ông Donald Trump vì đã ăn tối cùng người theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng Nick Fuentes, khẳng định những thế lực tồi tệ sẽ không có chỗ ở Mỹ. Trong khi đó, cựu Tổng thống Trump khẳng định cuộc gặp gỡ giữa họ tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago là vô tình. Tuy nhiên, cuộc gặp cũng vấp phải những lời chỉ trích hiếm thấy từ một số đảng viên Cộng hòa, bao gồm cả Thống đốc Arkansas Asa Hutchinson. Nhà Trắng cũng từng lên tiếng về ông Trump hôm 27/11, khẳng định “sự kỳ thị, thù ghét và bài Do Thái hoàn toàn không có chỗ ở Mỹ, kể cả Mar-a-Lago”.

* Nhóm vũ trang Tehreek-i-Taliban Pakistan (TTP), nhánh Taliban ở Pakistan, tuyên bố chấm dứt lệnh ngừng bắn với quân đội chính phủ và kêu gọi thành viên tấn công mọi nơi ở nước này. TPP là nhóm vũ trang tách biệt so với tổ chức Taliban đang nắm quyền kiểm soát tại Afghanistan. Tuy nhiên, 2 nhóm vũ trang này có cùng quan điểm và tư tưởng Hồi giáo cực đoan. Kể từ khi được thành lập vào năm 2007, TPP đã thực hiện hàng chục vụ tấn công, khiến hàng trăm người thiệt mạng tại nhiều khu vực của Pakistan.

* Cơ quan Địa chất Mỹ vào tối 27/11 (giờ địa phương) cho biết núi Mauna Loa tại quần đảo Hawaii, núi lửa lớn nhất trên thế giới còn hoạt động, bắt đầu có hiện tượng phun trào. Tuy nhiên, dựa trên những lần phun trào trước của núi lửa Mauna Loa, cơ quan này cảnh báo tốc độ phun trào của núi lửa và hướng đi của dòng dung nham có thể thay đổi đột ngột. Bên cạnh đó, USGS cũng nâng mức cảnh báo núi lửa từ mức “thận trọng” lên “nghiêm trọng”. Theo Hawaii News Now, cư dân sống trong khu vực nằm trong hướng đi của dòng dung nham đã được yêu cầu đề cao cảnh giác và liên lạc với lực lượng dân phòng hạt Hawaii để được hướng dẫn chi tiết.

* Cơ quan Cảnh sát Liên minh châu Âu (Europol) đã triệt phá “siêu băng đảng” ma túy kiểm soát 1/3 hoạt động buôn bán cocaine của châu Âu và bắt giữ 6 ông trùm ở Dubai. Europol đã bắt giữ 49 đối tượng ở nhiều quốc gia, trong đó có 6 nghi phạm hàng đầu ở Dubai, AFP đưa tin ngày 28/11. Cụ thể, theo tuyên bố, cơ quan cảnh sát EU cho biết chiến dịch quốc tế này đã thu giữ 30 tấn ma túy và bắt hàng loạt nghi phạm ở Pháp, Tây Ban Nha, Bỉ và Hà Lan.

* Các quan chức cứu hỏa và cứu hộ khẩn cấp đã làm việc đến khuya 27/11 để giải cứu một phi công và một hành khách bị vướng vào đường dây điện ở hạt Montgomery, Maryland.Gần 90.000 ngôi nhà và cơ sở kinh doanh trên toàn hạt Montgomery, bang Maryland, mất điện sau khi một chiếc máy bay nhỏ đâm vào đường dây điện Pepco, ở phía bắc làng Montgomery, Pete Piringer – phát ngôn viên của dịch vụ cứu hỏa và cứu hộ của hạt cho biết. Không có thương tích nào được báo cáo, các quan chức cho biết, theo Washington Post.

* Đại diện của liên đoàn bóng đá Iran ngày 27/11 yêu cầu khai trừ Mỹ khỏi World Cup vì bài đăng trên mạng xã hội được cho là “không tôn trọng” quốc kỳ Iran, theo New York Times. Liên đoàn bóng đá Iran đã gửi đơn khiếu nại tới Ủy ban đạo đức của FIFA, nói rằng Mỹ không tôn trọng quốc kỳ của Cộng hòa Hồi giáo Iran, theo Guardian. Phản ứng trên của Iran được đưa ra sau khi liên đoàn bóng đá Mỹ sử dụng quốc kỳ không có biểu tượng Hồi giáo của Iran trong bài đăng trên mạng xã hội, nói rằng động thái này nhằm ủng hộ những người biểu tình ở Iran trước trận đấu ngày 30/11.

* Bộ Quốc phòng Mỹ thông báo duyệt bán lô tên lửa không đối không và bom dẫn đường trị giá 323 triệu USD cho Phần Lan. Quyết định duyệt bán 40 tên lửa không đối không AIM-9X và 48 bom dẫn đường AGM-154, trị giá 323 triệu USD, được Mỹ đưa ra hơn 6 tháng sau khi Phần Lan nộp đơn xin gia nhập NATO cùng Thụy Điển.

Ngày 25 – 11 – 2022

* TAND TP.HCM chiều 25/11 tuyên án tử hình bị cáo Nguyễn Võ Quỳnh Trang về vụ bạo hành làm bé gái 8 tuổi tử vong một năm trước đây. Bé gái 8 tuổi là con riêng bị cáo Nguyễn Kim Trung Thái, người bị tòa tuyên 8 năm tù. Theo hội đồng xét xử, trong quá trình chung sống, bị cáo Trang nhiều lần đánh đập, hành hạ cháu bé. Tòa án nói “cần phải loại bỏ bị cáo Trang vĩnh viễn ra khỏi xã hội”, theo tường thuật báo chí ngày 25/11.

* Các cơ quan chính phủ Anh đã được yêu cầu ngừng lắp đặt camera giám sát do các công ty Trung Quốc sản xuất ở “các địa điểm nhạy cảm” vì lo ngại về an ninh. Chính sách mới áp dụng cho “các hệ thống giám sát trực quan” của các công ty mà theo yêu cầu của luật pháp Trung Quốc phải hợp tác với an ninh của Bắc Kinh. Chính phủ Anh công bố động thái trong bối cảnh các nghị sĩ nước này lo ngại về việc sử dụng các thiết bị như vậy. Các quan chức đã được yêu cầu xem xét loại bỏ hoàn toàn các thiết bị hiện có.

* Tổng thống Vladimir Putin hôm 25/11 đã gặp hơn 10 bà mẹ lính Nga chiến đấu ở Ukraine, và nói với những người mất con rằng ông và toàn bộ giới lãnh đạo Nga chia sẻ nỗi đau của họ. Hàng trăm nghìn người Nga đã được đưa đến chiến đấu ở Ukraine – trong đó có những người nằm trong số hơn 300.000 người thuộc đợt động viên quân một phần được ông Putin loan báo hồi tháng 9.

* NATO quyết tâm giúp Ukraine tự vệ chống lại Nga tới “chừng nào còn cần thiết” và sẽ giúp quốc gia bị chiến tranh tàn phá này biến các lực lượng vũ trang của họ thành một đội quân hiện đại theo tiêu chuẩn phương Tây, Tổng thư ký liên minh Jens Stoltenberg tuyên bố vào thứ Sáu.

* Lần đầu tiên trong lịch sử có đến 5 người Mỹ gốc Việt giành được ghế trong cơ quan lập pháp của một bang sau bầu cử giữa kỳ hồi tháng 11. Một trong những vị tân dân biểu này nói với VOA bà hy vọng người Việt ở Mỹ bỏ qua những chia rẽ đảng phái để ủng hộ các ứng cử viên gốc Việt đạt những thành tích cao hơn nữa. Năm vị tân dân biểu bang Oregon này là các bà Hoa Nguyen ở địa hạt 48, Thuy Tran địa hạt 45, Khanh Pham ở địa hạt 46, và hai ông Daniel Nguyen ở địa hạt 38, Hai Pham ở địa hạt 36. Bà Khanh Pham là dân biểu tiểu bang đương nhiệm tái đắc cử.

* Đứng trước sự truy quét gắt gao của giới chức Campuchia, các tội phạm lừa đảo từ Sihanoukville đang chuyển địa bàn hoạt động tới tỉnh Pursat, theo Khmer Times. Bà Chou Bun Eng, Phó chủ tịch Ủy ban Quốc gia phòng chống buôn bán người Campuchia, hôm 24/11, cho biết cho dù nhiều người đã bị cơ quan chức năng Campuchia bắt giữ, một số khác đã trốn thoát nhờ vào thông tin lộ lọt. Những người này sau đó đã tới hoạt động ở các khu vực khác của Campuchia. Trong khi đó, Bộ trưởng Nội vụ Campuchia Sar Kheng bày tỏ lo ngại tỉnh Pursat sẽ trở thành điểm nóng mới của các hoạt động tội phạm.

* Giới chức Indonesia ngày 25/11 thông báo số người thiệt mạng trong trận động đất tại thị trấn Cianjur ngày 21/11 đã lên đến 310. Số liệu trên được đưa ra bởi ông Suharyanto, người đứng đầu cơ quan giảm nhẹ thiên tai Indonesia (BNPB), theo Reuters. Ông Suharyanto cũng cho biết vẫn còn 24 người đang mất tích. Hôm 21/11, trận động đất có cường độ 5,6 độ đã xảy ra ở khu vực thành phố Cianjur, tỉnh Tây Java, Indonesia, nơi cách thủ đô Jakarta khoảng 75 km về phía đông nam. Trận động đất đã khiến nhiều công trình xây dựng bị phá hủy – bao gồm 363 trường học và 144 địa điểm thờ tự, ông Suharyanto thông báo, theo Antara.

* Theo các luật sư bào chữa và hãng thông tấn nhà nước, một tòa án ở Algeria đã kết án tử hình 49 người vì sát hại dã man một họa sĩ, người bị hiểu nhầm là tội phạm đốt rừng. Vụ giết người vào năm 2021 ở vùng Kabyle, đông bắc Algeria đã gây chấn động cả nước sau khi những hình ảnh về vụ việc được chia sẻ trên mạng xã hội. Án mạng xảy ra ngay sau vụ cháy rừng ở vùng núi Berber khiến khoảng 90 người thiệt mạng, bao gồm những người đang cố gắng chế ngự ngọn lửa, AP đưa tin ngày 25/11. Phiên tòa khổng lồ về vụ giết họa sĩ Djamel Ben Ismail có hơn 100 nghi phạm, nhiều người trong số họ bị kết tội có vai trò trong cái chết của nạn nhân. Dù bị tuyên án tử hình, 49 phạm nhận có thể sẽ ngồi tù chung thân, vì Algeria đã có lệnh cấm thi hành án tử trong nhiều thập kỷ.

* Khi rút khỏi Kherson, quân đội Nga bỏ lại những trận địa mìn khổng lồ mà Ukraine có thể phải mất nhiều năm mới có thể xử lý hết. Vài ngày sau khi quân đội Nga rút khỏi thành phố Kherson, thủ phủ tỉnh cùng tên ở miền nam Ukraine, một tốp công nhân được điều tới ngôi làng nhỏ Posad-Pokrovske để sửa chữa đường ray xe lửa đến Mykolaiv. Đây từng là nơi giao tranh khốc liệt nhất trong nhiều tháng qua ở Kherson. Nhưng đi thêm chưa được 100 mét, xe tải của họ cán trúng mìn chống tăng bên dưới mặt đường, khiến một công nhân mất chân, những người khác được chuyển đến bệnh viện điều trị. Về sau, nhóm công nhân mới biết những khúc gỗ là do các binh sĩ Ukraine đặt trên đường để báo hiệu có mìn ở phía trước.

