Ngày 16 – 2 – 2025
* Các nhà lãnh đạo châu Âu sẽ nhóm họp vào tuần tới trong một hội nghị thượng đỉnh khẩn cấp về cuộc chiến ở Ukraine, một phản ứng trước lo ngại rằng Mỹ đang tiến hành các cuộc đàm phán hòa bình với Nga mà không có sự tham gia của cựu lục địa.
Thủ tướng Anh Sir Keir Starmer, người dự kiến sẽ tham dự hội nghị tại Paris, cho biết đây là “thời khắc có một không hai đối với an ninh quốc gia” và rõ ràng châu Âu cần đóng vai trò lớn hơn trong NATO.
Động thái này diễn ra sau khi đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump về Ukraine tuyên bố rằng các nhà lãnh đạo châu Âu sẽ được tham vấn nhưng không tham gia vào các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Nga nhằm chấm dứt chiến tranh.
Các quan chức Mỹ cho biết những nhân vật cấp cao trong Nhà Trắng cũng sẽ gặp gỡ các nhà đàm phán Nga và Ukraine tại Ả Rập Xê Út trong vài ngày tới.
* Hơn một năm trước, Chloe Cheung còn đang thi A-level (chứng chỉ để xét tuyển vào đại học). Giờ đây, cô nằm trong danh sách những người bất đồng chính kiến bị chính phủ Trung Quốc truy nã.
Cô gái từng nằm trong đội hợp xướng, nay là nhà hoạt động dân chủ, bàng hoàng thức giấc vào một ngày tháng 12/2024 với tin cảnh sát Hong Kong đã treo thưởng 1 triệu đô la Hong Kong (khoảng 3,2 tỷ đồng) cho bất kỳ thông tin nào có thể giúp bắt giữ cô.
“Tôi chỉ muốn nghỉ một năm sau khi xong trung học thôi. Nhưng nào ngờ mình lại bị truy nã!” Chloe (Trương Hy Tình), sống ở London, nói với BBC. Vào thời điểm bị truy nã, cô chỉ mới 19 tuổi.
Chloe là người trẻ nhất trong số 19 nhà hoạt động bị cáo buộc vi phạm luật an ninh quốc gia do Bắc Kinh ban hành để đáp trả các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ rầm rộ diễn ra ở Hong Kong – thuộc địa cũ của Anh – cách đây 5 năm.
* Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhiều lần tuyên bố rằng Trung Quốc đang “vận hành” kênh đào Panama trong những tuần gần đây và đe dọa sẽ lấy lại tuyến đường thủy này để ngăn chặn điều mà ông coi là ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh.
Một phân tích của BBC Verify cho thấy Mỹ vẫn là bên sử dụng chính kênh đào Panama, nhưng sự tham gia của Trung Quốc vào các dự án cơ sở hạ tầng quanh tuyến đường thủy – do Panama trực tiếp điều hành – đã gia tăng trong những năm gần đây.
Mỗi năm có tới 14.000 tàu sử dụng tuyến đường thủy dài 82km này. Kênh đào Panama nối liền Đại Tây Dương và Thái Bình Dương qua quốc gia Trung Mỹ, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí so với việc đi vòng quanh Nam Mỹ.
Tuyến đường thủy này giảm thiểu thời gian vận chuyển hàng hóa từ Thâm Quyến (Trung Quốc) tới bờ đông nước Mỹ, hoặc giữa San Francisco và New York, rút ngắn xuống vài tuần.
* Hội nghị An ninh Munich (MSC) năm nay lẽ ra tập trung chủ yếu vào hai vấn đề: làm thế nào để chấm dứt chiến tranh ở Ukraine mà không nhượng bộ Nga, và châu Âu cần tăng chi tiêu quốc phòng như thế nào.
Tuy nhiên, đại biểu cấp cao nhất của chính quyền Mỹ có mặt, Phó Tổng thống Mỹ JD Vance, đã dành thời gian trên bục phát biểu của mình để không nhắc đến cả hai vấn đề này.
Thay vào đó, ông đã gây sốc cho các đại biểu hôm 14/2 khi công kích mạnh mẽ các đồng minh của Washington, trong đó có cả Anh, trong một cuộc tấn công dữ dội lên án thông tin sai lệch, tin giả và quyền tự do ngôn luận.
Đó là 20 phút rất kỳ quái – và quãng thời gian này hầu như chỉ nhận được sự im lặng từ các đại biểu trong hội trường.
Quảng cáo
Ngay cả một câu đùa: “Nếu nền dân chủ Mỹ có thể sống sót sau 10 năm bị [nhà vận động khí hậu] Greta Thunberg chỉ trích, thì các bạn cũng có thể sống sót qua vài tháng với Elon Musk,” cũng chẳng gây nổi một tiếng cười nào.
* Gói thuế quan quy mô lớn của Tổng thống Donald Trump phần nào là để bảo vệ các ngành công nghiệp của Mỹ, tăng nguồn thu và – như chúng ta đã thấy – được sử dụng như một quân bài đàm phán.
Vị tổng thống thuộc phe Cộng hòa này đã tăng thuế hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, công bố kế hoạch sẽ áp mức thuế 25% đối với toàn bộ thép và nhôm nhập khẩu và đe dọa đánh thuế 25% đối với Canada và Mexico.
