Trang Chủ
Lê Tấn Tài
Báo cáo Hạnh phúc Thế giới (World Happiness Report) năm 2023 do Liên Hợp Quốc công bố hàng năm vào ngày 20/3, kỷ niệm Ngày Quốc tế Hạnh phúc, ghi nhận quốc gia dẫn đầu là Phần Lan, đánh dấu năm thứ sáu liên tiếp nước này giữ vị trí “quốc gia hạnh phúc nhất thế giới”. Báo cáo này đưa ra bảng xếp hạng các quốc gia hạnh phúc dựa trên nhiều tiêu chuẩn khác nhau.
và sử dụng một số tiêu chuần để đánh giá mức độ hạnh phúc của các quốc gia, bao gồm:
– GDP bình quân đầu người: Đo lường mức độ phát triển kinh tế của một quốc gia bằng cách tính tổng giá trị sản xuất chia cho dân số.
– Hỗ trợ xã hội: Đánh giá mức độ hỗ trợ và bảo vệ xã hội mà một quốc gia cung cấp cho công dân, bao gồm các chính sách về bảo hiểm xã hội, trợ cấp, và các dịch vụ hỗ trợ khác.
– Số năm sống khỏe mạnh: Đo lường tuổi thọ và chất lượng cuộc sống, với sự tập trung vào sức khỏe vật lý và tâm lý của người dân.
– Tự do lựa chọn cuộc sống: Đánh giá mức độ tự do và quyền tự do cá nhân mà một quốc gia cung cấp cho công dân, bao gồm tự do ngôn luận, tự do tôn giáo, và quyền lựa chọn đời sống.
– Sự rộng lượng: Đo lường mức độ sẵn lòng giúp đỡ và hỗ trợ xã hội trong cộng đồng.
– Nhận thức về tham nhũng và lạc hậu: Đánh giá mức độ tham nhũng và công bằng xã hội trong một quốc gia, bao gồm sự minh bạch và hiệu quả của chính quyền, và sự tương tác công bằng giữa các tầng lớp xã hội.
Phần Lan nổi tiếng với hệ thống giáo dục chất lượng cao, chăm sóc sức khỏe và hệ thống an sinh xã hội rất tốt. Đất nước này cũng có mức sống cao và một nền kinh tế phát triển, có một môi trường an toàn, ít bạo lực. Công dân cảm thấy tin tưởng vào hệ thống chính phủ và tổ chức xã hội. Tuy nhiên, trong nền văn hóa Phần Lan, thành công thường không được đánh giá dựa trên tài sản vật chất hay tầm quan trọng xã hội. Thay vào đó, thành công thường được xem là sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống, sự hài lòng cá nhân, và khả năng thể hiện sự đồng thuận và tôn trọng trong cộng đồng.
Tuân thủ hệ tư tưởng Sisu (quyết tâm khi đối mặt với khó khăn) và áp dụng câu ngạn ngữ nổi tiếng “Hạnh phúc không đến từ việc tìm kiếm, mà từ cách sống của bạn” là hai nguyên tắc quan trọng trong cộng đồng người Phần Lan. Sisu được coi là một yếu tố quan trọng trong việc xây dựng hạnh phúc. Nó đòi hỏi kiên nhẫn và sự bền bỉ trong những thời điểm khó khăn, đồng thời giúp nhìn nhận thách thức như một cơ hội. Đối với nhiều người Phần Lan, sống theo tinh thần Sisu không phải chờ đợi một ngày nắng đẹp, mà là vượt qua giá rét để sử dụng xe đạp hoặc bơi giữa biển suốt quanh năm, thậm chí khi biển đã đóng băng. Họ cho rằng những ngày u ám là một phần tất yếu của cuộc sống hàng ngày và chấp nhận điều đó với vui vẻ. Thái độ dám đón nhận mảng tối của cuộc sống và chấp nhận những cảm xúc tiêu cực như một phần tự nhiên của cuộc sống giúp họ thấy được giá trị thực sự của hạnh phúc.