* Cậu bé 5 tuổi ở New South Wales thoát nạn sau khi bị một con trăn dài ba mét cắn, siết chặt và lôi xuống bể bơi. Ben Blake, cha của bé Beau 5 tuổi, ngày 25/11 cho biết con trai anh đang chơi bên cạnh hồ bơi ở Byron Bay, thị trấn ven biển đông nam bang New South Wales, thì bị một con trăn dài ba mét tấn công. Con trăn cắn cậu bé, quấn quanh một chân của Beau rồi lôi bé xuống bể bơi. Ông nội 76 tuổi của Beau là Alan Blake nhảy xuống hồ bơi rồi đưa cả hai ra ngoài. Cha của cậu bé sau đó gỡ con trăn ra rồi thả nó về bãi cỏ gần đó. “Tôi không phải một cậu bé. Tôi gỡ con trăn ra trong 15-20 giây”, Blake nói. Anh gọi con trai mình là “người lính chân chính” và cho biết cậu bé đang hồi phục tốt.

Ngày 24 – 11 – 2022

* Cảnh sát ở Ấn Độ đổ lỗi cho lũ chuột đã tiêu hủy gần 200kg cần sa bị tịch thu từ những kẻ buôn bán và được cất giữ trong đồn cảnh sát. “Chuột là loài động vật nhỏ bé và chúng không sợ cảnh sát. Rất khó để canh chúng không ăn ma túy”, một tòa án ở bang Uttar Pradesh tuyên bố. Tòa án đã yêu cầu cảnh sát trình ra số cất giấu để làm bằng chứng cho các vụ buôn bán ma túy. Thẩm phán đã trích dẫn ba trường hợp trong đó cần sa đã bị tiêu hủy bởi loài gặm nhấm.

* Lãnh đạo đối lập kỳ cựu của Malaysia Anwar Ibrahim đã tuyên thệ nhậm chức thủ tướng mới của nước này, vượt qua nhiều ngày bế tắc sau bầu cử. Nhà lãnh đạo mới được Quốc vương Sultan Abdullah bổ nhiệm, sau khi cuộc bầu cử cuối tuần qua dẫn tới quốc hội treo, một chuyện chưa từng xảy ra trước đây. Cả ông Anwar và cựu thủ tướng Muhyiddin Yassin đều không giành đủ số ghế tối thiểu để thành lập chính phủ. Hiện chưa rõ ông Anwar sẽ liên minh với ai. Đảng Pakatan Harapan (PH) của ông Anwar giành được nhiều số ghế nhất trong cuộc bầu cử hôm thứ Bảy.

* Truyền thông nhà nước Trung Quốc đã dành nhiều chú ý đến World Cup trong tuần này, nhưng các trận đấu đang khiến người dân bực bội khi họ bị gạt ra bên lề mùa giải. Ngoài việc đội tuyển quốc gia nam của Trung Quốc không đủ điều kiện tham dự sự kiện này, cảnh ăn mừng và tụ tập ồn ào mà không đeo khẩu trang ở Qatar đã khiến người xem khó chịu, những người bị ngăn cản tụ tập để xem các trận đấu.

* Chính phủ Anh ngày thứ Năm yêu cầu các cơ quan của họ ngừng lắp đặt camera giám sát có liên hệ với Trung Quốc tại các tòa nhà nhạy cảm, dẫn ra những rủi ro an ninh. Quyết định được đưa ra sau một cuộc duyệt xét “các rủi ro an ninh khả dĩ hiện thời và tương lai liên quan đến việc lắp đặt các hệ thống giám sát trực quan trên nhà đất của chính phủ,” bộ trưởng văn phòng nội các Oliver Dowden nói trong một phát biểu bằng văn bản trước nghị viện.

* Điện Kremlin ngày thứ Năm phủ nhận rằng các cuộc tấn công của họ vào mạng lưới điện của Ukraine là nhắm vào thường dân, nhưng nói Kyiv có thể “chấm dứt đau khổ” của người dân bằng cách đáp ứng các đòi hỏi của Nga để giải quyết cuộc xung đột. Các vụ tấn công tới tấp bằng phi đạn nhắm vào cơ sở hạ tầng điện trên khắp Ukraine trong những tuần qua đã buộc hàng triệu người phải sống trong cảnh thiếu ánh sáng, nước hoặc hơi sưởi ấm trong nhiều giờ hoặc nhiều ngày, ngay khi nhiệt độ ngoài trời giảm xuống dưới mức đóng băng. Nhưng phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với các phóng viên rằng “không có vụ tấn công nào vào các mục tiêu ‘xã hội’ và không có cuộc tấn công nào – điều này được đặc biệt chú ý.”

* Mỹ đang gửi thêm 400 triệu đôla đạn dược và máy phát điện tới Ukraine, Nhà Trắng thông báo ngày thứ Tư, và đang lấy các thiết bị từ kho dự trữ của mình để hỗ trợ Kyiv nhanh nhất có thể trong khi Nga tiếp tục nhắm mục tiêu tấn công vào nguồn cung ứng năng lượng của Ukraine và mùa đông đã bắt đầu.

* FIFPRO đặt câu hỏi vì sao chủ tịch Liên đoàn bóng đá Gabon (FEGAFOOT) được dự khai mạc World Cup dù ông đang bị khởi tố liên quan cáo buộc lạm dụng tình dục quy mô lớn ở nước này. “Ông Pierre-Alain Mounguengui đang bị điều tra với cáo buộc che đậy hành vi lạm dụng quy mô lớn khi không báo cáo với cơ quan có thẩm quyền”, Guardian dẫn tuyên bố từ FIFPRO. Chủ tịch FEGAFOOT vừa được trả tự do vào cuối tháng 10 sau 6 tháng bị áp dụng biện pháp giam giữ ngăn chặn ở Gabon với cáo buộc “không báo cáo tội phạm ấu dâm”.

* Liên minh châu Âu đã thống nhất kế hoạch hỗ trợ sản xuất chip trị giá 45 tỷ euro (46,6 tỷ USD), tiến gần hơn tới mục tiêu giảm bớt sự phụ thuộc vào các nhà sản xuất Mỹ và châu Á. CH Czech, chủ tịch luân phiên của Liên minh châu Âu (EU), ngày 23/11 cho biết các đặc phái viên EU đã nhất trí ủng hộ bản đề xuất sửa đổi về kế hoạch hỗ trợ sản xuất chip của Ủy ban châu Âu, theo Reuters. Kế hoạch này vẫn cần được thảo luận với Nghị viện châu Âu vào năm 2023, trước khi có thể trở thành luật.

* Nga tuyên bố không cung cấp dầu, khí đốt cho các nước ủng hộ áp giá trần với dầu Nga, nhưng sẽ quyết định sau khi phân tích số liệu. “Hiện chúng tôi thực hiện theo lập trường của Tổng thống Vladimir Putin rằng sẽ không cung cấp dầu và khí đốt cho những quốc gia sẽ áp đặt mức giá trần”, phát ngôn viên Điện Kremlin nói trong cuộc họp báo tại Moskva hôm nay.

* Cựu tuyển thủ quốc gia Iran Voria Ghafouri bị bắt với cáo buộc “làm hoen ố danh tiếng đội tuyển quốc gia và tuyên truyền chống đối chính quyền”. Hậu vệ Ghafouri, 35 tuổi, bị lực lượng an ninh Iran bắt hôm nay, sau buổi tập với câu lạc bộ của mình là Foolad Khuzestan. Hãng thông tấn IRNA cho biết Ghafouri bị bắt vì tham gia “tuyên truyền chống chính quyền” và hỗ trợ “những kẻ bạo loạn”, cụm từ Tehran sử dụng để chỉ người biểu tình phản đối chính quyền. Hãng Tasnim đưa tin Ghafouri bị bắt với cáo buộc “xúc phạm” đội tuyển bóng đá quốc gia Iran và “tuyên truyền chống đối chính quyền”.

* Nga nói quân đội nước này đang nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng Ukraine để làm gián đoạn dòng vũ khí Mỹ và đồng minh chuyển đến Kiev. Phát biểu tại phiên họp bất thường của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc ngày 23/11 sau sự cố sập lưới điện ở Ukraine và Moldova, Đại sứ Nga tại LHQ Vassily Nebenzia nói rằng các cuộc tập kích tên lửa của Nga nhằm làm gián đoạn việc phương Tây cung cấp vũ khí và tiếp tế cho quân đội Ukraine.

Ngày 23 – 11 – 2022

* Màn lội ngược dòng muộn ngoạn mục của Nhật Bản đã chứng kiến Đức, đội từng 4 lần vô địch, thất bại sốc trong trận mở màn World Cup tại Qatar. Đức chiếm ưu thế trong một trận đấu điên cuồng với những pha bóng lớn nhưng không tận dụng được áp lực mà họ tạo ra – trước khi Nhật Bản khiến Sân vận động Quốc tế Khalifa nổ ra một màn ăn mừng xen lẫn bất ngờ. Cầu thủ vào thay người Takuma Asano đã thực hiện một pha dứt điểm từ góc hẹp để nâng tỷ số lên 2-1 cho Nhật Bản và chạy đến chỗ các nhiếp ảnh gia ở góc sân vận động trong niềm vui tột độ. Cả sân vận động im lặng như nín thở khi trái bóng lăn từ nóc lưới xuống trước khi những người ủng hộ nhận ra bóng đã đi vào khung thành.

* Nghị viện châu Âu thông qua nghị quyết với 494 phiếu thuận và 58 phiếu chống, tuyên bố Nga là “nhà nước tài trợ chủ nghĩa khủng bố”. Nghị quyết này nói: “Các cuộc tấn công có chủ đích và hành động tàn ác mà Nga thực hiện nhằm vào dân thường Ukraine cùng việc phá hủy cơ sở hạ tầng dân sự và các vi phạm nghiêm trọng khác về nhân quyền, luật nhân đạo quốc tế, đều là hành động khủng bố.” 494 nghị sĩ bỏ phiếu ủng hộ, 58 phiếu chống và 44 phiếu trắng. Nghị viện châu Âu “coi Nga là nhà nước tài trợ khủng bố và là quốc gia sử dụng các phương thức của chủ nghĩa khủng bố”.

* Các cuộc biểu tình đã nổ ra tại nhà máy sản xuất iPhone lớn nhất thế giới ở thành phố Trịnh Châu của Trung Quốc, theo đoạn phim được lan truyền rộng rãi trên mạng. Các video – mà BBC không thể xác minh – cho thấy hàng trăm công nhân tuần hành. Một số công nhân bị những người mặc đồ bảo hộ và cảnh sát chống bạo động chặn lại. Tháng trước, số ca nhiễm Covid tăng đột biến khiến công ty phải đóng cửa khuôn viên, khiến một số công nhân phải chạy tháo thân. Sau đó, công ty đã tuyển dụng công nhân mới với hứa hẹn về những khoản tiền thưởng hậu hĩnh.

* Hãng thông tấn của Anh hôm 23/11 nói rằng Việt Nam vừa đánh “một cú giáng mạnh” vào các sáng kiến tài trợ cho năng lượng sạch hơn của các quốc gia giàu có khi đưa ra kế hoạch thúc đẩy gia tăng mục tiêu điện than đến năm 2030 trong lúc thu hẹp các mục tiêu về năng lượng tái tạo, theo một dự thảo kế hoạch năng lượng sửa đổi của chính phủ Việt Nam mà Reuters đọc được. Một số quan chức EU đã đặt mục tiêu mới cho một thỏa thuận với Việt Nam tại hội nghị thượng đỉnh với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á vào giữa tháng 12 tại Brussels.

* Bảy người thiệt mạng và một số người bị thương trong vụ nổ súng tại siêu thị Walmart ở Chesapeake, bang Virginia, vào tối ngày 22/11, nhà chức trách cho biết. Người phát ngôn sở cảnh sát cho biết cảnh sát tin rằng chỉ có một tay súng gây ra vụ xả súng này và hung thủ đã chết. Người phát ngôn cũng cho biết cảnh sát tin rằng chỉ có một tay súng trong vụ tấn công và kẻ xả súng đã chết. Vụ tấn công xảy ra chỉ vài ngày sau vụ xả súng tại hộp đêm LGBTQ ở Colorado Springs, bang Colorado, khiến 5 người chết và 18 người bị thương.