Chúng ta chưa biết ông Trump sẽ thực hiện đến đâu, nhưng nếu những biện pháp đã công bố được thực thi, thuế trung bình sẽ tăng lên mức cao nhất kể từ thập niên 40, báo hiệu một chương mới của thương mại toàn cầu.
Từ khi Thế chiến II kết thúc vào năm 1945, thuế quan nhìn chung đã dẫn tới sự gia tăng giá tiêu dùng, giảm đi lựa chọn và – trong bối cảnh các biện pháp trả đũa tất yếu diễn ra – tác động ngược trở lại chính các ngành mà biện pháp thuế định bảo vệ.
* Dự định của Tổng thống Donald Trump rằng Mỹ có thể “tiếp quản” Gaza và tái định cư dân số ở đó đã gây ra cáo buộc rằng ông đang lên kế hoạch thanh trừng sắc tộc, đồng thời vấp phải sự lên án từ Liên Hợp Quốc, các nhà lãnh đạo Ả Rập và thế giới, cũng như các tổ chức nhân quyền.
Ông đưa ra tuyên bố này trong một cuộc họp báo tại Nhà Trắng vào tối thứ Ba 4/2, khi đứng bên cạnh Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, khi ông đang có chuyến thăm nước Mỹ.
Trong khi Netanyahu cho rằng ý tưởng này “đáng để lưu tâm”, Trợ lý Tổng thư ký Liên đoàn Ả Rập, Hossam Zaki, nói với BBC rằng việc di dời hai triệu người như vậy sẽ là một tội ác chống lại loài người.
“Đây là một ý tưởng thúc đẩy thanh trừng sắc tộc, một cuộc di dời cưỡng bức dân thường khỏi vùng đất của họ. Tất cả những người Palestine đầy tự hào mà chúng ta vừa thấy vài ngày trước, ngay sau khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực, đã vội vã quay trở về đống đổ nát mà họ gọi là nhà. Làm sao có thể tưởng tượng rằng họ sẽ tự nguyện rời bỏ lãnh thổ của mình?” ông nói.
* Sự xuất hiện của chatbot AI DeepSeek của Trung Quốc đã gây chấn động thế giới, nhưng đối với những người theo dõi quốc gia này, điều đó không có gì ngạc nhiên.
Trung Quốc đã dần nâng cao chuyên môn trong các sản phẩm công nghệ cao, bao gồm cả trí tuệ nhân tạo (AI), trong mười năm qua như một phần của kế hoạch đầy tham vọng có tên “Sản xuất tại Trung Quốc 2025”.
Đối với các nhà phân tích, sự thành công của DeepSeek là bằng chứng cho thấy dự án lớn này đã thành công.
“Sản xuất tại Trung Quốc 2025” được chính phủ Trung Quốc công bố vào năm 2015 với sự phô trương rầm rộ.
* Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio hôm 16/2 nói rằng vài ngày tới sẽ quyết định mức độ nghiêm túc của Tổng thống Nga Vladimir Putin đối với hòa bình ở Ukraine, khi các quan chức Hoa Kỳ bay đến Ả Rập Xê Út để họp với các quan chức Nga.
Nhà ngoại giao hàng đầu của Hoa Kỳ cũng giảm nhẹ mối lo ngại của châu Âu về việc bị loại khỏi các cuộc đàm phán ban đầu giữa Nga và Hoa Kỳ, và nói trong một cuộc phỏng vấn với kênh CBS rằng quá trình đàm phán sâu rộng vẫn chưa thực sự bắt đầu.
* Đặc phái viên Nhà Trắng về Trung Đông Steve Witkoff hôm 16/2 cho biết ông sẽ đến Ả Rập Xê Út vào cuối ngày cùng với Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz để đàm phán về cách thức chấm dứt cuộc chiến của Nga với Ukraine.
Những phát biểu của ông với Fox News là xác nhận chính thức đầu tiên rằng các cuộc đàm phán sẽ diễn ra.
“Tôi sẽ lên đường vào tối nay”, ông Witkoff nói về chuyến đi trong một cuộc phỏng vấn với Fox News. “Tôi sẽ đến đó cùng với cố vấn an ninh quốc gia và chúng tôi sẽ họp theo chỉ đạo của tổng thống, và hy vọng chúng tôi sẽ đạt được một số tiến triển thực sự tốt”.
* Ngày 14/2, Bộ Công an Việt Nam tuyên bố tổ chức Ủy ban Cứu Người Vượt biển (BPSOS) là “tổ chức khủng bố” và cáo buộc rằng nhóm phi lợi nhuận này ở Mỹ đã lợi dụng hoạt động để giúp nhiều tổ chức hoặc cá nhân “chống phá Việt Nam”. Ngược lại, BPSOS nhanh chóng lên án động thái này của chính quyền Việt Nam.
“BPSOS hoạt động dưới danh nghĩa ‘cứu trợ người tị nạn’ nhưng thực chất là lợi dụng hoạt động này để móc nối, trợ giúp các tổ chức, cá nhân tiến hành các hoạt động chống phá Việt Nam, trong đó có số đối tượng tham gia tổ chức ‘Người Thượng vì công lý – MSFJ’ – tổ chức đã tiến hành vụ khủng bố ngày 11/6/2023 tại Đắk Lắk”, báo Công An Nhân Dân của Bộ Công loan tin hôm 14/2.
* Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đang rà soát các dự án USAID ở Việt Nam và chỉ duy trì những dự án nào “phục vụ cho lợi ích quốc gia”, một phát ngôn viên của bộ cho hay khi trả lời câu hỏi của VOA về việc Bộ Ngoại giao Việt Nam bày tỏ sự “quan tâm” đến động thái của Hoa Kỳ đình chỉ hoạt động của USAID tại Việt Nam.
“Từng chương trình đang được xem xét lại với mục tiêu tái cấu trúc viện trợ để phục vụ lợi ích của Hoa Kỳ”, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho VOA biết qua email hôm 14/2.
Quan chức này nói rằng những chương trình “phục vụ lợi ích quốc gia của chúng tôi sẽ tiếp tục và các chương trình không phù hợp với lợi ích quốc gia của chúng tôi sẽ không được tiếp tục”.
* Quân đội Thái Lan hôm 13/2 cho biết đã tiếp nhận 260 nạn nhân buôn người từ Myanmar, hơn một nửa trong số đó là người Ethiopia, trong một đợt hồi hương lớn diễn ra trong bối cảnh các trung tâm lừa đảo hoạt động dọc theo biên giới có an ninh lỏng lẻo đang gia tăng.
Theo Liên Hợp Quốc, các băng nhóm tội phạm đã buôn bán hàng trăm nghìn người và buộc họ phải làm việc trong các hoạt động trực tuyến bất hợp pháp, tạo ra hàng tỷ đô la mỗi năm trên khắp Đông Nam Á, đặc biệt là dọc theo biên giới Thái Lan-Myanmar.
* Sau khi chính quyền của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hồi tháng Một đóng băng các khoản tài trợ cho tổ chức rà phá bom mìn lớn nhất Campuchia, vốn giúp dọn sạch vùng nông thôn khỏi những tàn tích chết chóc từ các cuộc chiến tranh trước đây của Washington ở Đông Nam Á, nhóm này đã công bố nguồn tài trợ mới từ Trung Quốc.
Bắc Kinh đã tăng gấp đôi số tiền cung cấp trong ba năm qua cho Trung tâm rà phá bom mìn Campuchia (CMAC), nơi giúp rà phá hàng triệu quả bom chưa nổ, Heng Ratana, người đứng đầu nhóm cho biết.
* Sau khi ông Trump đắc cử, gia đình ông đang có được những cơ hội kinh doanh cùng khoản tiền lớn từ các vụ dàn xếp kiện tụng.
Khi nhà sáng lập Amazon Jeff Bezos dùng bữa tối với Tổng thống đắc cử Donald Trump và vợ, bà Melania, tháng 12 năm ngoái, ba người có khá nhiều việc cần bàn. Bezos, ông trùm kinh doanh sở hữu Amazon, tập đoàn đóng vai trò quan trọng với nền kinh tế Mỹ, đang xây dựng lại mối quan hệ với người sẽ trở lại Nhà Trắng sau một tháng nữa.
Bà Melania trong khi đó đang tìm đối tác để phát sóng bộ phim tài liệu về quá trình trở lại làm Đệ nhất phu nhân của mình. Người đại diện cho bà đã giới thiệu bộ phim với một số hãng, trong đó có hãng phim do Amazon sở hữu.
Melania đã kể say sưa cho Bezos và vị hôn thê của ông, Lauren Sánchez, chi tiết về bộ phim trong bữa tối.
* Tổng thống Trump triển khai nhiều chính sách để “đưa Mỹ vĩ đại trở lại”, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ châm ngòi bất ổn kinh tế cho đất nước.
Chỉ trong vài tuần sau khi nhậm chức, Tổng thống Donald Trump đã triển khai hàng loạt chính sách nhằm thực hiện các mục tiêu “xây dựng đất nước đáng tự hào, thịnh vượng và tự do”, đưa Mỹ vào kỷ nguyên vàng. Tuy nhiên, những động thái này đang làm dấy lên lo ngại nhất định.
Ông chủ Nhà Trắng tung đòn áp thuế với Canada, Mexico và Trung Quốc khiến thị trường phản ứng tiêu cực. Chính sách trục xuất người nhập cư trái phép có thể ảnh hưởng nguồn lao động. Hàng loạt viên chức liên bang nguy cơ mất việc theo kế hoạch tinh giản từ Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE).
* Phi hành gia Butch Wilmore bác tuyên bố từ Tổng thống Trump cho rằng ông và đồng đội bị chính quyền Biden bỏ rơi trên Trạm Vũ trụ Quốc tế.
“Chúng tôi không cảm thấy bị bỏ rơi hay mắc kẹt. Tôi hiểu tại sao mọi người có thể nghĩ như vậy, nhưng chúng tôi đã có sự chuẩn bị và quyết tâm trước khi tới đây”, phi hành gia Mỹ Butch Wilmore nói hôm 13/2, khi ở trên Trạm vũ trụ Quốc tế (ISS).