Theo nhận định của TS. Frank Martela – một nhà triết học và tâm lý học chuyên nghiên cứu về nguyên tắc cơ bản của hạnh phúc nêu ra ba điều mà người dân Phần Lan không bao giờ làm để duy trì chất lượng cuộc sống và luôn cảm thấy hạnh phúc.
– Không so sánh bản thân với người khác: Người Phần Lan tập trung vào việc làm cho bản thân hạnh phúc hơn là so sánh với người khác. Họ không thích khoe khoang thành công hay tài sản của mình trên mạng xã hội. Martela cho biết từng tình cờ bắt gặp một trong những người giàu nhất ở Phần Lan dùng xe đẩy con mình lên xe điện thay vì mua ô tô và thuê tài xế, thể hiện một trong những giá trị xã hội phổ biến ở Phần Lan, đó là tôn trọng môi trường và ưu tiên sử dụng các phương tiện giao thông công cộng để giảm ô nhiễm và tắc đường. Điều này có nghĩa là họ biết cách giữ sự khiêm nhường để duy trì hạnh phúc cho bản thân. Eino Leino – một trong những nhà thơ lớn của Phần Lan từng viết: “Người tìm được hạnh phúc hãy để hạnh phúc ấy ẩn mình”.
– Không bỏ qua lợi ích của thiên nhiên: Thiên nhiên được coi là rất quan trọng đối với người Phần Lan, mang lại sự bình yên, năng lượng và thư thái. Họ có ý thức bảo vệ và giữ gìn thiên nhiên. Họ thích các hoạt động ngoài trời và có nhiều khu vực thiên nhiên như công viên quốc gia, hòn đảo và khu vực cực Bắc Lapland. Với tỷ lệ rừng phủ 75%, nhiều thành phố ở Phần Lan được xây dựng gần rừng, giúp mọi người dễ dàng tiếp cận thiên nhiên. Bên cạnh đó, tại Phần Lan, người lao động được nghỉ hè 4 tuần và nhiều người trong số họ sử dụng thời gian đó để đến nông thôn và hòa mình vào thiên nhiên.
– Không phá vỡ niềm tin của cộng đồng: Người Phần Lan tin tưởng và coi trọng sự trung thực. Nếu một người để quên đồ cá nhân hoặc đồ bị thất lạc, họ có thể yên tâm rằng sẽ nhận lại được chúng. Năm 2022, một cuộc khảo sát về “chiếc ví bị mất” tại 16 thành phố trên khắp thế giới, với 192 chiếc ví được đánh rơi. Ở Helsinki, 11/12 chiếc ví đã được trả lại cho sở hữu chủ. Người Phần Lan tin tưởng nhau và xem trọng sự trung thực. Nếu một người nào đó để quên máy tính xách tay trong thư viện hoặc làm mất điện thoại trên tàu, họ có thể yên tâm rằng mình sẽ lấy lại được chúng. Trẻ em cũng thường tự đi xe buýt công cộng và chơi ngoài trời mà không cần sự giám sát. Các hành động nhỏ như mở cửa cho người lạ hay nhường ghế trên phương tiện công cộng có thể tạo ra sự khác biệt. Người Phần Lan nói chuyện thẳng thắn và không có sự “lòng vòng” trong lời nói. Họ thể hiện cảm xúc một cách chân thật mà không cần “tỏ vẻ” với ai.
Tóm lại, theo TS. Frank Martela hình ảnh thành công ở Phần Lan không chỉ liên quan đến tài sản vật chất, mà còn bao gồm sự cân bằng cuộc sống, sự hài lòng cá nhân và khả năng thể hiện sự đồng thuận và tôn trọng trong cộng đồng. Ông khuyên mỗi người nếu muốn hạnh phúc, hãy xem xét những gì mình có thể làm cho cộng đồng, làm thế nào để xây dựng niềm tin và hỗ trợ các chính sách dựa trên niềm tin đó.