* Trong thời gian qua, hàng loạt cựu đồng minh của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công khai nhận định đảng Cộng hòa cần phải thay đổi phương hướng, Hill đưa tin ngày 23/11. Khi còn tại nhiệm, cựu Phó tổng thống Mike Pence từng nhiều lần bị giễu cợt vì sự trung thành với ông Trump. Dù vậy, vào tuần trước, ông Pence tuyên bố có “những lựa chọn tốt hơn” vị cựu tổng thống trong cuộc bầu cử năm 2024, New York Times cho biết. Cựu Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Nikki Haley, người từng nói sẽ không chạy đua tổng thống năm 2024 nếu ông Trump cũng ra tranh cử, cuối tuần trước đã kêu gọi đảng Cộng hòa cần dàn lãnh đạo mới. Cựu Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, người từng được Washington Post mô tả là thành viên nội các Mỹ trung thành nhất với ông Trump, mới đây cũng nhận định đảng Cộng hòa cần vượt qua “sự nổi tiếng và tính cá nhân” để giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử.

* Công ty dược phẩm Australia CSL ngày 23/11 đã đặt giá niêm yết loại thuốc trị bệnh rối loạn đông máu di truyền B của hãng này ở mức 3,5 triệu USD một liều, Reuters đưa tin. Sau khi được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) cấp giấy phép lưu hành hôm 22/11, thuốc Hemgenix có mức giá niêm yết 3,5 triệu USD một liều. Đây là loại thuốc có giá bán cao nhất thế giới ở thời điểm hiện tại.

* World Cup Qatar đã có một bước ngoặt kỳ lạ khác vào hôm 22/11 với sức chứa của 8 sân vận động chính thức tăng 12%. Chỉ sau một đêm, sân vận động Al Bayt, nơi tổ chức trận khai mạc, đã tăng từ 60.000 chỗ ngồi trong hướng dẫn trước giải đấu lên 68.895 trên trang web chính thức. Trong khi đó, sân vận động lớn nhất, Lusail, tăng từ 80.000 lên 88.966 chỗ ngồi. Những thông tin trên được đưa ra sau khi nhiều người cho rằng Qatar đã không trung thực về số lượng cổ động viên đến sân.

* Tòa Tối cao Mỹ ngày 22/11 đã ra phán quyết bác đơn kháng nghị của cựu Tổng thống Donald Trump khi ông từ chối nộp hồ sơ thuế cho ủy ban Hạ viện Mỹ theo luật định. Quyết định này mở đường cho Ủy ban Tài chính và Thuế vụ Hạ viện Mỹ tiếp cận hồ sơ thuế của ông Trump, trước khi đảng Cộng hòa chính thức nắm đa số Hạ viện vào năm 2023, Hill đưa tin. Không thẩm phán nào bỏ phiếu chống với quyết định ngày 22/11. Trước đó 3 tháng, một tòa phúc thẩm liên bang ở Washington D.C đã ra phán quyết rằng ủy ban của Hạ viện có quyền tiếp cận hồ sơ thuế của ông Trump.

Ngày 22 – 11 – 2022

*Saudi Arabia đã tạo nên cú sốc lớn tại World Cup 2022 khi ngược dòng thắng Argentina với tỷ số 2-1 chiều 22/11. Đội bóng hạng 51 FIFA thủng lưới ở phút thứ 10 sau pha đá phạt đền thành công của Lionel Messi. Tuy nhiên sang đến hiệp hai, Saudi Arabia đã ghi 2 bàn liên tiếp trong những phút đầu nhờ công của Saleh Al Shehri và Salem Al Dawasari. Argentina nằm trong số những đội ưu tú đến Qatar – được nhiều người cho rằng sẽ đi đến cuối giải đấu, với một đội hình toàn ngôi sao, mạnh mẽ ở hàng thủ cũng như tấn công không ngừng ở hàng công.

* Canada đang đặt cược lớn vào vào canh bạc nhập cư nhằm lấp đầy khoảng trống trong nền kinh tế do thế hệ những người sinh ra trong giai đoạn bùng nổ dân số, Baby Boomers, nay đến lúc cao tuổi, rút lui khỏi thị trường lao động. Thế nhưng không phải ai cũng sẵn sàng chấp nhận việc đưa nhiều người từ nước ngoài vào. Đầu tháng này, chính quyền liên bang công bố một kế hoạch mang tính cấp tiến nhằm tiếp nhận 500.000 người nhập cư mỗi năm tính đến năm 2025, với gần 1,5 triệu tân di dân sẽ vào nước này trong ba năm tới.

* Dầu diesel của Nga vẫn vào thị trường châu Âu ‘trước giờ G’ nhưng không giúp kinh tế nước này khỏi trượt dốc năm 2023. Từ 05/02/2023, Liên hiệp châu Âu sẽ bắt đầu cấm nhập các sản phẩm dầu từ Nga nên hiện nay, các nhà nhập khẩu châu Âu đang nỗ lực đổ đầy tổng kho dầu diesel từ Nga. Theo Reuters (21/11/2022), chỉ từ ngày 01 đến 12 tháng 11, số dầu diesel nhập từ Nga vào qua cảng Amsterdam-Rotterdam-Antwerp (ARA) tăng 126% so với tháng 10, đạt 215 nghìn bpd.

* Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin trong cuộc gặp với người đồng cấp Trung Quốc hôm thứ Ba (22/11) nhấn mạnh đến sự cần thiết phải cải thiện thông tin liên lạc về khủng hoảng, đồng thời nêu quan ngại về hành vi “ngày càng nguy hiểm” của máy bay quân sự Trung Quốc. Cuộc gặp kéo dài khoảng 90 phút tại Campuchia, được một quan chức Mỹ mô tả là “hiệu quả và chuyên nghiệp”, là cuộc gặp đầu tiên kể từ chuyến thăm Đài Loan của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi vào tháng 8 đã khiến Trung Quốc nổi giận. Bắc Kinh vốn luôn coi hòn đảo này là lãnh thổ của mình.

* Gia đình ông Trần Huỳnh Duy Thức, một trong những tù nhân chính trị nổi tiếng nhất Việt Nam, đang đấu tranh để nhà nước Việt Nam trả tự do cho ông theo đúng như tinh thần của Bộ luật Hình sự 2015, được Quốc hội Việt Nam sửa đổi, bổ sung năm 2017. Ông Thức bị kết án 16 năm tù về tội ‘Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân’ hồi năm 2010 trong một vụ án chính trị thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận trong nước và quốc tế vào lúc đó.

* Truyền thông Trung Quốc cho hay một vụ cháy bùng lên ở thành phố An Dương, tỉnh Hồ Nam vào ngày 22/11. Ít nhất 36 người thiệt mạng. Ngọn lửa bùng phát ở công ty thương mại Kaixinda, còn được gọi là “khu công nghệ cao”, thành phố An Dương, Tân Hoa xã đưa tin. Đài CCTV cho biết 36 người thiệt mạng cùng 2 người mất tích. Ngoài ra, 2 người khác đang được điều trị trong tình trạng nguy kịch. Giới chức nói rằng đã bắt giữ các nghi phạm liên quan đến vụ cháy, nhưng không nói thêm chi tiết.

* Một cuộc thăm dò mới cho thấy mức ủng hộ ngày càng tăng đối với Thống đốc Florida Ron DeSantis, trái ngược với xu hướng của cựu Tổng thống Donald Trump. Kể từ tháng trước, mức độ ủng hộ đối với thống đốc Florida trong cuộc bầu cử sơ bộ giả định của đảng Cộng hòa năm 2024 đã cải thiện 11 điểm, lên 28%, theo khảo sát của Harvard CAPS-Harris Poll đăng trên Hill hôm 21/11. Trong khi đó, tỷ lệ ủng hộ ông Trump giảm 9 điểm xuống còn 46%. Dù ông Trump vẫn dẫn trước ông DeSantis cách biệt 18%, cuộc thăm dò đánh dấu sự thay đổi mạnh mẽ về sức mạnh chính trị của cựu tổng thống khi ông bắt tay vào chiến dịch tranh cử vào Nhà Trắng lần thứ 3.

Ngày 21 – 11 – 2022

* Đại hội 20 của Đảng Cộng sản Trung Quốc đã kết thúc với việc Chủ tịch Tập Cận Bình khẳng định quyền lực tập trung vào tay mình, như các nhà quan sát dự đoán hai, ba năm qua. Quá trình xóa dần phương thức lãnh đạo tập thể (collective leadership) trên thực tế đã diễn ra từng bước trong 10 năm ông Tập làm Tổng Bí thư Đảng. Ông Tập và các cộng sự thân tín nhất được thăng chức ở Đại hội 20 tin rằng lãnh đạo tập thể chỉ dẫn đến làm suy yếu Đảng, gây tha hóa, tham nhũng. Danh sách Ban thường vụ Bộ Chính trị công bố ngày 23/10/2022 đặt Bí thư Thành ủy Thượng Hải Lý Cường xếp thứ hai, sau ông Tập Cận Bình. 1. Tập Cận Bình, sinh năm 1953, quê quán Thiểm Tây, Tổng Bí thư, Chủ tịch Quân ủy Trung ương, Chủ tịch nước. 2. Lý Cường, sinh năm 1959, quê quán Chiết Giang, Bí thư Thành ủy Thượng Hải. 3. Triệu Lạc Tế, sinh năm 1957, quê quán Thiểm Tây, Bí thư Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương. 4. Vương Hỗ Ninh, sinh năm 1955, quê quán Sơn Đông, Bí thư thứ nhất Ban Bí thư. 5. Đinh Tiết Tường, sinh năm 1962, quê quán Giang Tô, Chủ nhiệm Văn phòng Trung ương Đảng. 6. Thái Kỳ, sinh năm 1955, quê quán Phúc Kiến, Bí thư Ban Bí thư, Bí thư Thành ủy Bắc Kinh. 7. Lý Hy, sinh năm 1956, quê quán Cam Túc, Bí thư Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Đông.

* Một tàu tuần duyên của Trung Quốc bị cáo buộc “cưỡng đoạt” một vật thể trôi nổi, được cho là mảnh vỡ tên lửa, khỏi tàu của Philippines trên Biển Đông. Phó Đô đốc Alberto Carlos của Hải quân Philippines nói tàu Trung Quốc đã chặn đường họ hai lần, và cuối cùng vớt lấy vật thể này.

* Phó Tổng thống Hoa Kỳ, Kamala Harris, sẽ tái khẳng định các cam kết của Hoa Kỳ đối với việc bảo vệ Philippines khi bà gặp Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. tại Manila vào thứ Hai, một quan chức cấp cao của chính quyền Hoa Kỳ cho biết, theo Reuters.

* Chủ sở hữu mới của Twitter, Elon Musk, nói rằng tài khoản của ông Donald Trump đã được phục hồi sau khi kết quả thăm dò cho thấy lượng người dùng ủng hộ việc này cao hơn với tỷ lệ sít sao so với những người không tán thành. “Mọi người đã lên tiếng,” ông Musk viết dòng tweet, nói rằng 51,8% trong số hơn 15 triệu người dùng Twitter đã bỏ phiếu ủng hộ việc dỡ bỏ lệnh cấm. Nhưng cựu Tổng thống Mỹ có thể ông sẽ không quay lại nền tảng mạng xã hội này. Trước đó ông nói: “Tôi không thấy lý do gì để làm việc đó.

* Thủ tướng Anh Rishi Sunak đã cam kết khoản viện trợ vũ khí phòng không trị giá 50 triệu bảng Anh khi gặp gỡ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, đây cũng là chuyến đi đầu tiên của ông Sunak đến Kyiv kể từ khi nhậm chức. Ông Sunak nói “cảm thấy vô cùng nhỏ bé” khi ở tại Kyiv và nước Anh sẽ tiếp tục hậu thuẫn cho Ukraine. “Kể từ những ngày đầu của cuộc chiến, Ukraine và Anh đã là những đồng minh mạnh nhất,” ông Zelensky nói sau cuộc gặp. Gói viện trợ nhằm mục tiêu đối phó với các cuộc tấn công trên không của Nga.