Wilmore khẳng định các phi hành gia cần chuẩn bị cho mọi tình huống bất trắc có thể xảy ra khi làm nhiệm vụ trên vũ trụ.
Hai phi hành gia Wilmore và Sunita Williams lên không gian hồi tháng 6/2024 bằng tàu vũ trụ Starliner của Boeing. Họ dự kiến ở lại ISS trong 10 ngày, song không thể trở về cùng tàu Starliner do vấn đề kỹ thuật.
Ngày 9 – 2 – 2025
* Bốn gia đình người Anh đang kiện TikTok vì cái chết bị cho là oan uổng của con mình. Họ cáo buộc gã khổng lồ công nghệ này là “không có lòng trắc ẩn”.
Trong một cuộc phỏng vấn nhóm độc quyền cho chương trình Chủ Nhật cùng Laura Kuenssberg của BBC One, các bậc cha mẹ cho biết họ đưa công ty ra tòa để cố tìm hiểu sự thật về những gì đã xảy ra với con cái mình và tìm kiếm trách nhiệm giải trình.
Các bậc phụ huynh tin rằng con mình đã chết sau khi tham gia vào một trào lưu lan truyền trên nền tảng này năm 2022.
TikTok cho biết họ đã cấm nội dung và thử thách nguy hiểm. Họ đã chặn các tìm kiếm video và hashtag liên quan đến thử thách cụ thể mà những bậc phụ huynh này cho rằng có liên quan đến cái chết của bốn đứa trẻ.
* Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nói ông có kế hoạch công bố các mức thuế mới đối với nhiều quốc gia vào các ngày 10/2 và 11/2, theo Reuters.
Đây là bước leo thang lớn trong cuộc chiến của ông Trump nhằm định hình lại các mối quan hệ thương mại toàn cầu theo hướng có lợi cho Mỹ.
Vị tổng thống không đề cập cụ thể quốc gia nào sẽ bị ảnh hưởng nhưng nói bóng gió rằng đó sẽ là một nỗ lực lớn có thể giúp giải quyết các vấn đề ngân sách của Mỹ.
“Tôi sẽ công bố điều đó vào tuần tới về thương mại có qua có lại để chúng tôi được đối xử bình đẳng với các quốc gia khác,” ông nói.
* Tuần thứ ba trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Donald Trump được đánh dấu bằng nhiều hoạt động quan trọng từ chính quyền Mỹ.
Từ việc công bố các mục tiêu của Hoa Kỳ về tương lai của Gaza và cắt giảm mạnh ngân sách và nhân lực cơ quan viện trợ nước ngoài của Hoa Kỳ, cho đến can thiệp vào một cuộc tranh chấp về golf và cấm phụ nữ chuyển giới tham gia các cuộc thi thể thao dành cho nữ, ông Trump, cố vấn Elon Musk và đội ngũ của ông đã tiếp tục chương trình nghị sự của họ.
Có rất nhiều diễn biến để theo dõi.
* Elon Musk đã thông báo rằng ông sẽ thuê lại một nhân viên của Bộ Hiệu quả Chính phủ (Doge) mà ông mới thành lập.
Người trợ lý này trước đó đã từ chức sau khi bị cho là có liên quan đến một tài khoản mạng xã hội có các bài đăng phân biệt chủng tộc.
“Anh ấy sẽ được mời trở lại,” ông Musk đăng trên X, nền tảng mạng xã hội mà mình sở hữu. “Con người ai cũng có thể sai, tha thứ là điều thiêng liêng.”
Các hãng truyền thông đưa tin rằng Marko Elez, 25 tuổi, người từng làm việc cho công ty SpaceX của Musk, có liên quan đến một tài khoản mạng xã hội đã bị xóa, tài khoản này từng đăng những bình luận mang tính kích động.
* Tổng thống Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp trừng phạt Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC), cáo buộc tổ chức này có “hành động phi pháp và vô căn cứ nhằm vào nước Mỹ và đồng minh thân cận của chúng tôi là Israel”.
Ông Trump ký sắc lệnh này khi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đang thăm Washington.
Tháng 11 năm ngoái, ICC đã phát lệnh bắt giữ ông Netanyahu với cáo buộc phạm tội ác chiến tranh ở Gaza, điều mà Israel bác bỏ. ICC cũng ban hành lệnh bắt giữ một chỉ huy của Hamas.
Một bản ghi nhớ của Nhà Trắng được công bố hôm thứ Năm (6/2) cáo buộc ICC có trụ sở tại The Hague đã tạo ra một “sự đánh đồng đạo đức đáng xấu hổ” giữa Hamas và Israel bằng cách ban hành các lệnh bắt giữ cùng lúc.
* Nhiều hoạt động y tế, khắc phục hậu quả chiến tranh, hậu quả thiên tai… tại Việt Nam bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi Mỹ đóng băng viện trợ trên toàn cầu.
Ngoại trưởng Marco Rubio vào hôm 25/1 đã gửi cho nhân viên dưới quyền biên bản ghi nhớ cho biết sẽ không có thêm khoản tiền nào được cấp cho các chương trình tài trợ mới hoặc gia hạn chương trình hiện có, cho tới khi từng đề xuất được đánh giá và chấp thuận.
