Elizabeth Cohen, Phóng viên y học của CNN
Tấn công tế bào ung thư
Khi mới 4 tuổi, Nick Wilkins được chẩn đoán mắc bệnh leukemia (bệnh bạch cầu). Và chứng ung thư tiếp tục tái phát bất chấp những phương pháp trị liệu khác nhau của các bác sỹ. Lúc cậu ta được 14 tuổi, người bố nói cho cậu biết rằng các bác sỹ đã thử hóa học trị liệu ( chemotherapy ), xạ trị ( radiation), thậm chí cấy tủy xương (bone marrow) lấy từ người chị của cậu. Đại để ông ta cho cậu biết là đã hết phương cứu chửa.
Tuy nhiên, có một cách chữa trị có thể thử thực hiện: đó là phương phá trị liệu đang thử nghiệm tại Đại học University of Pennsylvania. Khi ông hỏi cậu có hiểu được hậu quả sẽ ra sao nếu phương pháp nầy không thành công, Nick tỏ ra khắc kỷ và trả lời rằng cậu hiểu mình có thể chết.
Một vài tháng sau, Nick rời nhà ở Virginia để đi sang Philadelphia và tham gia vào chương trình thử nghiệm nói trên. Phương pháp trị liệu mới đương nhiên rất khác với những phương pháp cũ mà cậu đã kinh qua trước đó.
Thay vì tấn công bệnh ung thư của cậu với những loại thuốc độc như chemotherapy và radiation, các bác sỹ ở Philadelphia dạy cho những tế bào miễn nhiễm của chính Nick có khả năng diệt được ung thư.
Hai tháng sau, cậu được chứng nghiệm là khỏi bệnh ung thư. Đến nay đã sáu tháng kể từ khi Nick (hiện 15 tuổi) nhận điều trị theo phương pháp dạy tế bào, và các bác sỹ không thể tìm thấy một vết tích nào của bệnh leukemia trong cơ thể của cậu.
Hai mươi mốt (21) thiếu niên khác cũng đã được điều trị với cùng phương pháp tại Bệnh viện The Children’s Hospital of Philadelphia, và 18 em như Nick trong số nầy đã bình phục hẳn. Một em đã bình phục được 20 tháng. Các bác sỹ ở Pennsylvania đã cho phổ biến những khám phá của họ hồi cuối tuần tại một cuộc hội nghị thường niên của Hiệp Hội American Society of Hematology.
Một lãnh địa hoàn toàn mới của Y Học
Tại cuộc hội nghị, hai trung tâm ung thư khác – Memorial Sloan-Kettering ở New York và the National Cancer Institute – thông bao những kết quả của phương pháp miễn nhiễm trị liệu (immunotherapies) như phương pháp mà Nick đã nhận. Kết quả đó đầy hứa hẹn, đặc biệt khi những bệnh nhân vốn không thành công với hầu như tất cả những phương pháp khác.
Dr. David Porter, một bác sỹ huyết học và ung thư học cho biết, “Đây rõ ràng là một trong những tiến bộ hào hứng nhất mà tôi đã chứng kiến trong trị liệu ung thư trong 20 năm qua. Chúng ta đã đi vào một lãnh địa hoàn toàn mới của y học.”
Trong trị liệu, các bác sỹ trước tiên lấy ra những tế bào T-cells của bệnh nhân, tức những tế bào có một vai trò then chốt trong hệ miễn nhiễm. Sau đó, họ lập trình hóa những tế bào đó bằng cách chuyển vào những genes mới. Một khi được đưa trở lại vào cơ thể, mỗi tế bào được lập trình hóa nhân bội thành 10,000 tế bào. Những tế bào “đi săn” nầy sau đó sẽ truy nã và tiêu diệt ung thư trong cơ thể của bệnh nhân.
Chủ yếu, các nhà nghiên cứu đang cố huấn luyện cơ thể của Nick nhằm chống lại ung thư giống hệt cách cơ thể của chúng ta chống lại bệnh cảm thông thường.
Ngoài những bệnh nhân trẻ em, các khoa học gia ở Pennsylvania đã thư nghiệm trị liệu cho 37 người lớn đang mắc bệnh leukemia, và 12 người trong số họ đã hoàn toàn bình phục. Tám bệnh nhân nữa đang bình phục phần nào và nhận được những cải tiến trong điều trị.
Đương nhiên phương pháp điều trị làm cho bệnh có những triệu chứng như bệnh cảm trong một thời gian ngắn. (Nick bị cảm nặng đến độ phải đưa đến một bệnh viện cấp cứu.) Nhưng các bệnh nhân tránh được những phản ứng phụ dai dẳng nghiêm trọng hơn của chemotherapy cao cấp.