* Thủ tướng Ukraine cho biết làn sóng tấn công tên lửa gần đây của Nga đã làm tê liệt gần một nửa hệ thống năng lượng của Ukraine. Thiệt hại xảy ra khi nhiệt độ giảm xuống dưới mức đóng băng và thủ đô Kyiv trải qua trận tuyết đầu tiên của mùa đông. Một quan chức ở Kiev cảnh báo rằng thành phố có thể phải đối mặt với việc “đóng cửa hoàn toàn” lưới điện. Tổng thống Volodymyr Zelensky trước đó nói rằng 10 triệu người Ukraine đã bị mất điện.

* Các cầu thủ Iran đã không hát quốc ca của họ và không ăn mừng bàn thắng của họ. Trên khán đài, nhiều cổ động viên Iran thể hiện sự đoàn kết với phong trào biểu tình đã gây náo loạn cả nước trong nhiều tháng qua. Các cầu thủ đội tuyển bóng đá Iran từ chối hát quốc ca trước trận đấu mở màn với Anh hôm 21/11 sau khi nhiều người hâm mộ ở nước họ cáo buộc đội tuyển quốc gia đứng về phía nhà nước vốn đã đàn áp tàn bạo người biểu tình trong tình hình bất ổn kéo dài trong thời gian qua tại nước này, theo Reuters.

* Thành phố Bắc Kinh ghi nhận 316 trường hợp COVID-19 mới tại địa phương trong 15 giờ qua, tính đến 3 giờ chiều ngày 21/11, Reuters dẫn lời một quan chức thành phố cho biết trong một cuộc họp báo. Ông Liu Xiaofeng, phó giám đốc Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh thành phố Bắc Kinh, cho biết thành phố thủ đô của Trung Quốc đang phải đối mặt với tình hình kiểm soát COVID-19 phức tạp và nghiêm trọng nhất kể từ khi bắt đầu đại dịch.

* Thành phố San Francisco của Hoa Kỳ sẽ tổ chức cuộc họp của các nhà lãnh đạo Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC) vào năm tới, Phó Tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris thông báo hôm thứ Bảy, khi hội nghị thượng đỉnh năm 2022 sắp kết thúc tại Bangkok. Thủ tướng Prayuth Chan-ocha của Thái Lan, nước chủ nhà tổ chức hội nghị thượng đỉnh trong tuần này, đã trao lại vai trò Chủ tịch APEC 2023 cho Hoa Kỳ, đánh dấu sự kết thúc của diễn đàn năm nay.

* Cảnh sát cho biết rằng năm người thiệt mạng và 18 người bị thương trong vụ xả súng xảy ra vào tối thứ Bảy tại một hộp đêm dành cho người đồng tính ở Colorado Springs, Colorado. Một nghi phạm đang bị giam giữ và đang được điều trị vết thương sau vụ tấn công tại Club Q, Trung úy cảnh sát Pamela Castro của Colorado Springs nói trong một cuộc họp báo. Bà Castro cho biết thêm rằng cảnh sát nhận được cuộc điện thoại ban đầu ngay trước nửa đêm về vụ nổ súng, và khi đến nơi, các cảnh sát đã tìm thấy một người được cho là nghi phạm bên trong câu lạc bộ.

* Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia của Ukraine, nằm dưới sự kiểm soát của Nga, đã bị rung chuyển bởi pháo kích hôm 20/11, khiến cơ quan giám sát hạt nhân của Liên Hợp Quốc lên án, cho biết các cuộc tấn công như vậy có nguy cơ gây ra thảm họa lớn, theo Reuters. Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết hơn chục vụ nổ đã làm rung chuyển nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu vào tối ngày 19/11 và 20/11. Moscow và Kiev đều đổ lỗi cho nhau về vụ pháo kích vào cơ sở như họ đã làm nhiều lần trong những tháng gần đây sau các vụ nổ trước đó.

* Khoảng 10 ứng viên tiềm năng đã bước lên sân khấu để trình bày kế hoạch khắc phục tình hình của đất nước, cũng như đảng của họ. Các kế hoạch đó là khác nhau, nhưng trong hầu hết bài phát biểu, thông điệp chính của họ là ông Trump có thể và nên bị đánh bại. Theo AP, đó là động thái thể hiện sự thách thức hiếm thấy kể từ khi ông Trump nắm quyền kiểm soát đảng Cộng hòa 6 năm trước.

* Sau trận động đất 5,6 độ ngày 21/11 tại tỉnh Tây Java, Indonesia, nhiều địa điểm ngoài trời đã được trưng dụng làm nơi điều trị dã chiến cho những người bị thương. Số người chết trong thảm họa động đất ở Cianjur, Indonesia ngày 21/11 đang không ngừng được cập nhật tăng cao, từ con số ban đầu là 20 người, lên tới 56 người và gần nhất là 162 người. Trong ảnh, Các nhân viên y tế chăm sóc nạn nhân bên ngoài một bệnh viện ở Cianjur. Ngày 21/11, một trận động đất mạnh 5,6 độ đã xảy ra ở khu vực này.

* Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan ngày 21/11 để ngỏ khả năng đưa lực lượng trên bộ vào lãnh thổ Syria để đối đầu với dân quân người Kurd, theo Reuters. Cũng trong ngày 21/11, giới chức Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc dân quân người Kurd bắn tên lửa từ miền Bắc Syria vào lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ, khiến ít nhất ba người thiệt mạng và sáu người khác bị thương. Thống đốc tỉnh Gaziantep – nơi xảy ra vụ việc – cho biết năm tên lửa đã rơi trúng một trường học, hai ngôi nhà và một chiếc xe tải.

* Hai bức ảnh tại Twitter trước và sau khi tỷ phú Elon Musk tiếp quản đã thu hút sự chú ý của cư dân mạng vì sự mất cân bằng giới tính của đội ngũ nhân viên còn lại. “Phụ nữ đâu rồi?” là câu hỏi đại diện cho những bán tán, tranh cãi mới nhất về những gì đang diễn ra bên trong Twitter, gần một tháng kể từ khi mạng xã hội này chứng kiến hàng loạt xáo trộn lớn sau khi người đàn ông giàu nhất thế giới Elon Musk tiếp quản.

* Saudi Arabia đã xử tử 12 người trong 10 ngày vì tội buôn bán ma túy, Telegraph dẫn lại báo cáo từ một tổ chức nhân quyền vào ngày 20/11. Hàng loạt vụ hành quyết – hầu hết là chặt đầu bằng gươm – cho thấy Saudi Arabia đang trên đà ghi nhận một năm kỷ lục về các vụ hành quyết, mặc dù Thái tử Mohammed bin Salman trước đó đã cam kết sẽ giảm sử dụng các hình phạt này. Các bị cáo bao gồm 3 người Pakistan, 4 người Syria, hai người Jordan và 3 người Saudi Arabia. Tất cả đều là nam giới, đã bị kết án tử hình sau khi bị giam giữ vì các tội danh ma túy phi bạo lực.

Ngày 18 – 11 – 2022

* Thêm nhiều cuộc pháo kích của Nga trên khắp Ukraine, vài ngày sau một trong những cuộc oanh tạc dữ dội nhất của Nga trong cuộc chiến. Ukraine nói một cơ sở sản xuất khí đốt và một nhà máy tên lửa ở Dnipro nằm trong số những mục tiêu mới nhất và ít nhất bốn người đã chết. Trong những tuần gần đây, Nga tìm cách nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng năng lượng quan trọng của Ukraine, sau một loạt thất bại trên chiến trường. Bốn người đã thiệt mạng do một cuộc pháo kích trong đêm nhằm vào các tòa nhà dân cư ở vùng Zaporizhzhia, theo văn phòng tổng thống Ukraine.

* Nga hy vọng có thể trao đổi tù nhân với Mỹ, trong đó có cả trùm buôn vũ khí khét tiếng Viktor Bout, được biết đến với biệt danh Kẻ buôn bán tử thần. Đây là lần đầu tiên các quan chức Mỹ hoặc Nga công khai nói rằng Bout có thể là một phần của cuộc trao đổi. Thứ trưởng Ngoại giao Sergei Ryabkov cho biết hôm thứ Sáu rằng ông hy vọng triển vọng trao đổi đã “tăng cường”.

* Úc đã kêu gọi Nga cho dẫn độ ba người đàn ông bị kết tội bắn rơi máy bay của hãng Malaysia Airlines ở Ukraine với 298 người trên máy bay. Hai người Nga và một người Ukraine đã bị tòa án Hà Lan kết án chung thân nhưng được cho là đang ở Nga. “Chúng tôi kêu gọi Nga giao nộp những người bị kết án, để họ có thể đối mặt với bản án của tòa án vì tội ác ghê tởm của mình”, Ngoại trưởng Penny Wong nói. Ngoại trưởng Úc nói với các phóng viên rằng tòa án Hà Lan đã đưa ra công lý và sự thật cho tất cả mọi người trên máy bay, bao gồm 38 người Úc.

* Một ngày sau khi giành lại đa số tại Hạ viện Mỹ, đảng Cộng hòa cho biết họ xem điều tra gia đình tổng thống như một “ưu tiên hàng đầu”. Các nhà lập pháp cho biết cuộc điều tra sẽ tập trung vào các giao dịch kinh doanh ở nước ngoài của con trai tổng thống, Hunter Biden. Người đàn ông 52 tuổi này đã bị điều tra ở cấp liên bang, nhưng cho đến nay vẫn chưa phải đối mặt với bất kỳ cáo buộc nào. Các đảng viên Cộng hòa hàng đầu khẳng định cuộc điều tra của họ sẽ xác định mức độ dính líu của Joe Biden vào các giao dịch kinh doanh của con trai ông, kể cả trong thời gian ông Biden làm phó tổng thống. Trong một báo cáo tạm thời được công bố tại một cuộc họp báo hôm thứ Năm (17/11), họ lập luận rằng tổng thống đã nói dối người dân Mỹ về việc ông bị cáo buộc tham gia vào các giao dịch kinh doanh của gia đình mình.

* Bà Nancy Pelosi, đảng Dân chủ, người lãnh đạo Hạ viện Hoa Kỳ trong gần hai thập kỷ, tuyên bố bà sẽ từ bỏ vai trò này. Bà Nancy Pelosi, 82 tuổi, là đảng viên Đảng Dân chủ quyền lực nhất trong Quốc hội và là người phụ nữ đầu tiên giữ chức Chủ tịch Hạ viện. Bà sẽ tiếp tục đại diện cho khu vực California của mình tại hạ viện của Quốc hội. Động thái này diễn ra khi đảng Cộng hòa dự kiến sẽ giành lại quyền kiểm soát Hạ viện sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ.

* Hoa Kỳ quan ngại sâu sắc về việc chính phủ Trung Quốc thiết lập các “đồn công an” trái phép ở các thành phố của Hoa Kỳ để có thể theo đuổi các hoạt động gây ảnh hưởng, Giám đốc FBI, Christopher Wray, nói với các nhà lập pháp hôm thứ Năm (17/11). Safeguard Defenders, một tổ chức nhân quyền có trụ sở tại châu Âu, vừa công bố một báo cáo vào tháng 9 cho thấy sự hiện diện của hàng chục “đồn an ninh” của cảnh sát Trung Quốc tại các thành phố lớn trên thế giới, bao gồm cả New York. Các đảng viên Cộng hòa trong Quốc hội đã đòi hỏi câu trả lời từ chính quyền Biden về ảnh hưởng của chúng.

* Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính sẽ xem xét dỡ bỏ giới hạn tăng trưởng tín dụng, do nền kinh tế nước này đang đối mặt với áp lực từ lãi suất cao và điều kiện cho vay bị thắt chặt, Reuters đưa tin. Động thái này nhằm ‘vừa đảm bảo an toàn cho hệ thống ngân hàng vừa ổn định kinh tế vĩ mô, vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế’, ông Chính nói trong một tuyên bố được công bố hôm 18/11 trên cổng thông tin Chính phủ.