Bản ghi nhớ cũng kêu gọi tiến hành đánh giá nội bộ về tất cả khoản viện trợ nước ngoài của Mỹ trong vòng 85 ngày.
Mỹ đã chi 68 tỉ USD cho viện trợ nước ngoài tính riêng năm 2023, phần lớn thông qua Cơ quan Phát triển quốc tế Mỹ (USAID). Quốc gia này cũng là nguồn viện trợ nước ngoài lớn nhất toàn cầu tính tới nay.
* Kế hoạch của ông Donald Trump về việc Hoa Kỳ “tiếp quản” và “sở hữu” Gaza, tái định cư người dân trong quá trình này, sẽ không xảy ra. Kế hoạch này đòi hỏi sự hợp tác của các quốc gia Ả Rập, nhưng đã bị khối này thẳng thừng bác bỏ.
Trong số đó có Jordan và Ai Cập – hai quốc gia mà Trump muốn tiếp nhận người Palestine từ Gaza – và Ả Rập Xê Út, nước được kỳ vọng sẽ chi trả chi phí cho kế hoạch này.
Các đồng minh phương Tây của Hoa Kỳ và Israel cũng phản đối ý tưởng này.
Một số – có lẽ là nhiều – người Palestine ở Gaza có thể muốn rời đi nếu họ có cơ hội.
* Chưa tròn một tháng nhậm chức, Tổng thống Donald Trump đã có những biện pháp can thiệp với tác động đáng kể đến nội bộ Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) và Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI).
Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) đã đề nghị gói nghỉ hưu sớm cho toàn bộ nhân viên vào thứ Ba 4/2, với lý do nhằm định hình cơ quan phù hợp với các ưu tiên của Tổng thống Mỹ Donald Trump, theo hai nguồn tin nắm được với vấn đề này, Reuters đưa tin ngày 5/2.
Một phát ngôn viên của CIA cho biết trong một tuyên bố rằng các động thái này nhằm điều chỉnh cơ quan theo các mục tiêu của Giám đốc CIA mới, John Ratcliffe.
“Giám đốc Ratcliffe đang hành động nhanh chóng để đảm bảo lực lượng lao động của CIA đáp ứng các ưu tiên an ninh quốc gia của Chính quyền. Những động thái này là một phần của chiến lược tổng thể nhằm tiếp thêm năng lượng mới cho Cơ quan,” phát ngôn viên của CIA cho biết.
* Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết ông hy vọng Elon Musk sẽ tìm thấy hàng tỷ đôla gian lận và lạm dụng tài chính tại Lầu Năm Góc trong cuộc kiểm toán mà tỷ phú này sẽ chỉ đạo.
“Tôi sẽ sớm nói với ông ấy, có thể là trong vòng 24 giờ, hãy đi kiểm tra Bộ Giáo dục… Sau đó, tôi sẽ đến quân đội. Hãy kiểm tra quân đội”, ông Trump nói trong một cuộc phỏng vấn với Brett Baier của Fox News nhân dịp diễn ra trận đấu Super Bowl, và một đoạn trích trong số đó đã được phát sóng vào sáng 9/2.
“Chúng ta sẽ tìm thấy hàng tỷ, hàng trăm triệu đôla gian lận và lạm dụng”, ông Trump nói về bộ lớn nhất của liên bang.
Ngân sách của Lầu Năm Góc đang tiến tới 1 nghìn tỷ đôla mỗi năm. Vào tháng 12, Tổng thống khi đó là Joe Biden đã ký một dự luật cho phép chi 895 tỷ đôla cho quốc phòng trong năm tài chính kết thúc vào ngày 30 tháng 9.
* Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết ông đã điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin về việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine, tờ New York Post đưa tin.
Đây là cuộc trò chuyện trực tiếp đầu tiên được biết đến giữa ông Putin và một tổng thống Hoa Kỳ kể từ đầu năm 2022.
Ông Trump, người đã hứa sẽ chấm dứt chiến tranh ở Ukraine nhưng vẫn chưa công khai cách thức thực hiện, đã nói vào tuần trước rằng cuộc chiến là một cuộc tắm máu và nhóm của ông đã có “một số cuộc đàm phán rất tốt”.
Trong một cuộc phỏng vấn trên Không lực Một hôm 7/2, ông Trump nói với tờ New York Post rằng ông “tốt nhất là không nên nói”, khi được hỏi ông và ông Putin đã nói chuyện bao nhiêu lần.
* Hamas hôm 9/2 cho biết quân đội Israel đã rút khỏi một khu vực của Gaza được gọi là Hành lang Netzarim, vốn chia đôi vùng đất này, một động thái được kỳ vọng theo thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và nhóm chiến binh Palestine.
Một nguồn tin an ninh của Israel, yêu cầu giấu tên vì họ không được phép nói chuyện công khai, đã xác nhận quân đội Israel đang rút khỏi các vị trí của mình ở miền Trung của Gaza.
Các lực lượng Israel đã giảm sự hiện diện của họ ở đó.
* Cảnh sát New Zealand nói hôm thứ Sáu 7/2 rằng họ đang tìm cách dẫn độ hai quan chức Việt Nam bị cáo buộc đã tấn công tình dục hai nữ nhân viên nhà hàng trẻ tuổi ở thủ đô Wellington của đảo quốc hồi năm ngoái.