Pennsylvania hiện làm việc với những trung tâm y khoa khác để thử nghiệm phương pháp điều trị với nhiều bệnh nhân hơn, và họ dự tính sẽ thử nghiệm với những loại ung thư máu và sau đó là những khối u cứng (solid tumors).
Một tờ báo của đại học nầy cho biết họ đang có một giấy phép hợp đồng với công ty dược Novartis và đã hưởng lợi tài chánh đáng kể nhờ công cuộc thử nghiệm, và Porter cũng như những nhà phát minh khác của kỹ thuật nầy đã hưởng lợi tài chánh và có thể tiếp tục hưởng lợi trong tương lai.
Truy nã tế bào ung thư
Vấn đề lớn là liệu chứng bệnh leukemia của Nick có tái phát trở lại hay không. Các bác sỹ lạc quan một cách cẩn thận. Nhưng nghiên cứu mới bắt đầu từ năm 2010, và cho đến nay, nhịp độ tái phát tương đối thấp: trong số 18 bệnh nhân trẻ em khác đã bình phục hoàn toàn, chỉ có 5 trường hợp tái phát; và trong số 12 người lớn hoàn toàn bình phục, chỉ có một trường hợp tái phát. Một số bệnh nhân người lớn đã khỏi hẳn ung thư và không hề tái phát sau ít nhất hơn ba năm.
Porter cho biết những vụ tái phát sau khi điều trị bằng tế bào miễn nhiễm có thể không đáng ngại bằng những vụ tái phát sau khi điều trị bằng chemotherapy hay cấy tủy xương.
Thứ nhất, các bác sỹ đã thấy thỏa thích khi thấy rằng những tế bào T-cells được lập trình – tức những tế bào biết cách truy nã và tấn công ung thư – vẫn còn sống trong cơ thể bệnh nhân sau hơn 3 năm.
Dr. Porter cho biết, “Những tế bào T-cells được thay đổi về mặt di truyền đã sống sót. Chúng vẫn hiện diện, hoạt động, và có khả năng chống lại những vụ tái phát.”
Thứ nhì, trước khi tuyên bố sự bình phục của các bệnh nhân, các bác sỹ ở Pennsylvania đã rà soát rất cẩn thận những tế bào leukemia còn lẫn tránh.
Thông thường, đối với loại leukemia như của Nick, các bác sỹ chỉ có thể tìm thấy 1 trong số 1000 tế bào ung thư hay tối đa là 1 trong số 10,000. Nhưng kỹ thuật ở Pennsylvania có thể tìm ra 1 trong số 100,000 tế bào ung thư hay thậm chí 1 trong số 1 triệu. Nhưng họ không tìm ra tế bào nào ở Nick hay bất kỳ một bệnh nhân nào đã hoàn toàn bình phục.
Cũng theo Dr. Porter, một trong những phương diện tốt đẹp nhất của trị liệu mới nầy là người ta không gặp khó khăn lớn trong việc sao lặp nó lại trong các trung tâm y khoa khác; và một ngày nào đó, thay vì chỉ được xử dụng cho thí nghiệm, nó có thể được xử dụng cho bất kỳ ai muốn. Ông cho biết, “Chúng ta hy vọng rằng điều nầy có thể tiến triển nhanh chóng. Hy vọng đó sẽ không đến vào năm tới nhưng tôi cũng không nghĩ phải mất đến cả một thập niên.”
Hiện nay các bệnh nhân chỉ có thể được điều trị theo phương pháp nầy nếu họ nằm trong khuôn khổ của một công trình nghiên cứu, nhưng Dr. Renier Brentjens, giám đốc khoa trị liệu tế bào tại trung tâm Memorial Sloan-Kettering, cho rằng trị liệu đó có thể trở nên phổ thông cho tất cả bệnh nhân từ 3 đến 5 năm tới đây. Ông cho biết, “Khi bạn có ba trung tâm đều có một số lượng đáng kể những bệnh nhân cùng nhìn vấn đề một cách giống nhau – nghĩa là những tế bào nầy có tác dụng – thì bạn biết đó không phải là chuyện ngẫu nhiên. Mười lăm (15) năm trước, khi làm việc trong phòng thí nghiệm, tôi nhìn thấy những tế bào nầy giết chết những tế bào ung thư trong một đĩa thí nghiệm và sau đó tôi nhìn thấy chúng giết những tế bào ung thư nơi các con chuột, và sau cùng nơi con người.”
Ông nói rằng ông sẽ không bao giờ quên bệnh nhân đầu tiên mà ông chửa trị. Bệnh nhân nầy ban đầu có một số lượng rất lớn những tế bào ung thư trong tủy xương của mình. Thế rồi sau khi điều trị, ông nhìn trong kính hiển vi và, ngạc nhiên thay, ông thấy mình không thể tìm thấy một tế bào ung thư nào nữa, quả thực là kỳ diệu.