* Chính quyền Biden hôm thứ Năm (17/11) ra phán quyết rằng Thái tử Ả Rập Saudi Mohammed bin Salman được hưởng quyền miễn trừ trong vụ kiện về vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi, khiến vị hôn thê cũ của nhà báo bị giết lập tức lên án phán quyết này. Người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng cho biết: “Đây là quyết định pháp lý do Bộ Ngoại giao đưa ra theo các nguyên tắc lâu đời và có cơ sở của luật tục quốc tế”.

* Hôm 18/11, Phó Tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris có cuộc gặp với Chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc bên lề Hội nghị các nhà Lãnh đạo Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC) tại Bangkok, Thái Lan, Nhà Trắng và truyền thông Việt Nam cho biết. Nhà Trắng cho biết Phó Tổng thống Harris nhắc lại chuyến thăm Hà Nội vào tháng 8/2021 và “tái khẳng định cam kết của chúng tôi nhằm làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác Việt Nam-Hoa Kỳ”.

* Một số nhà lãnh đạo tham dự hội nghị cấp cao APEC ở Thái Lan đã rời cuộc họp hôm 18/11 để lên án Triều Tiên, sau khi nước này bị nghi phóng tên lửa đạn đạo liên lục địa. Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris đã triệu tập một cuộc họp khẩn gồm các nhà lãnh đạo từ Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada và New Zealand bên lề Hội nghị APEC sau khi Triều Tiên thử tên lửa.

* Vụ nổ bình gas tại thành phố Sulaimaniyah, miền Bắc Iraq vào hôm 17/11 đã khiến 15 người thiệt mạng, bao gồm một trẻ nhỏ, Reuters đưa tin. Sau khi kết thúc chiến dịch cứu hộ kéo dài 17 giờ, cơ quan dân quân tự vệ thành phố Sulaimaniyah vào hôm 18/11 cho biết đã có 15 người thiệt mạng trong vụ nổ bình khí gas tại một khu dân cư ở thành phố này. Ngoài ra, vụ việc cũng khiến 16 người khác bị thương.

* Việc ông Trump tham gia cuộc đua vào Nhà Trắng sớm một cách bất thường được coi là nỗ lực nhằm vượt lên trên các thành viên Cộng hòa cũng muốn tranh cử tổng thống, và để ngăn chặn các cáo buộc hình sự có thể xảy ra. Tuy nhiên, kể từ khi cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tuần trước không tạo ra được “làn sóng đỏ” như mong đợi, khiến Thượng viện rơi vào tay đảng Dân chủ, bối cảnh chính trị đã thay đổi. Theo Reuters, ông Trump đang ngày càng bị coi là “nhân tố độc hại” bởi một số đảng viên Cộng hòa. Họ đặt câu hỏi liệu ông có nên tiếp tục làm lãnh đạo đảng hay không và chỉ ra thương hiệu chính trị “độc hại” của ông là vấn đề chung tạo nên 3 chu kỳ bầu cử mờ nhạt liên tiếp.

* Ukraine, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc đã cùng nhất trí gia hạn thỏa thuận tạo điều kiện để nông sản từ Ukraine an toàn đi qua Biển Đen xuất khẩu ra thị trường thế giới. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan ngày 17/11 xác nhận thỏa thuận cho phép ngũ cốc của Ukraine xuất khẩu ra thế giới thông qua Biển Đen đã được gia hạn thêm 120 ngày, Reuters và TASS đưa tin.

* Nhà truyền giáo Thổ Nhĩ Kỳ Adnan Oktar hôm 16/11 bị tuyên án 8.658 năm tù giam vì hàng loạt tội danh bao gồm tấn công tình dục, tống tiền, rửa tiền và gián điệp, Bloomberg đưa tin. Trong phiên tòa tái thẩm hôm 16/11, bản án mới được tuyên bao gồm 891 năm tù cho các tội danh do chính bị cáo Oktar và các thành viên trong băng nhóm thực hiện dưới sự chỉ đạo của Oktar, theo hãng tin nhà nước Anadolu. Adnan Oktar, 66 tuổi, là nhà truyền giáo và lãnh đạo giáo phái tình dục người Thổ Nhĩ Kỳ. Năm 2018, người này từng bị tòa án phạt 1.075 năm tù sau khi bị bắt giữ ở Istanbul cùng với 236 đồng phạm trong băng nhóm phạm tội.

* Thụy Điển phát hiện dấu vết thuốc nổ còn sót lại ở khu vực đường ống Nord Stream bị rò rỉ, xác nhận đã có hành động phá hoại. Dấu vết thuốc nổ này xác nhận thông tin đường ống Nord Stream đã bị phá hoại. Văn phòng Công tố Thụy Điển mô tả cuộc điều tra “toàn diện và rất phức tạp”, sẽ giúp giới chức kết luận có thể xác định được danh tính nghi phạm hay không.

Ngày 16 – 11 – 2022

* Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cho biết không có dấu hiệu của một cuộc tấn công có chủ đích sau vụ tấn công tên lửa khiến hai người thiệt mạng tại một trang trại gần biên giới phía tây với Ukraine. Trước đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden nói “không có khả năng” tên lửa được bắn từ Nga. Hai công nhân đã thiệt mạng khi Ukraine hứng chịu hỏa lực từ một trong những đợt tấn công tên lửa lớn nhất của cuộc chiến tranh. Điện Kremlin khẳng định không liên quan. Ban đầu, Ba Lan cho biết tên lửa rơi xuống Przewodow, cách biên giới 6km, là do Nga sản xuất.

* Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 16/11 khẳng định tên lửa rơi xuống Ba Lan là của Nga. Điều này trái ngược với bình luận của Ba Lan và NATO về việc này. Tổng thống Ukraine khẳng định tên lửa rơi khiến hai người Ba Lan thiệt mạng là của Nga, AFP đưa tin. Bên cạnh đó, ông Zelensky cho biết Kyiv chưa phát hiện bằng chứng cho thấy tên lửa đó là của Ukraine và khẳng định nước này phải được tham gia điều tra.

* Donald Trump đã tuyên bố tranh cử tổng thống lần thứ ba liên tiếp, trong nỗ lực cực kỳ hiếm hoi của một cựu lãnh đạo Hoa Kỳ nhằm giành lại Nhà Trắng sau khi thua bầu cử. Bài phát biểu kéo dài hơn một giờ, phần lớn là sự pha trộn giữa những lời khoe khoang về thành tích thời kỳ ông làm tổng thống và những lời công kích vào hai năm đầu tiên trong nhiệm kỳ tổng thống của Joe Biden. Ông có một khả năng phán đoán không ai sánh bằng về vấn đề nào là quan trọng đối với những người bảo thủ bình dân, chẳng hạn như nhập cư và tội phạm. Phong cách khó đoán và dễ kích động của ông có thể lái tin tức và từ chối sự chú ý tới các đối thủ cạnh tranh. Ông có một cơ sở gồm những người ủng hộ trung thành và có thể thúc đẩy những người Mỹ thường không tham gia để bỏ phiếu.

* Một nhóm thực tập sinh Việt Nam tại Nhật Bản vừa tổ chức một buổi họp báo vào ngày 16/11, tố cáo chủ cũ không trả cho họ số tiền lương tổng cộng 27 triệu yên (194.000 USD) cho những giờ bị buộc làm thêm dài giờ trái quy định của luật pháp. Các thực tập sinh Việt Nam cho biết họ thường phải làm thêm hơn 100 giờ mỗi tháng trong thời gian làm việc cho công ty này. Số giờ làm thêm này được cho biết là quá nhiều, vi phạm luật lao động.

* Huấn luyện viên đội tuyển Hà Lan Louis van Gaal nói các cổ động viên Hà Lan tẩy chay World Cup vì lo ngại về nhân quyền của Qatar là chính đáng, nhưng hy vọng rằng nếu đội của ông vào tranh trận chung kết vào tháng tới thì ít nhất họ vẫn sẽ xem trận đấu trên truyền hình, theo Reuters.

* Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) Việt Nam vừa triệu tập cuộc họp khẩn vào ngày 16/11 giữa bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam rơi vào tình trạng giảm mạnh nhất thế giới trong thời gian qua, với vốn hoá thị trường mất gần 20 tỷ đô la chỉ trong 2 tuần lễ.

* Tên lửa mặt trăng mới của NASA vừa được phóng chuyến đầu tiên hôm 16/11 chở theo ba người nộm thử nghiệm, đưa Hoa Kỳ tiến một bước gần hơn đến việc đưa các phi hành gia trở lại bề mặt mặt trăng lần đầu tiên kể từ khi chương trình Apollo kết thúc 50 năm trước, theo AP. Nếu mọi việc suôn sẻ trong chuyến bay thử máy dài ba tuần này, capsule chở phi hành đoàn sẽ được đưa vào một quỹ đạo rộng quanh mặt trăng và sau đó quay trở lại Trái đất và đáp xuống Thái Bình Dương vào tháng 12.

* Các nhà lãnh đạo của nhóm 20 nền kinh tế lớn G-20 đưa ra tuyên bố hôm 16/11 nói rằng họ “cực lực phản đối” hành động gây hấn của Nga đối với Ukraine, theo Reuters. Tuyên bố cho biết “hầu hết các thành viên lên án mạnh mẽ cuộc chiến ở Ukraine và nhấn mạnh rằng nó đang gây ra sự đau khổ to lớn cho con người và làm trầm trọng thêm những yếu kém hiện có trong nền kinh tế toàn cầu”. Tuyên bố đã được tất cả các thành viên của nhóm G-20 chấp thuận, ba nguồn tin ngoại giao nói với Reuters.

* Chính quyền tỉnh Hà Nam, Trung Quốc kêu gọi nhiều quân nhân nghỉ hưu và công nhân viên đến làm việc tại nhà máy sản xuất iPhone Foxconn, sau khi nhiều công nhân rời khỏi nhà máy. Nhà máy Foxconn ở Trịnh Châu gặp khó khăn về nhân lực do quy định giãn cách ngăn Covid-19 ở thành phố. Công ty phải cách ly nhiều công nhân, song cũng khiến nhiều người rời khỏi nhà máy trong những tuần gần đây.

* Cuộc gặp đầu tiên giữa hai lãnh đạo Trung Quốc và Anh sau 5 năm đã bị hủy vì cuộc họp khẩn liên quan đến việc tên lửa bắn trúng lãnh thổ Ba Lan gần biên giới Ukraine, thay đổi trong lịch trình khiến cuộc gặp giữa Thủ tướng Anh Rishi Sunak và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề hội nghị G20 bị hủy, song nói thêm Thủ tướng Sunak đã kỳ vọng sẽ gặp được ông Tập, Guardian đưa tin.

* Phà mang tên Mutiara Timur I đang chở 236 hành khách và 35 thuyền viên thì bốc cháy ở eo biển Bali, cách biển Karangasem 1,5 km, AP đưa tin. Gede Darmada, người đứng đầu cơ quan tìm kiếm cứu nạn Bali, nói rằng hàng chục nhân viên cứu hộ, thủy thủ hải quân và ngư dân địa phương đang cố gắng sơ tán người dân. Hiện chưa ghi nhận thương vong.

* Bảo tàng Lịch sử Quốc gia sẽ tiếp nhận một rìu đá hậu Kỳ Đá mới, 4 hiện vật văn hóa Đông Sơn; 3 tượng cá sấu đá thế kỷ I-II sau công nguyên và 2 tẩu đồng thế kỷ XVII-XVIII. Thông tin từ Bảo tàng Lịch sử Quốc gia (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) ngày 16/11 cho biết chào mừng ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11) và kỷ niệm 90 năm ngày khánh thành công trình tòa nhà bảo tàng (1932-2022), ngày 18/11, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia khai mạc trưng bày chuyên đề “Từ nhà Bác cổ đến Bảo tàng Lịch sử Quốc gia”. Nhân dịp này, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia cũng tổ chức tiếp nhận hiện vật do Mỹ trao trả Việt Nam, theo TTXVN.