The New Zealand Herald, Scoop và một số trang tin tiếng Anh trích dẫn Ủy viên Cảnh sát Richard Chambers nói trong một thông cáo rằng hai quan chức đó là thành viên của một phái đoàn Việt Nam đã ăn tối tại Nhà hàng Saigon vào tháng 3/2024 và sau đó cảnh sát đã nhận được hai đơn khiếu nại về hành vi tấn công.
* Người đứng đầu một ủy ban quốc hội Thái Lan giám sát các vấn đề biên giới và các viên chức trại tị nạn nói với VOA rằng việc Hoa Kỳ đình chỉ tiếp nhận người tị nạn đã làm gián đoạn thỏa thuận tái định cư mà Hoa Kỳ đã ký với Thái Lan vào năm ngoái để tiếp nhận hàng nghìn gia đình người Myanmar.
Khoảng 90.000 người tị nạn từ Myanmar đang ở Thái Lan trong một chuỗi chín trại tị nạn bị phong tỏa dọc theo biên giới chung của hai nước. Nhiều người đã sống trong các trại này từ giữa những năm 1980, khi họ chạy trốn các cuộc giao tranh nhiều thập kỷ giữa quân đội Myanmar và các nhóm phiến quân dân tộc thiểu số đấu tranh giành quyền tự chủ. Hầu hết là người dân tộc thiểu số Karen.
* Lực lượng Ukraine hứng chịu nhiều thương vong, đối mặt tình trạng đào ngũ và hàng loạt binh sĩ bất bình vì quyết định điều động ra mặt trận.
Anastasia, lính quân y Ukraine, tình nguyện nhập ngũ hồi năm 2022 với mong muốn hỗ trợ thương binh tại bệnh viện địa phương và tránh xa tiền tuyến. Trong lúc nghỉ phép với lý do sức khỏe vào mùa thu năm ngoái, Anastasia phát hiện các chỉ huy đã ra lệnh điều động cô đến gần thành trì Kurakhovo ở tỉnh Donetsk, một trong những mặt trận nóng nhất ở tiền tuyến.
* Cuộc đối đầu giữa ông Trump với truyền thông Mỹ tăng nhiệt khi Tổng thống nhằm vào nguồn tài chính của các tờ báo, hãng tin lớn.
Trong tháng đầu tiên nhậm chức, Tổng thống Mỹ Donald Trump dồn dập đưa ra các hành động nhằm vào giới truyền thông Mỹ và động thái mới nhất tập trung vào cắt giảm nhiều triệu USD ngân sách chính phủ dành cho các hãng tin, tờ báo hàng đầu.
Politico, báo điện tử chuyên về chính trị Mỹ, đang là tâm điểm cơn bão truyền thông xã hội, khi những người ủng hộ Tổng thống Mỹ Donald Trump, trong đó có tỷ phú Elon Musk, đăng ảnh chụp màn hình cáo buộc Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) rót hơn 8 triệu USD vào tờ này, nhưng không đưa ra bằng chứng xác đáng nào.
* Tổng thống Trump thu hồi giấy phép an ninh của cựu ngoại trưởng Blinken và loạt quan chức cấp cao trong chính quyền ông Biden.
Nhà Trắng ngày 8/2 cho biết Tổng thống Donald Trump đã thu hồi giấy phép an ninh đối với hai quan chức của chính quyền ông Joe Biden, gồm cựu ngoại trưởng Antony Blinken và cựu cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan. Giấy phép an ninh cho phép người sở hữu có quyền tiếp cận thông tin, tài liệu mật và các địa điểm được bảo vệ của chính phủ Mỹ.
“Ông ấy là người không tốt và cần bị tước giấy phép an ninh”, ông Trump nói trong cuộc phỏng vấn với New York Post, giải thích về quyết định với cựu ngoại trưởng Blinken.
Ông Trump cũng có động thái tương tự với thứ trưởng tư pháp Lisa Monaco của chính quyền tiền nhiệm. Bà Monaco là người phụ trách cuộc điều tra của Bộ Tư pháp Mỹ đối với vụ bạo loạn của những người ủng hộ ông Trump ở Đồi Capitol hồi tháng 1/2021.
* Thủ tướng Lebanon thông báo thành lập chính phủ mới, chấm dứt hơn hai năm chính quyền lâm thời, sau động thái can thiệp bất thường của Mỹ.
Thủ tướng Lebanon Nawaf Salam cho biết nội các mới với 24 thành viên được thành lập ngày 8/2 sẽ ưu tiên cải cách tài chính, tái thiết và thực hiện nghị quyết của Liên Hợp Quốc vốn được xem là nền tảng cho sự ổn định ở biên giới Israel – Lebanon.
Ông Salam hy vọng sẽ lãnh đạo “chính phủ cải cách và cứu rỗi” đất nước, cam kết khôi phục lòng tin giữa người dân và nhà nước, giữa Lebanon và các nước Arab láng giềng, cũng như giữa đất nước này với cộng đồng quốc tế.