* Ivanka Trump, con gái cựu Tổng thống Donald Trump, cho biết không còn muốn dính dáng đến chính trị trong ngày bố cô tuyên bố tái tranh cử tổng thống vào năm 2024. Tuyên bố của Ivanka được đưa ra đúng vào ngày cha cô, cựu Tổng thống Donald Trump công bố quyết định tranh cử tổng thống vào năm 2024, đánh dấu sự trở lại vũ đài chính trị của ông sau thất bại trước Tổng thống Joe Biden trong cuộc bầu cử năm 2020, The Hill miêu tả.

Ngày 15 – 11 – 2022

* Phát biểu trong ngày bầu cử giữa nhiệm kỳ vào hôm 8/11, lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Hạ viện Kevin McCarthy đã nói với những người ủng hộ của đảng này rằng khi họ thức dậy vào sáng hôm sau, đảng Cộng hòa sẽ giành lại Hạ viện và “bà Nancy Pelosi sẽ trở thành người đứng đầu phe thiểu số”. Theo Business Insider, trong bối cảnh “làn sóng đỏ” mà các chính trị gia đảng Cộng hòa dự báo đã không xảy ra, tuyên bố của ông McCarthy đã mất nhiều thời gian hơn dự kiến để trở thành hiện thực. Tuy nhiên, sau một tuần chờ đợi, đảng Cộng hòa đã chính thức giành lại quyền kiểm soát Hạ viện Mỹ vào hôm 15/11 sau khi trang web Decision Desk HQ tuyên bố ứng viên Kevin Kiley của đảng Cộng hòa sẽ giành chiến thắng trong cuộc đua hạ nghị sĩ đại diện quận 3 của bang California.

* Cựu Tổng thống Trump đã nộp hồ sơ xác nhận việc ra tranh cử tổng thống một lần nữa vào năm 2024, theo CNN. Hồ sơ tranh cử của ông Trump được nộp lên Ủy ban Bầu cử Liên bang trước khi cựu tổng thống phát biểu ở Palm Beach, Florida. Đây là động thái được ông Trump nhắc đến từ trước cuộc bầu cử giữa kỳ. Trong buổi vận động tại Ohio ngày 7/11, ông nói sẽ có “thông báo lớn” vào ngày 15/11 tại Mar-a-Lago. Thông báo tranh cử được đưa ra trong bối cảnh đảng Cộng hòa vừa trải qua cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ được đánh giá là đáng thất vọng.

* Nga mở cuộc bắn phá ồ ạt cả nước Ukraine trong ngày 15/11, và có tin tên lửa của Nga ‘rơi sang lãnh thổ Ba Lan’ giết chết hai người. Trong ngày các lãnh đạo quốc tế họp Hội nghị Thượng đỉnh G20 ở Bali, Nga tung ra đợt bắn hỏa tiễn ồ ạt vào các đô thị chính của Ukraine. Ước tính 100 tên lửa của Nga đã được bắn sang Ukraine, trúng vào thủ đô Kyiv, các thành phố Lvov, Chernihiv, Zaporizhzhia… Nhiều cơ sở hạ tầng của Ukraine bị phá hủy, gây mất điện ở một số đô thị.

* Nhà đấu giá Millon ở Pháp vừa tuyên bố hôm 15/11/2022 rằng họ đã đạt thỏa thuận với phía Việt Nam để đưa chiếc ấn của Hoàng đế Minh Mạng về Việt Nam. Điều đáng chú ý là khác với các lần trước có thông báo bằng cả tiếng Việt, lần này công ty Millon chỉ đăng bản tiếng Pháp, cho đến chiều 15/11. Millon nhắc đến cuôc thỏa thuận với “Chính phủ Việt Nam và những người thừa kế, kế vị (les Heritiers) của Hoàng đế Bảo Đại” nhưng không nói rõ họ ở Pháp hay ở Việt Nam.

* Trên đường tham gia Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Indonesia, Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã ghé thăm Hà Nội hôm chủ nhật 13/11/2022. Ông nhấn mạnh đến mối quan hệ đối tác chiến lược đã tồn tại từ mười năm qua và nhắc tới một kế hoạch hành động với các dự án chung quan trọng. Cụ thể, ông đề cập đến trường Đại học Việt-Đức do Đức bỏ tiền ra để Việt Nam xây ở tỉnh Bình Dương và tuyến tàu điện ngầm mới được quy hoạch ở Hà Nội, một dự án xanh vô cùng quan trọng cho người dân của một thành phố.

* Đám đông cư dân ở thành phố công nghiệp Quảng Châu, phía nam Trung Quốc đã trốn phong tỏa và đụng độ với cảnh sát, khi tức giận sôi sục trước các quy định nghiêm ngặt về dịch Covid-19. Các video cho thấy một số người lật ngược xe cảnh sát và phá vỡ hàng rào kiểm soát. Các đội chống bạo động hiện đã được đưa tới khu vực. Căng thẳng đã và đang gia tăng ở thành phố Hải Châu, Quảng Châu, đang có lệnh buộc ở nhà. Khu vực này có nhiều người lao động lưu động nghèo. Họ phàn nàn không được trả lương nếu không được đi làm, và phàn nàn lương thực thiếu và giá cả tăng vọt khi sống trong tình trạng giới hạn nghiêm ngặt về Covid.

* Phát biểu tại ngày khai mạc Thượng đỉnh G20, Tổng thống Zelensky nói hiện nay đã đến lúc chấm dứt cuộc chiến tranh của Nga tại Ukraine, dựa theo một kế hoạch hòa bình mà phía Kyiv đề xuất. Thượng đỉnh G20 năm nay bị phủ bóng bởi cuộc chiến tranh Ukraine, các mối quan ngại về lạm phát toàn cầu, an ninh thực phẩm và năng lượng. Phát biểu từ xa qua video trước các lãnh đạo của Nhóm các nền kinh tế hàng đầu thế giới G20, ông Zelensky nói cuộc chiến tranh Ukraine nên được chấm dứt “theo một cách đúng đắn dựa trên Hiến chương của Liên Hiệp Quốc và luật pháp quốc tế”. Ông Zelensky đã kêu gọi phục hồi “an toàn phóng xạ” liên quan đến nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, đưa ra những giới hạn về giá cả liên quan đến nguồn năng lượng của Nga, và vấn đề xuất khẩu ngũ cốc.

* Khoảng phân nửa số người mua sắm ở Mỹ sẽ mua ít đồ hơn do giá cả tăng và hơn một phần ba cho biết họ sẽ dựa vào phiếu giảm giá để cắt giảm chi phí, theo một cuộc khảo sát hơn ngàn người vào tháng 10 của RetailMeNot. Mặc dù cuộc khảo sát cho thấy nhiều người tiêu dùng cũng háo hức bắt đầu đợt mua sắm sớm, nhưng sự gia tăng đó phần lớn là do lo ngại về khả năng chi trả và các chiến lược tiết kiệm tiền, các báo cáo khác cho thấy.

* Phó Tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris sẽ đến thăm quần đảo Palawan của Philippines ở rìa Biển Đông, một quan chức chính quyền cấp cao cho biết ngày 15/11. Chuyến thăm, dự kiến vào ngày 22/11, sẽ đưa bà Harris trở thành quan chức cấp cao nhất của Mỹ tới thăm chuỗi đảo tiếp giáp với quần đảo Trường Sa. Trung Quốc đã nạo vét đáy biển để xây dựng bến cảng và đường băng trên quần đảo Trường Sa, một phần của quần đảo này cũng được Brunei, Malaysia, Philippines, Đài Loan và Việt Nam tuyên bố chủ quyền.

* Các cơ quan y tế Úc khuyến cáo chớ nên tiêm mũi vắc-xin COVID thứ năm, dù họ đang kêu gọi những người đủ điều kiện ghi danh tiêm các mũi tăng cường khi làn sóng COVID mới nhất tại đây đang gia tăng nhanh chóng. Ông Butler cho biết Nhóm Tư vấn Kỹ thuật về Miễn nhiễm Úc (ATAGI) đã khuyến nghị chớ nên tiêm mũi vắc-xin thứ năm, sau khi bằng chứng từ làn sóng gần đây của Singapore cho thấy bệnh nặng và tử vong rất hiếm xảy ra nơi những người đã tiêm chủng và mũi tiêm thứ năm có tác động tối thiểu đối với sự lây lan của virus.

* Dòng tiền trong dân đổ vào trái phiếu doanh nghiệp đang cạn dần trong khi dòng tiền rút ra ngày càng tăng, khiến kênh huy động vốn ưa thích của các doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn, Bộ Tài chính nước này thừa nhận. Tình trạng này xảy ra trong bối cảnh niềm tin của người dân vào trái phiếu doanh nghiệp sa sút nghiêm trọng sau các vụ lừa đảo trái phiếu của các tập đoàn bất động sản Tân Hoàng Minh và Vạn Thịnh Phát bị phanh phui.

* Liên minh các nước sẽ huy động 20 tỷ đô la tài chính công và tư để giúp cho Indonesia đóng cửa các nhà máy điện than và đẩy nhanh thời gian để lĩnh vực này đạt mức phát thải cao là vào năm 2030, sớm 7 năm, theo công bố của Hoa Kỳ, Nhật Bản và các đối tác hôm thứ Ba 15/11.

* Sau khi chỉ trích Ukraine, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov đã rời sân bay quốc tế Denpasar, Bali về Nga một ngày trước khi hội nghị G20 kết thúc, Jakarta Globe đưa tin. Hôm 15/11, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov rời Bali trở về Nga sau khi phủ nhận thông tin cho rằng Nga từ chối mở các cuộc đàm phán hướng tới giải quyết hòa bình với Ukraine và chính Kyiv đang từ chối đàm phán. Ông Lavrov cho biết có tin đồn rằng “chính quyền Mỹ đang yêu cầu Tổng thống Zelensky hợp tác hơn” và các nước phương Tây thúc giục tổng thống Ukraine đàm phán với Nga.

* Cựu Tổng thống Donald Trump, trước thềm cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ 2022, đã liên tục công kích Thống đốc Ron DeSantis, đối thủ tiềm năng của ông trong cuộc bầu cử năm 2024. Theo Bloomberg, Thống đốc bang Florida Ron DeSantis, sau khi chịu đựng nhiều đòn công kích từ phía cựu Tổng thống Donald Trump, cuối cùng cũng có những tuyên bố đáp trả vào hôm 15/11. Hành động của Thống đốc DeSantis diễn ra trong bối cảnh ông và cựu Tổng thống Trump đang xây dựng vị thế để giành được đề cử của đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.

* Sau khi xét nghiệm dương tính với nCoV tại Bali, Thủ tướng Hun Sen đã hủy các cuộc họp dự kiến, bàn giao vị trí chủ tịch ASEAN cho Indonesia và quay trở lại Campuchia. Thủ tướng Hun Sen cho biết ông đã xét nghiệm dương tính với nCoV tại Indonesia, nơi ông dự kiến tham dự Hội nghị thượng đỉnh G20 với tư cách là chủ tịch ASEAN, Phnom Penh Post đưa tin.

Ngày 14 – 11 – 2022

* Dịp đăng cai tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN tháng này ở Phnom Penh là lúc vai trò của Thủ tướng Hun Sen được truyền thông thế giới chú ý, nhất là quan điểm nhất quán ủng hộ Ukraine của ông. Tuy thế, không phải chỉ khi đăng cai các sự kiện quốc tế quan trọng, chính quyền của Thủ tướng Hun Sen mới lên tiếng về vấn đề Ukraine. Đầu tháng 11, ông Hun Sen đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky để bày tỏ nhu cầu chấm dứt chiến tranh, giúp “Ukraine giành lại hòa bình, ổn định, sự toàn vẹn lãnh thổ và phát triển”, theo Phủ Thủ tướng Vương quốc Campuchia.

* Vương quốc Anh sẽ trả thêm cho Pháp 8 triệu bảng mỗi năm theo một thỏa thuận sửa đổi để cố gắng ngăn chặn người di dân vượt qua Eo biển Anh (English Channel) bằng thuyền nhỏ. Theo thỏa thuận cập nhật, cảnh sát Vương quốc Anh sẽ làm việc cùng với các đồng nghiệp Pháp trong phòng quan sát từ xa tại Pháp và rà soát ngay trên bãi biển.

* Theo một số nguồn tin nắm vấn đề nói với Bloomberg và Reuters ngày 13/11, Trung Quốc đang lên kế hoạch cho một gói cứu trợ lớn nhất để cứu thị trường bất động sản đang bị phát triển chậm lại kỷ lục cùng tính thanh khoản giảm sâu. Trước đó ngày thứ Sáu 11/11, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc và Ủy ban Điều hành Ngân hàng và Bảo hiểm đã cùng phát đi thông báo đến các định chế tài chính, đề ra những kế hoạch để đảm bảo “sự phát triển bền vững và lành mạnh” trong lĩnh vực bất động sản, những người yêu cầu không nêu danh tính vì tính chất của vấn đề nói với Reuters và Bloomberg.

* Thủ tướng Đức vào ngày 13/11 đã tới Việt Nam trong phần đầu của chuyến công du bốn ngày ở châu Á. Tăng cường hợp tác kinh tế và thương mại là ưu tiên nằm cao trong cuộc hội đàm song phương giữa Thủ tướng Olaf Scholz và Thủ tướng Phạm Minh Chính. Truyền thông Việt Nam cho biết tại cuộc hội đàm với người tương nhiệm phía Đức, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị Quốc hội Đức sớm hoàn tất phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ Đầu tư Việt Nam – EU (EVIPA).

* Tổng thống Joe Biden hôm Chủ Nhật, trước lúc tới Bali dự Hội nghị thượng đỉnh G20, nói với các lãnh đạo Á châu rằng các đường dây liên lạc của Hoa Kỳ với Trung Quốc sẽ vẫn được duy trì nhằm tránh để xảy ra xung đột. Tuyên bố của ông được đưa ra tại kỳ họp đầu tiên trong ba kỳ họp thượng đỉnh các nhà lãnh đạo thế giới được tổ chức trong tuần này. Phát biểu tại kỳ họp Thượng đỉnh Đông Á được tổ chức ở Campuchia, ông Biden nói rằng Hoa Kỳ sẽ cạnh tranh với Trung Quốc và sẽ lên tiếng về tình trạng nhân quyền của nước này, nhưng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình tại Eo biển Đài Loan và việc đảm bảo quyền tự do đi lại ở Biển Đông.

* Giới chức Ukraine cảnh báo “chiến tranh chưa kết thúc” sau khi Nga rút khỏi Kherson, trong bối cảnh cuộc ăn mừng chiến thắng vẫn tiếp diễn vào cuối tuần. Hôm thứ Sáu 11/11, nhiều người vui mừng chào đón binh sĩ Ukraine đến thành phố Kherson – thủ phủ duy nhất bị Nga chiếm từ tháng Hai. Cảnh tượng ăn mừng tương tự cũng diễn ra tại các vùng khác trên khắp Ukraine, bao gồm thủ đô Kyiv và Odesa. Thế nhưng dù là một cú giáng đối với tham vọng từ phía Nga thì giới chức Ukraine vẫn thận trọng.

* Đại hội đồng Liên hiệp quốc ngày 14/11 kêu gọi Nga phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình ở Ukraine, bỏ phiếu thông qua nghị quyết xác nhận Nga phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho Ukraine. Nghị quyết được ủng hộ bởi 94 trong số 193 thành viên của hội đồng. Nghị quyết nói Nga, nước đã xâm chiếm nước láng giềng vào tháng 2 năm nay, “phải chịu những hậu quả pháp lý của tất cả các hành vi quốc tế sai trái của mình, bao gồm cả việc bồi thường tổn hại, bao gồm mọi thiệt hại, gây ra bởi những hành vi như vậy.”

* Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ William Burns dự kiến sẽ cảnh cáo giám đốc tình báo của Tổng thống Nga Vladimir Putin tại cuộc đàm phán ngày 14/11 về hậu quả của bất kỳ việc sử dụng vũ khí hạt nhân nào, và nêu vấn đề tù nhân Hoa Kỳ ở Nga, một quan chức Tòa Bạch Ốc cho biết. Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov đã xác nhận với các hãng thông tấn Nga rằng một cuộc gặp Nga-Mỹ đã diễn ra tại thủ đô Ankara của Thổ Nhĩ Kỳ nhưng từ chối cung cấp thông tin chi tiết về những người tham gia hoặc các chủ đề được thảo luận.

* Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công An vừa đề nghị truy tố nữ doanh nhân từng có tầm ảnh hưởng nhất Việt Nam Nguyễn Thị Thanh Nhàn, hiện đang bị truy nã quốc tế, sau khi đưa ra kết luận trong một vụ án điều tra rằng cựu chủ tịch Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC) đã đưa hối lộ hàng chục tỷ đồng.

* Bộ Tài chính Việt Nam vừa ra thông báo nói rằng nhà đầu tư cần phải tự đánh giá mức độ rủi ro và tự chịu trách nhiệm về quyết định của họ trong việc đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp, theo tường thuật của báo chí Việt Nam hôm 14/11. Bộ khẳng định trái phiếu doanh nghiệp không phải là loại hình tiền gửi tiết kiệm ngân hàng và có độ rủi ro cao hơn sản phẩm này. Phần chênh lệch lãi suất cao hơn so với lãi suất tiết kiệm chính là rủi ro mà nhà đầu tư chấp nhận khi mua trái phiếu doanh nghiệp, bộ nói.

* Một vụ nổ súng trong khuôn viên trường Đại học Virginia (UVA) vào tối ngày Chủ Nhật (13/11) đã khiến 3 người chết và 2 người bị thương, cảnh sát trường đại học cho biết trên Twitter, đồng thời cho biết thêm rằng nghi phạm vẫn chưa bị bắt và hắn “có vũ khí và nguy hiểm”, theo Reuters. Cảnh sát trường đại học xác định Christopher Darnell Jones, một sinh viên, là nghi phạm và cho biết nhiều cơ quan đang tham gia vào cuộc truy lùng. Nghi phạm Jones được mô tả là mặc “áo khoác đỏ tía, quần jean xanh và giày đỏ” và có thể đã lái một chiếc SUV màu đen, theo nhà chức trách.

* Đảng Dân chủ tiếp tục nắm quyền kiểm soát Thượng viện Hoa Kỳ, mang lại chiến thắng lớn cho Tổng thống Joe Biden và dập tắt hy vọng “làn sóng đỏ” của đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa kỳ. Tổng thống Biden – vốn chật vật với tỉ lệ phê duyệt thấp trước cuộc bầu cử hôm thứ Ba, một phần do thất vọng của công chúng về lạm phát – cho biết kết quả cuối ngày thứ Bảy cho phép ông lạc quan trong phần còn lại của nhiệm kỳ của ông.

* Các nhà lãnh đạo ở Đông Nam Á tổ chức hội nghị vào ngày thứ Bảy với các nhà lãnh đạo toàn cầu đến tham dự, bao gồm Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ông ca ngợi việc khởi động hiệp ước Hoa Kỳ-ASEAN mới là một bước hệ trọng để giải quyết “các vấn đề lớn nhất của thời đại chúng ta.” Trong chuyến thăm đầu tiên ở Đông Nam Á trên cương vị tổng thống, ông Biden cho biết khu vực này là trọng tâm trong chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của chính quyền ông và Washington đang cung cấp những nguồn lực, không chỉ là lời nói suông, trong khuôn khổ Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện mới.

* Người phát ngôn chính phủ hàng đầu Nhật Bản cho biết Thủ tướng Fumio Kishida sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào thứ Năm (17/11) để hội đàm trong bối cảnh căng thẳng ở châu Á gia tăng liên quan đến Đài Loan và Triều Tiên, theo Reuters. Chánh văn phòng Nội các Hirokazu Matsuno phát biểu trong một cuộc họp báo thường kỳ hôm 14/11: “Cần phải xây dựng mối quan hệ Nhật-Trung mang tính xây dựng và ổn định thông qua nỗ lực của cả Nhật Bản và Trung Quốc”.

* Hôm 14/11, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh cho biết Trung Quốc đang giúp Campuchia nâng cấp căn cứ hải quân, theo Reuters. Bà Mao nói tại một cuộc họp báo thường kỳ: “Đó là một cuộc trao đổi bình thường”. Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden hôm 12/11 nêu quan ngại với Thủ tướng Campuchia Hun Sen về hoạt động của Trung Quốc tại Căn cứ Hải quân Ream, nhấn mạnh tầm quan trọng của sự minh bạch đầy đủ, Nhà Trắng cho biết.

* Tỷ phú Jeff Bezos cam kết sẽ cho đi phần lớn khối tài sản trị giá 124 tỷ USD để làm từ thiện, nhưng thừa nhận rằng việc đảm bảo hiệu quả cũng khó như xây dựng đế chế Amazon. Đây là lần đầu tiên tỷ phú Bezos đưa ra cam kết hiến tặng phần lớn tài sản của mình. Cam kết được đưa ra trong cuộc trả lời phỏng vấn đài CNN của nhà sáng lập Amazon và bạn gái Lauren Sanchez. Vị tỷ phú 58 tuổi, người giàu thứ tư thế giới, theo danh sách tỷ phú của Forbes, đã nêu cam kết trên sau khi tặng 100 triệu USD cho ca sĩ nhạc đồng quê Dolly Parton để trao cho các tổ chức từ thiện mà cô lựa chọn trong khuôn khổ giải thưởng Courage and Civility thường niên, Guardian đưa tin hôm 14/11.

* Số nhân viên dự kiến bị sa thải trong những ngày tới có thể lên tới gần 10.000 người, tập trung tại các bộ phận như bán lẻ, nhân sự, thiết bị và sản phẩm. Kể từ tuần này, Amazon dự kiến cắt giảm khoảng 10.000 nhân sự trong các mảng công nghệ và quản trị doanh nghiệp của công ty, theo New York Times. Đây là đợt cắt giảm nhân sự lớn nhất trong lịch sử gã khổng lồ trong lĩnh vực thương mại điện tử này. Theo một nguồn tin giấu tên, những nhân sự bị cắt giảm sẽ tập trung ở mảng thiết bị và sản phẩm của Amazon, bao gồm nhân sự liên quan đến phần mềm trợ lý ảo Alexa. Bên cạnh đó, nhân sự thuộc mảng bán lẻ và quản trị nhân lực của tập đoàn cũng bị cắt giảm.

* Quân đội Syria cho biết vụ tấn công bằng tên lửa của Israel vào một căn cứ không quân ở miền Trung nước này đã khiến 2 binh sĩ thiệt mạng, Reuters đưa tin. Ngoài 2 người thiệt mạng, cuộc tấn công bằng tên lửa nhằm vào căn cứ không quân Shayrat ở tỉnh Homs vào hôm 13/11 cũng khiến 3 binh sĩ của quân đội Syria bị thương. Một nguồn tin quân sự cho biết căn cứ Shayrat trong thời gian gần đây đã được không quân Iran sử dụng. Cơ quan thông tấn SANA của Syria đã đăng tải một video ngắn ghi lại vụ việc và cho biết vụ tấn công đã gây ra một số “thiệt hại vật chất”, song không cung cấp thêm những chi tiết về các thiệt hại này.

* Bà Natasa Pirc Musa, cựu luật sư của bà Melania Trump, giành chiến thắng vòng hai cuộc bầu cử tổng thống và trở thành nữ nguyên thủ quốc gia đầu tiên của Slovenia, Reuters đưa tin. Trong chiến dịch tranh cử, bà Musar là luật sư có sức ảnh hưởng và giành được sự ủng hộ của cử tri với chiến dịch vận động về các vấn đề nhân quyền và pháp quyền. Bà Musar từng là luật sư đại diện của cựu Đệ nhất phu nhân Mỹ gốc Slovenia Melania Trump trong suốt nhiệm kỳ của cựu Tổng thống Donald Trump tại Nhà Trắng. Bà Musar có trách nhiệm ngăn chặn và xử lý các công ty cố gắng thương mại hóa các sản phẩm mang tên bà Trump, theo AFP.