* Hàng chục nghìn người Hàn Quốc biểu tình trong thời tiết lạnh giá để bày tỏ ủng hộ hoặc phản đối luận tội Tổng thống Yoon Suk-yeol.
Cảnh sát Hàn Quốc hôm 8/2 ước tính khoảng 35.000 người tham gia cuộc biểu tình ủng hộ Tổng thống Yoon Suk-yeol tại thủ đô Seoul với các biểu ngữ như “Luận tội vô hiệu” và “Trả tự do cho Tổng thống Yoon”.
“Khi mùa xuân ấm áp đến, chúng ta sẽ nồng nhiệt chào đón Tổng thống Yoon và những công dân yêu nước tại quảng trường đẹp đẽ này. Đừng bỏ cuộc và hãy chiến đấu cho ngày đầy hy vọng”, nghị sĩ Yoon Sang-hyun thuộc đảng Quyền lực Nhân dân (PPP) cầm quyền nói.
Khoảng 100 người ủng hộ đã tập trung bên ngoài Trung tâm Giam giữ Seoul ở Uiwang, nơi đang giam ông Yoon, và hô khẩu hiệu “Thả Tổng thống Yoon”.
* Ông Trump đóng băng viện trợ của Mỹ dành cho Nam Phi, với lý do nước này ban hành luật cho phép “tịch thu đất của nông dân da trắng”.
“Đạo luật đó sẽ cho phép chính phủ Nam Phi tịch thu tài sản nông nghiệp của người Afrikaner thiểu số mà không cần bồi thường”, Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 7/2 cho biết trong sắc lệnh đóng băng viện trợ đối với Nam Phi.
Sắc lệnh cũng đề cập những căng thẳng trong chính sách đối ngoại giữa hai nước về Trung Đông, liên quan việc Nam Phi kiện Israel ra Tòa Công lý Quốc tế với cáo buộc diệt chủng ở Gaza. Nhà Trắng cho rằng vụ kiện là minh chứng cho thấy Nam Phi có lập trường chống Mỹ và đồng minh.
Tổng thống Mỹ nêu thêm trong sắc lệnh rằng Washington sẽ “thúc đẩy việc tái định cư những người tị nạn Afrikaner đang phải trốn chạy nạn phân biệt chủng tộc được chính phủ bảo trợ” ở Nam Phi. Người Afrikaner là hậu duệ da trắng của những người Hà Lan và Pháp đã đến Nam Phi vào những năm 1650.
Ngày 22 – 1 – 2025
* Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp để bắt đầu quá trình rút Mỹ khỏi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
“Ồ, đây là một việc lớn,” tổng thống mới nhậm chức nói khi ông phê duyệt văn kiện này ngay sau khi trở lại Nhà Trắng. Đây là một trong hàng chục sắc lệnh hành pháp mà ông đã ký ngay trong ngày đầu tiên tại nhiệm.
Đây là lần thứ hai Trump ra lệnh rút Mỹ khỏi WHO.
Trump đã chỉ trích cách tổ chức quốc tế này xử lý đại dịch Covid-19 và bắt đầu quá trình rút khỏi tổ chức có trụ sở tại Geneva trong thời gian xảy ra đại dịch. Về sau, Tổng thống Joe Biden đã đảo ngược quyết định nói trên.
* Hamas đã thả ba con tin người Israel và Israel đã thả 90 tù nhân Palestine vào hôm 19/1 – ngày đầu tiên của lệnh ngừng bắn, tạm ngưng cuộc chiến kéo dài 15 tháng đã tàn phá Dải Gaza và khiến gia tăng căng thẳng ở Trung Đông.
Ba con tin do Hamas trả tự do đều là phụ nữ, gồm Emily Damari, Romi Gonen, và Doron Steinbrecher.
Họ được trả tự do ở phía tây Thành phố Gaza, xung quanh là các chiến binh Hamas và nhân viên của Hội Chữ thập Đỏ. Khung cảnh khi ấy rất hỗn loạn.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hoan nghênh việc thả con tin và chúc mừng việc ba người phụ nữ “được trở về nhà”.
* Ông Donald Trump cho biết “rất có thể” sẽ gia hạn 90 ngày cho TikTok đối với lệnh cấm dự kiến có hiệu lực vào Chủ nhật (19/1), ngay trước khi ông tuyên thệ nhậm chức tổng thống thứ 47 của Mỹ.
Cập nhật lúc 10 giờ 45 giờ Việt Nam ngày 19/1: TikTok đã ngừng hoạt động tại Mỹ, chỉ vài giờ trước khi một luật mới cấm nền tảng này có hiệu lực.
Một thông báo xuất hiện trên ứng dụng dành cho người dùng tại Mỹ cho biết luật cấm TikTok đã được ban hành, đồng nghĩa với việc “bạn tạm thời không thể sử dụng TikTok.”
“Chúng tôi may mắn khi Tổng thống Trump đã bày tỏ rằng ông sẽ hợp tác với chúng tôi để tìm giải pháp khôi phục TikTok sau khi ông nhậm chức,” thông báo viết.
* Trưởng bộ phận chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu, Kaja Kallas, đã phản đối Donald Trump hôm thứ Tư (22/1) vì ông nói rằng châu Âu đứng sau Hoa Kỳ về viện trợ cho Ukraine, đồng thời nhấn mạnh rằng khối này phải có một ghế tại bàn đàm phán khi đến thời điểm đàm phán hòa bình.