* Hai máy bay quân sự từng phục vụ trong Thế chiến 2 lao vào nhau tại một cuộc triển lãm hàng không ở Texas khiến 6 người thiệt mạng. Nhà chức trách Mỹ xác nhận 6 người đã thiệt mạng khi hai máy bay quân sự cũ va chạm và lao xuống đất trong triển lãm hàng không Wings over Dallas hôm 12/11, AP đưa tin. Vụ việc xảy ra tại sân bay Dallas, cách trung tâm thành phố khoảng 16 km. Nguyên nhân vụ việc chưa được làm rõ.

* Thống đốc Florida Ron DeSantis hôm 8/11 tái đắc cử trong cuộc đua giữa kỳ ở Mỹ, mở màn cho chiến thắng vang dội ở bang, giúp “đỏ hóa” hai hạt thành trì nhiều năm của đảng Dân chủ. “Chúng tôi có lẽ đã có một đêm tuyệt vời nhất”, Thượng nghị sĩ Joe Gruters, Chủ tịch đảng Cộng hòa Florida, nói. “Hai năm nữa!”, một số người ủng hộ ông đã hô vang khi mừng chiến thắng của ông ở Tampa hôm 8/11, ám chỉ đến khả năng chạy đua vào Nhà Trắng năm 2024. Thống đốc không phủ nhận, New York Times đưa tin.

* Chuyến bay của tàu con thoi Orion sẽ diễn ra trong tuần tới, mở đầu cho chương trình đưa người lên Mặt Trăng, và xa hơn là khám phá Sao Hỏa của NASA. NASA sẽ khởi động sứ mệnh Artemis 1, phóng tàu con thoi Orion lên Mặt trăng trong ngày 17/11, Guardian đưa tin. Từ Cape Canaveral, Florida, tàu con thoi Orion dự kiến di chuyển quãng đường 2 triệu km trong 25 ngày để đến Mặt Trăng, trước khi quay trở lại Trái Đất. Sứ mệnh của Artemis 1 là bước thử nghiệm, đặt nền móng cho các lần phóng tiếp theo của chương trình Artemis.

* Tàu du lịch Majestic Princess của Carnival Australia cập cảng ở Sydney, thủ phủ bang New South Wales, với 800 hành khách được ghi nhận mắc Covid-19. Các cơ quan y tế tiểu bang đánh giá mức độ rủi ro của ổ dịch là “bậc 3”, thể hiện mức độ lây nhiễm cao. Vụ việc này đã khiến nhiều người so sánh với đợt bùng phát dịch trên tàu du lịch Ruby Princess vào năm 2020, theo Reuters. Phát biểu tại nơi con tàu cập cảng vào sáng 12/11, Chủ tịch Carnival Australia Marguerite Fitzgerald xác nhận 800 ca mắc Covid-19 đã được ghi nhận. Phần lớn ca nhiễm là hành khách, bà cho biết, Sky News đưa tin.

* Việt Nam – Mỹ cũng đang chuẩn bị cho điện đàm giữa Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Joe Biden, tiến tới thực hiện chuyến thăm cấp cao giữa 2 bên vào thời điểm thích hợp. Hai nhà lãnh đạo Việt Nam và Mỹ đã có cuộc gặp gỡ, trao đổi trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 40, 41 và các hội nghị cấp cao liên quan, diễn ra tại thủ đô Phnompenh, Vương quốc Campuchia, ngày 12/11.

Ngày 11 – 11 – 2022

* Quân đội Ukraine vừa tiến vào làm chủ lại khu vực trung tâm thành phố Kherson, thủ phủ tỉnh cùng tên, sau khi quân xâm lược Nga rút đi. Cờ Ukraine đã tung bay trên một số điểm công cộng và Bưu chính Ukraine – “Ukrposhta” vừa công bố tem mới, đánh dấu sự kiện “Kherson là Ukraine”. Hơn 30 nghìn quân Nga đã rút về bờ Đông của sông Dnipro, mà như Bộ Quốc phòng Nga nói, “để bảo toàn lực lượng và bảo vệ phòng tuyến này”. Theo hãng tin Interfax của Nga thì sớm thứ Sáu, Bộ Quốc phòng Nga xác nhận đã hoàn tất cuộc rút quân khỏi thành phố Kherson nằm ở bờ Tây con sông.

* Quân Ukraine đã được người dân ở trung tâm Kherson vui mừng chào đón hôm 11/11 sau khi Nga từ bỏ thủ đô khu vực duy nhất mà họ chiếm được kể từ cuộc xâm lược vào tháng Hai. Nga cho biết họ đã rút 30.000 lính sang bên kia sông Dnipro mà không mất một nhân mạng nào, nhưng người dân Ukraine đã kể về cuộc rút lui hỗn loạn mà ở đó quân đội Nga từ bỏ quân phục, vứt bỏ vũ khí và chết đuối khi cố gắng chạy trốn.

* Lượng phát thải khí CO2 đang tăng nhanh đến mức hiện có 50% khả năng thế giới sẽ sớm vượt qua ngưỡng biến đổi khí hậu quan trọng, một báo cáo mới cho biết. Lượng phát thải cho năm 2022 dự kiến sẽ vẫn ở mức kỷ lục, tăng lên do lượng người đi máy bay trở lại sau đại dịch Covid. Báo cáo cho biết nếu lượng khí thải duy trì ở mức cao như vậy, chỉ trong 9 năm nữa thế giới sẽ đối mặt với 50% nguy cơ phá vỡ ngưỡng quan trọng là tăng nhiệt độ 1,5 độ C. Điều này sẽ gây ra hậu quả sâu rộng cho các nước nghèo hơn và đang phát triển.

* Không ở đâu chính sách đối ngoại lấn lướt của Tập Cận Bình lại có nhiều ảnh hưởng hơn ở Đông Nam Á, sân sau của Trung Quốc. Nhưng khi sức mạnh của Trung Quốc lớn dần, sự bất an của Mỹ cũng lớn dần. Và sau nhiều năm lưỡng lự, nay Mỹ đang cố gắng tham gia nhiều hơn vào khu vực này. Khi tham dự thượng đỉnh thường niên của Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (Asean) tuần này tại Campuchia, Tổng thống Biden trở thành lãnh đạo đầu tiên của Mỹ thực hiện một chuyến công du như vậy kể từ 2017. Và sau đó ông Biden sẽ đi Indonesia, một nước quan trọng khác trong khu vực, nơi ông đã lên kế hoạch gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, trước khi cả hai ông tham dự thượng đỉnh G20.

* Vị tướng cao cấp nhất của Mỹ ước tính rằng khoảng 100.000 binh sĩ Nga và 100.000 binh sĩ Ukraine đã thiệt mạng hoặc bị thương trong cuộc chiến ở Ukraine. Tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ, cũng cho rằng khoảng 40.000 dân thường đã thiệt mạng sau khi bị cuốn vào cuộc xung đột. Các ước tính này là con số cao nhất mà một quan chức phương Tây đưa ra. Ông cũng nói rằng dấu hiệu Kyiv sẵn sàng tái đàm phán với Moscow mang lại “một cánh cửa” cho các cuộc đàm phán.

* Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có bài phát biểu tại hội nghị khí hậu COP27 ở Ai Cập hôm 11/11, trong đó nói rằng cuộc khủng hoảng khí hậu toàn cầu đã đặt ra mối đe dọa sống còn đối với hành tinh và hứa rằng Mỹ đang làm phần việc của mình để đẩy lùi biến đổi khí hậu.

* Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đồng ý về nguyên tắc kết nạp Đông Timor là thành viên thứ 11 của khối, ASEAN cho biết trong một tuyên bố hôm 11/11, hơn một thập kỷ sau khi quốc gia này đệ đơn xin gia nhập. Quốc gia nằm trên nửa hòn đảo này, với tên gọi chính thức là Timor Leste, cũng sẽ được cấp tư cách quan sát viên tại các cuộc gặp cấp cao của ASEAN, khối này cho biết sau khi các nhà lãnh đạo các nước trong khối họp thượng đỉnh ở Phnom Penh.

* Các cơ quan khí tượng ngày 11/11 cho biết một trận động đất 7,3 độ đã xảy ra ở ngoài bờ biển Tonga, kèm theo những cảnh báo sóng thần. Trận động đất ở độ sâu 24,8 km, cách thị trấn Neiafu của Tonga khoảng 207 km về phía đông, Reuters dẫn thông tin từ Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) ngày 11/11. Trung tâm Cảnh báo Sóng thần Thái Bình Dương (PTWC) cho biết đã quan sát được những đợt sóng thần. Trước đó, cơ quan này cảnh báo về khả năng xuất hiện sóng thần cao 0,3-1 m trong bán kính 300 km cách tâm chấn.

* Hội nghị Cấp cao ASEAN với các đối tác Trung Quốc, Hàn Quốc và Liên hợp quốc diễn ra chiều 11/11, trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 40, 41. Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN – Trung Quốc lần thứ 25, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường nhấn mạnh ASEAN là ưu tiên cao trong chính sách láng giềng của mình. Ông Lý Khắc Cường khẳng định tôn trọng vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực, mong muốn cùng ASEAN triển khai hiệu quả quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện.

* Chính quyền Taliban ra lệnh cấm phụ nữ Afghanistan đến các công viên và hội chợ ở thủ đô Kabul, chỉ vài tháng sau khi đưa ra nhiều quy định hạn chế đối với phụ nữ nước này. Lệnh cấm mới vừa được đưa ra trong tuần này sẽ đẩy phụ nữ ra khỏi không gian công cộng, vốn đã ngày càng bị thu hẹp đối với họ, theo AFP. Trả lời AFP, người phát ngôn Bộ Ngăn chặn Hành vi xấu và Tuyên truyền Đạo đức Mohammad Akif Sadeq Mohajir cho biết: “Trong 15 tháng qua, chúng tôi đã cố gắng sắp xếp và phân loại các lệnh cấm. Tuy nhiên, ở một số nơi – trên thực tế là ở nhiều nơi – các quy tắc đã bị vi phạm”.

* Một sĩ quan thuộc đồn cảnh sát Yongsan đang bị điều tra do có liên quan đến thảm kịch giẫm đạp tại Itaewon được phát hiện đã qua đời ngày 11/11, Yonhap đưa tin. Sĩ quan phụ trách thông tin tình báo 55 tuổi, có họ là Jeong được một thành viên trong gia đình phát hiện đã qua đời tại nhà riêng ở phía bắc thủ đô Seoul vào lúc 12h45 (giờ địa phương). Đồn cảnh sát Yongsan, sở cứu hỏa và cơ quan hành chính quận ở khu vực Itaewon đang bị điều tra với cáo buộc đã không phản ứng kịp thời và hợp lý, để xảy ra vụ giẫm đạp ở thủ đô Seoul, khiến 156 người thiệt mạng hôm 29/10.

* Công tố viên Thụy Điển truy tố hai công dân nước này với cáo buộc làm gián điệp cho cơ quan tình báo quân đội Nga trong 10 năm. “Thông tin được họ thu thập, truyền đi và tiết lộ có thể sẽ gây tổn hạn đến an ninh của Thụy Điển”, công tố viên trưởng Per Lindqvist ngày 11/11 cho biết. Hai công dân Thụy Điển bị cáo buộc làm gián điệp cho Tổng cục Tình báo Quân đội Nga (GRU) từ năm 2011 đến 2021 là Payam Kia, 35 tuổi và Peyman Kia, 42 tuổi. Truyền thông Thụy Điển đưa tin hai anh em nhà Kia là người gốc Iran.

* Trong bầu cử giữa kỳ, người dân Louisiana cũng bỏ phiếu không đồng ý với sáng kiến xóa bỏ chế độ nô lệ, do từ ngữ của đề xuất có thể gây hiểu nhầm. Trong cuộc bầu cử giữa kỳ hôm 8/11, ngoài bầu các hạ nghị sĩ, thượng nghị sĩ và thống đốc, người dân Mỹ còn bỏ phiếu về những sáng kiến, quy định, luật lệ ở các bang họ cư trú, như vấn đề hợp pháp hóa cần sa hay phá thai.