Ông Trump trước đó nói rằng Washington đóng góp viện trợ cho Ukraine nhiều hơn châu Âu, nhưng bà Kallas cho biết châu Âu là bên đóng góp lớn nhất.
“Theo tôi biết, chúng tôi đã trao hơn 134 tỷ euro cho Ukraine. Điều đó khiến chúng tôi trở thành nhà tài trợ quốc tế lớn nhất”, bà Kallas nói với Reuters trong một cuộc phỏng vấn khi được hỏi về bình luận của tổng thống Hoa Kỳ hôm thứ Ba rằng châu Âu nên trả nhiều tiền hơn.
* Các chuyên gia nhân quyền của Liên Hiệp Quốc kêu gọi Thái Lan không trục xuất 48 người Duy Ngô Nhĩ đang bị giam giữ về Trung Quốc, cảnh báo rằng họ có nguy cơ bị tra tấn, ngược đãi và “tổn hại không thể khắc phục” nếu bị trả về.
Các nhóm nhân quyền và một số nhà lập pháp Thái Lan đã nêu lên mối lo ngại trong tuần qua rằng việc giải giao người Duy Ngô Nhĩ, những người đã bị giam giữ trong trại giam nhập cư trong hơn một thập kỷ, cho Trung Quốc là điều sắp xảy ra. Chính phủ cho biết họ không có kế hoạch như vậy.
* Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vừa tiến cử bà Caroline Phạm giữ chức quyền chủ tịch Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai (CFTC), theo một thông báo từ ủy ban.
Hôm 20/1, CFTC, cơ quan chính phủ điều tiết các hoạt động thị trường phái sinh, ra thông báo nói rằng các thành viên của ủy ban này đã nhất trí bầu Ủy viên Caroline Phạm làm quyền chủ tịch của uỷ ban.
Bà Caroline Phạm, một trong những ủy viên theo đảng Cộng hòa tại CFTC trong nhiều năm qua, sẽ tạm thời tiếp quản cơ quan này sau khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức hôm 20/1, các trang Reuters và Yahoo Finance đưa tin.
* Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol đã tham dự cuộc điều trần của Tòa án Hiến pháp trong phiên xử về vụ luận tội, nơi ông phủ nhận việc ra lệnh cho các chỉ huy quân đội lôi các nhà lập pháp ra khỏi quốc hội trong nỗ lực áp đặt thiết quân luật của mình.
Ngay đầu phiên điều trần, ông Yoon nói rằng ông đã làm việc trong lĩnh vực công với “cam kết vững chắc về nền dân chủ tự do”, khi được chánh án tạm quyền Moon Hyung-bae mời phát biểu.
* Tổng thống Donald Trump bắt đầu ngày làm việc đầu tiên trọn vẹn tại nhiệm bằng việc tham dự một buổi cầu nguyện tại Nhà thờ quốc gia Washington vào thứ Ba (21/1) và đã nghe một bài giảng mà ông có thể không ngờ tới: Lời kêu gọi bảo vệ người nhập cư và tôn trọng quyền của người đồng tính.
Thông điệp này sau đó đã nhận được phản ứng gay gắt từ ông Trump, người đã mô tả vị giám mục là “kinh tởm” và gọi buổi lễ là “nhàm chán” và “không truyền cảm hứng”.
* Houthi thông báo đã trả tự do cho các thủy thủ trên tàu hàng Galaxy Leader bị nhóm vũ trang bắt hồi tháng 11/2023 vì “thuộc sở hữu Israel”.
Hội đồng tối cao Houthi thông báo trả tự do cho thủy thủ của tàu Galaxy Leader bị bắt cuối năm 2023, trong động thái nhằm “ủng hộ lệnh ngừng bắn ở Gaza”, hãng tin Saba có liên hệ với nhóm vũ trang cho biết hôm nay.
Theo kênh Al Masirah TV, nhóm thủy thủ đã được bàn giao cho giới chức Oman, quốc gia giáp Yemen ở phía đông.
Công ty Ray Car Carriers của Anh, đơn vị sở hữu Galaxy Leader, trước đó cho biết thủy thủ đoàn trên tàu gồm 25 người đến từ Bulgaria, Ukraine, Philippines, Mexico và Romania.
* Panama khiếu nại lên LHQ về lời đe dọa “đáng lo ngại” của Tổng thống Trump về việc Mỹ giành quyền kiểm soát kênh đào Panama.
Trong thư gửi tới Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres và được chia sẻ với truyền thông hôm 21/1, Đại sứ Panama tại LHQ Eloy Alfaro de Alba đề cập đến những tuyên bố gần đây của Tổng thống Mỹ Donald Trump trong phát biểu nhậm chức, trong đó ông Trump đe dọa sẽ giành lại quyền kiểm soát kênh đào Panama.
Đại sứ de Alba lưu ý trong thư rằng Hiến chương LHQ cấm bất kỳ quốc gia thành viên nào “đe dọa hoặc sử dụng vũ lực” chống lại toàn vẹn lãnh thổ hoặc độc lập chính trị của quốc gia khác.